Το «ΔΙΑΖΩΜΑ», αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της απόλυτης συνέργειας μεταξύ των πολιτών, των φορέων και των θεσμών του κράτους, των χορηγών και των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, σχεδιάζει και προτείνει την υλοποίηση νέων ολιστικών προγραμμάτων πολιτιστικού τουρισμού (πολιτιστικές – περιβαλλοντικές διαδρομές και αρχαιολογικά πάρκα), τα οποία έχουν τη δυναμική να αποτελέσουν κινητήριο μοχλό για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας περιοχής, καθώς και για τη σύνδεση των μνημείων της με την τοπική επιχειρηματικότητα και την παραγωγή του πρωτογενούς τομέα της, όπως αυτή αποτυπώνεται και στη φιλοσοφία των προγραμμάτων του Ε.Σ.Π.Α.
Το χρηματοδοτικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για την υλοποίηση των Πολιτιστικών – Περιβαλλοντικών Διαδρομών είναι η Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (Ο.Χ.Ε.). Οι Ολοκληρωμένες Χωρικές Επενδύσεις (Ο.Χ.Ε.) αποτελούν εργαλείο ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης για την εφαρμογή αναπτυξιακών στρατηγικών συγκεκριμένων χωρικών ενοτήτων, οι οποίες είτε παρουσιάζουν συγκεκριμένα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν με συνολικό τρόπο, είτε διακρίνονται από σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες, οι οποίες μπορούν να αξιοποιηθούν και να μεγιστοποιηθούν με βάση ένα ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο.
Η φιλοσοφία των Ο.Χ.Ε. έχει εφαρμογή:
σε ανοικτά γεωγραφικά σύνολα,
στον αστικό χώρο με τη μορφή προγράμματος Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (Β.Α.Α.),
σε θύλακες τοπικών κοινοτήτων με τη μορφή προγράμματος Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (Τ.Α.Π. – Τ.Ο.Κ.).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Η Πολιτιστική Διαδρομή είναι ένα εξειδικευμένο και επώνυμο προϊόν πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο διαμορφώνεται με βάση ένα συγκεκριμένο συνεκτικό στοιχείο, συνήθως τις αρχαιότητες, όπως π.χ. παρεμφερή στοιχεία της ίδιας περιόδου ή διαφόρων περιόδων ή ακόμη και ιστορικές διαδρομές, μύθους κ.α. Η Περιβαλλοντική Διαδρομή κατά ανάλογο τρόπο διαμορφώνεται με βάση τα στοιχεία της φύσης και τους περιβάλλοντος. Η Πολιτιστική – Περιβαλλοντική Διαδρομή έχει στόχο να αποτελέσει κινητήριο μοχλό για τη βιώσιμη – οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική – ανάπτυξη μιας περιοχής, αλλά και για τη σύνδεση των σπουδαίων μνημείων του πολιτισμού και της φύσης με την τοπική επιχειρηματικότητα και την παραγωγή του πρωτογενούς τομέα της περιοχής.
Οι Πόλοι της Πολιτιστικής Διαδρομής
Για τον προσδιορισμό της ταυτότητας της Πολιτιστικής Διαδρομής είναι απαραίτητο να επιλεγούν οι πόλοι που θα έχουν δεσπόζουσα θέση στη Διαδρομή, διότι θα λειτουργούν σαν πυλώνες για τη διαμόρφωση της υλικής υπόστασης και ταυτότητας της Διαδρομής. Οι πόλοι πρέπει να έχουν κατάλληλη γεωγραφική διασπορά και είναι σημαντικό να εξυπηρετούν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως:
να αποτελούν πόλους προσέλκυσης των τουριστών, ως περιοχές που για ιστορικούς- πολιτιστικούς λόγους διακρίνονται από χαρακτηριστικά μοναδικότητας,
να είναι ανεπτυγμένοι τουριστικοί προορισμοί ή να συνδέονται με υφιστάμενες περιοχές τουριστικής ανάπτυξης,
να λειτουργούν σαν περιοχές αφετηρίας των τουριστικών κινήσεων στο δίκτυο, άλλα και ως σημεία σύνδεσης και αναδιανομής των ροών.
Τοπικές Πολιτιστικές Διαδρομές
Στο πλαίσιο μια Πολιτιστικής Διαδρομής, σχεδιάζονται και υλοποιούνται επίσης, Τοπικές Πολιτιστικές Διαδρομές. Οι Τοπικές Διαδρομές έχουν ως σημείο αναφοράς έναν πόλο της ευρύτερης διαδρομής και συνδέουν – αθροίζουν μνημεία, επιχειρήσεις, τοπικούς θεσμούς και ανθρώπους σε ένα σύνολο ενιαίο και λειτουργικό.
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ
Το Αρχαιολογικό Πάρκο είναι ένα ακόμη ολιστικό προϊόν πολιτιστικού τουρισμού και περιλαμβάνει τη διεύρυνση και ανάδειξη ενός μνημειακού συνόλου με εύληπτο και συνάμα ευχάριστο τρόπο, προκειμένου ο αρχαιολογικός χώρος να μετατραπεί σε ένα πάρκο που εντάσσει τα μνημεία στο φυσικό τοπίο, όπου και δημιουργήθηκαν. Επιπλέον, μέσω της δημιουργίας ενός αρχαιολογικού πάρκου τα μνημεία συνδέονται με την τοπική οικονομία και τη σύγχρονη ζωή των κατοίκων της περιοχής.
Ο ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Ο κύκλος ζωής των παραπάνω προγραμμάτων αποτελείται από τρεις μεγάλες φάσεις.
Η πρώτη φάση αφορά το σχεδιασμό των παραπάνω προγραμμάτων, καθώς και την εκπόνηση και έγκριση της στρατηγικής τους, με τα εξής βήματα:
α) Κατάρτιση του αρχικού κειμένου στρατηγικής.
β) Δημόσια διαβούλευση.
γ) Έγκριση της Στρατηγικής από το Περιφερειακό Συμβούλιο.
δ) Έγκριση από τον Περιφερειάρχη του Στρατηγικού Σχεδιασμού της Ο.Χ.Ε.
Η δεύτερη φάση αφορά την οικοδόμηση κάθε προγράμματος και συμπίπτει με 4 διακριτά βήματα με σκοπό:
α) την εξασφάλιση των υποδομών (λειτουργικών και αρχαιολογικών),
β) την υλοποίηση του marketing και των ψηφιακών δράσεων του προγράμματος,
γ) τη συμμετοχή της επιχειρηματικότητας, μέσα από τη σύνδεση της Διαδρομής με την τοπική οικονομία, με πρώτο βήμα τη δημιουργία «συστάδας (cluster) επιχειρήσεων» στη βάση ενός κοινά αποδεκτού Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας για την υποστήριξη και προώθηση της κάθε Διαδρομής και τέλος,
δ) τη διακυβέρνηση του προγράμματος, που επιτυγχάνεται μέσα από τη λειτουργία φορέα για τη διαχείριση του όλου εγχειρήματος. Πρόκειται για την ισοδύναμη εφαρμογή της συλλογικής δομής διαχείρισης, που είναι γνωστή ως Destination Marketing and Management Organization – DMO.
Ητρίτη φάση αφορά τη σωστή λειτουργία των παραπάνω προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού, μέσω του Φορέα Λειτουργίας και Διαχείρισης (DMO). Ο DMO μεριμνά καθημερινά, ώστε όλη η «αλυσίδα» πόρων και υπηρεσιών των παραπάνω ολιστικών προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού να διατηρεί υψηλή ποιότητα. Για παράδειγμα, ο φορέας λειτουργίας, ο DMO, έχει καθήκοντα, όπως η εποπτεία για την καλή λειτουργία και συντήρηση των υποδομών, ο συντονισμός της συνεργασίας με την επιχειρηματική κοινότητα και την τοπική κοινωνία και η φροντίδα για το συνεχές μάρκετινγκ της διαδρομής.
Για το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» στο επίκεντρο της παραπάνω προσπάθειας είναι η σύσταση ειδικής δομής, η οποία θα υποστηρίζει τους φορείς λειτουργίας, όλων των νέων προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού και θα βοηθά, όπου χρειάζεται, ώστε να εξασφαλιστεί η άρτια λειτουργία και βιωσιμότητά τους.
