Πρόσκληση ενδιαφέροντος για συμμετοχή στο διαγωνιστικό μέρος του προγράμματος «Ακούμε τους Νέους 2025»
«ΕΒΡΟΣ-ΜΕΤΑ». Ξεκινά η υλοποίηση της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης του Έβρου
ΕΥΒΟΙΑ ΜΕΤΑ: Επελέγη ο ανάδοχος για τον νέο μεγάλο οδικό άξονα Στροφυλιά – Ιστιαία
ΕΥΒΟΙΑ ΜΕΤΑ: Ξεκίνησε η αναδάσωση με μαύρη πεύκη για το Νέο Δάσος στην περιοχή αρμοδιότητας του Δασαρχείου Λίμνης
Το Ίδρυμα Μποδοσάκη παρουσιάζει το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα
Το Μεγάλο Θέατρο της Νικόπολης είναι ένα από τα ελάχιστα αμιγώς ρωμαϊκά θέατρα του ελλαδικού χώρου. Βρίσκεται μαζί με το στάδιο και το γυμνάσιο στο Ιερό άλσος του προαστίου, στα βόρεια της αρχαίας Νικόπολης. Τα κτήρια εξυπηρετούσαν την τέλεση των Ακτιακών αγώνων προς τιμήν του Απόλλωνα, προστάτη θεού του Οκταβιανού, στη βοήθεια του οποίου αποδόθηκε η νικηφόρα έκβαση της Ναυμαχίας του Ακτίου, το 31 π.Χ., όπου κατατροπώθηκε ο στόλος της Κλεοπάτρας Ζ΄ και του Αντωνίου.
Η συμβολή του Διαζώματος
Το ταξίδι του Διαζώματος στο Αρχαίο Θέατρο της Νικόπολης ξεκίνησε το 2009, όταν ο πρόεδρος του σωματείου, κ. Σταύρος Μπένος το επισκέφτηκε και πραγματοποίησε συναντήσεις εργασίας με τους τοπικούς φορείς, ώστε από κοινού να συμβάλουν στην ανάδειξη του μνημείου (βλ. εδώ).
Μια από τις πρώτες ενέργειες του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» ήταν το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού (κουμπαρά) για το θέατρο της Νικόπολης, αλλά και η προώθηση υπογραφής Προγραμματικής Σύμβασης ανάμεσα στο Υπουργείο Πολιτισμού και την Περιφέρεια Ηπείρου με αντικείμενο την αρχαιολογική τεκμηρίωση του μνημείου, η οποία οδήγησε το φθινόπωρο του 2011 στην υπογραφή της (βλ. εδώ).
Τέσσερα χρόνια μετά, το 2015, το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» ανέθεσε με δωρεά, ύψους 150.000 ευρώ από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, τις μελέτες ανάδειξης και διαχείρισης του μνημείου και συγκεκριμένα: α) μελέτη αποκατάστασης, β) μελέτη τρισδιάστατης απεικόνισης και απόδοσης, γ) μελέτη εργοταξιακών διατάξεων ανύψωσης, μετακίνησης και ανάταξης λιθοσωμάτων, δ) στατική μελέτη των αναλημμάτων και ε) μελέτη συντήρησης υλικών αποκατάστασης των αναλημματικών τοίχων – συνδετικών στερεωτικών κονιαμάτων θόλων). Οι μελέτες αφού ολοκληρώθηκαν εξετάστηκαν και εγκρίθηκαν από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Υπουργείου Πολιτισμού.
Επιπλέον, το 2020, το «ΔΙΑΖΩΜΑ», μέσα από την πολιτιστική χορηγία του Ιδρύματος Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου προχώρησε σε ανάθεση πέντε νέων συμβάσεων που αφορούσαν στη μελέτη, αναστήλωση και ανάδειξη του Θεάτρου της Νικόπολης και συγκεκριμένα του δυτικού αναλημματικού τοίχου και ανατολικού παρασκήνιου του θεάτρου: α) «Γεωτεχνική έρευνα και μελέτη για την αναστήλωση του Δυτικού Αναλημματικού Τοίχου του Αρχαίου Θεάτρου της Νικόπολης», β) «Συμπληρωματικές μελέτες (στατική και γεωτεχνική) για την επαναφορά σε κατακόρυφη θέση τμήματος τοίχου στο ανατολικό παρασκήνιο του Μεγάλου Θεάτρου της Νικόπολης», γ) «Επίκαιρη Στατική Μελέτη Αποκαταστάσεως του Δυτικού Αναλήμματος του Αρχαίου Θεάτρου Νικοπόλεως», δ) «Τοπογραφικά υπόβαθρα για την αποκατάσταση του Δυτικού Αναλήμματος του Αρχαίου Θεάτρου Νικοπόλεως», και ε) «Τεύχη δημοπράτησης για την αποκατάσταση του δυτικού αναλήμματος και επαναφοράς σε κατακόρυφη θέση τμήματος τοίχου στο ανατολικό παρασκήνιο του Αρχαίου Θεάτρου Νικοπόλεως».
Το 2021 το Megaron Plus και το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» εγκαινίασαν τη συνεργασία τους για την καλλιτεχνική περίοδο 2020-2021 με τη διαδικτυακή σειρά ομιλιών «Πολιτιστική διαδρομή των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου», στο πλαίσιο του κύκλου Megaron Online. Η διαδικτυακή παρουσίαση του Θεάτρου της Νικόπολης έγινε στις 23.2.2021 και είχε τίτλο «Παραμερίζοντας το πέπλο του χρόνου: Ρωμαϊκό θέατρο Νικόπολης». Η εκδήλωση περιλάμβανε τις ομιλίες της κ. Ανθής Αγγέλη, προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας με τίτλο: «Tο έργο ανάδειξης του μεγάλου θεάτρου Νικόπολης» και του κ. Ευάγγελου Παυλίδη, υπεύθυνου έργου και επικεφαλής της ομάδας επίβλεψης με τίτλο «Προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση μεγάλου θεάτρου Νικόπολης / φάση Β΄: Η εξέλιξη του έργου». Η παρουσίαση έδωσε τη δυνατότητα στους θεατές να ενημερωθούν για το σπουδαίο έργο που κάνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Διαδρομής στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου. Μπορείτε να δείτε το video από την εκδήλωση, εδώ.
Για την «κοινωνικοποίηση» του μνημείου, τον περασμένο Αύγουστο, το «ΔΙΑΖΩΜΑ» υπήρξε αρωγός της αστικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Artifactory στο σχεδιασμό μιας θεματικής εμπειρίας με έμπνευση το ποίημα του Κ. Καβάφη «Το Τέλος του Αντωνίου», το οποίο ήταν μέρος του διαθεματικού πολυσυλλεκτικού εγχειρήματος «Καβάφης: 4 ποιήματα για την Νικόπολη» που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός». Στον αρχαιολογικό χώρο παρουσιάστηκαν πρωτότυπα έργα από τις τέχνες της φωτογραφίας και της μουσικής και έγινε μια πρωτότυπη θεματική ξενάγηση (βλ. εδώ).
Στο πλαίσιο της συνολικής ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης και της σύνδεσης του Μουσείου με τον αρχαιολογικό χώρο και τα μνημεία, το «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει αναλάβει τη χρηματοδότηση της μελέτης για το χώρο υποδοχής του αρχαιολογικού χώρου Νικόπολης, μέσω Πολιτιστικής Χορηγίας του Ιδρύματος Παύλου & Αλεξάνδρας Κανελλόπουλου ύψους 80.000 ευρώ. Η μελέτη που περιλαμβάνει α) Αρχιτεκτονική Μελέτη, β) Στατική Μελέτη και γ) Μελέτες Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων, εκπονείται από ομάδα μελετητών με επικεφαλής τον κ. Στέλιο Οικονομίδη και βρίσκεται στα τελικά στάδια εκπόνησης. Η Αρχιτεκτονική Μελέτη του νέου κτιρίου υποδοχής του Αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης αποτελεί εξέλιξη Αρχιτεκτονικής Προμελέτης, που εκπονήθηκε το 2006 από τον ίδιο Μελετητή, η οποία εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο το 2007 ως μέρος ευρύτερης μελέτης για την συνολική ανάδειξη του Αρχαιολογικού χώρου. Η εξέλιξη της Προμελέτης και η εκπόνηση των Οριστικών μελετών, καθώς και των εν συνεχεία μελετών Εφαρμογής, ήταν αναγκαία για την ωρίμανση του έργου κατασκευής του χώρου υποδοχής στον αρχαιολογικό χώρο της Νικόπολης μέσω του προγράμματος «Πολιτιστική διαδρομή των αρχαίων θεάτρων της Ηπείρου». Με την εκπόνηση της μελέτης, ειδικότερα, ξεκλειδώνουν 900.000 ευρώ από το ΠΕΠ Ηπείρου για την κατασκευή του συγκεκριμένου έργου και παράλληλα γίνεται ένα ακόμα βήμα μπροστά για την μετατροπή του αρχαιολογικού χώρου της Νικόπολης, σε αρχαιολογικό πάρκο (βλ. εδώ).
Η μελέτη περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την κατασκευή του κτιρίου υποδοχής του Αρχαιολογικού Χώρου, του εκδοτηρίου εισιτηρίων, των χώρων WC και στάθμευσης αυτοκινήτων και μιας μικρής αίθουσας συνεδριάσεων. Το κτίριο εκτιμώμενου εμβαδού 800m2 αναμένεται να κατασκευαστεί εντός του αρχαιολογικού χώρου στα νότια της εισόδου του θεάτρου. Είναι επίσης πολύ ευχάριστο πως η υλοποίηση του παραπάνω έργου έχει ενταχθεί στον προγραμματισμό του Υπουργείου Πολιτισμού για την νέα προγραμματική περίοδο 2021-27 του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας Ηπείρου (βλ. εδώ).
Οι εργασίες στο θέατρο
Κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, ΕΣΠΑ 2014-2020, ερευνήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας σε όλη του την έκταση το ανώτερο τμήμα του κοίλου που χωρίζεται από το κατώτερο με διάζωμα, και αποκαλύφθηκαν οι υπόγειες στοές που στήριζαν την υποδομή των εδωλίων. Πάνω από τη δυτική πάροδο εντοπίστηκε θεωρείο, διακεκριμένη θέση για αξιωματούχους που αναπτύσσεται σε δυο πλακόστρωτες εξέδρες. Στο κατώτερο τμήμα του κοίλου στον κεντρικό άξονα του μνημείου αποκαλύφθηκε τμήμα από τις δυο κατώτερες σειρές εδωλίων και τμήμα της κεντρικής κλίμακας. Επίσης, ήρθε στο φως τμήμα του δαπέδου της ορχήστρας από μαρμάρινες και ασβεστολιθικές πλάκες σε δυο από τις οποίες διατηρούνται οπές από την ένθεση μεταλλικών γραμμάτων πολύστιχης επιγραφής. Στο σκηνικό οικοδόμημα δυο τομές αποκάλυψαν τμήμα από την πρόσοψη του προσκηνίου με διακοσμητικές κόγχες, τμήμα από αύλακα της αυλαίας, καθώς και την αψιδωτή διαμόρφωση της κεντρικής εισόδου της σκηνής. Έγινε απομάκρυνση καταπεσμένων όγκων του μνημείου, στερέωση ετοιμόρροπων τοιχοποιιών, κατασκευάστηκε περίφραξη, έγιναν διαδρομές επισκεπτών και τοποθετήθηκαν πινακίδες. Επίσης, εκδόθηκε αρχαιολογικός οδηγός που χρησιμοποιήθηκε στη σύνταξη μελετών.
Το καλοκαίρι του 2017 ξεκίνησε στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Διαδρομής στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου το έργο «Εργασίες Προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης μεγάλου θεάτρου Νικόπολης (Β΄ φάση)» της πράξης «Προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση μεγάλου Θεάτρου Νικόπολης (φάση Β΄)». Πρόκειται για ένα απαιτητικό έργο, που οδήγησε στη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πρέβεζας (ΕΦΑ Πρέβεζας) με τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων προκειμένου να ολοκληρωθεί. Οι εργασίες υλοποιούνται βάσει μελετών που παραχωρήθηκαν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας από το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», είτε εκπονήθηκαν από το επιστημονικό προσωπικό της ΕΦΑ Πρέβεζας ή ανατέθηκαν στο πλαίσιο του έργου. Με αρχικό προϋπολογισμό 2.800.000 ευρώ το έργο αποτελείται από τρία υποέργα: α) τις εργασίες προστασίας, συντήρησης, ανάδειξης του μνημείου που υλοποιείται με αυτεπιστασία από την ΕΦΑ Πρέβεζας, β) την προσωρινή αντιστήριξη τοιχοποιιών της σκηνής και του παρασκηνίου που υλοποιήθηκε από την Δ/νση Αναστήλωσης εφαρμόζοντας την εγκεκριμένη μελέτη του καθηγητή Α.Π.Θ., κ. Κοσμά Στυλιανίδη και γ) τις εργασίες αποκατάστασης του δυτικού και ανατολικού αναλήμματος του θεάτρου που θα υλοποιήσει η Δ/νση Αναστήλωσης. Τέλος, μετά την πλήρη αποκάλυψη του κοίλου ακολούθησε μελέτη από το προσωπικό της ΕΦΑ Πρέβεζας με επικεφαλής τον κ. Λεωνίδα Λεοντάρη, για την αποκατάσταση του κάτω κοίλου. Η μελέτη εγκρίθηκε από το ΚΑΣ και συνέβαλε στην αύξηση του φυσικού αντικειμένου και του προϋπολογισμού κατά 615.000 ευρώ.
Ειδικότερα, σήμερα, οι εργασίες συνεχίζονται απρόσκοπτα με επικεφαλής τον αρχαιολόγο κ. Ευάγγελο Παυλίδη και τον πολιτικό μηχανικό κ. Παναγιώτη Κροκίδα, με στόχο την απόδοση του θέατρου στο κοινό ώστε να είναι αναγνώσιμο και λειτουργικό. Πραγματοποιούνται εργασίες καθαρισμού, ανάδειξης περιγραμμάτων τοιχοποιίας, αποχωματώσεων και η έρευνα επικεντρώνεται στα νότια του σκηνικού οικοδομήματος, όπου αποκαλύπτεται ο αναλημματικός τοίχος με αντηρίδες που είχε εντοπιστεί κατά τους καθαρισμούς. Επίσης, δίνεται ώθηση στην αποκατάσταση των αναλημμάτων του κοίλου της δυτικής σκεπαστής παρόδου και της οροφής της δυτικής θολωτής εισόδου προς το διάζωμα, ενός απαιτητικού έργου που έχει αναλάβει η Δ/νση Αναστήλωσης. Τέλος, μπροστά από το δυτικό ανάλημμα και την δυτική πάροδο θα χωροθετηθεί διαδρομή επισκεπτών.
Σε πρόσφατη επίσκεψή της στο χώρο, η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη, ανέφερε ότι οι παρεμβάσεις ύψους 1,5 εκ. ευρώ προχωρούν ικανοποιητικά και εντός του 2022 θα ολοκληρωθεί το έργο της Β΄ φάσης στο Μεγάλο Θέατρο με προοπτική να δρομολογηθεί και η Γ΄ φάση μαζί με εργασίες στο Αρχαίο Στάδιο και το κτίριο των επισκεπτών (βλ. εδώ).
Καταλήγοντας, ένα έργο το οποίο αποτελεί αίτημα δεκαετιών για τους κατοίκους της Πρέβεζας και πήρε τον περασμένο Οκτώβριο οριστικά το «δρόμο» της ευόδωσης είναι η παράκαμψη του Αρχαιολογικού Χώρου της Νικόπολης, με το οποίο ο αρχαιολογικός χώρος της Νικόπολης ενοποιείται, καθώς θα πάψει να περνάει από μέσα η εθνική οδός. Το έργο έχει πολλαπλή σημασία και η Οικονομική Επιτροπή της Περιφέρειας Ηπείρου κατακύρωσε το διαγωνισμό του, με προϋπολογισμό ύψους € 15.252.000 και με ανάδοχο την εταιρεία «ΑΦΟΙ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΑΤΕΒΕ INTEPKAT» (βλ. εδώ).
Η αποκατάσταση και ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου της Νικόπολης, η ανάδειξη του αρχαίου Σταδίου, η κατασκευή χώρου υποδοχής στον αρχαιολογικό χώρο θα δώσουν νέα πνοή στον αρχαιολογικό χώρο. Επίσης, η ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου θα αποτελέσει προϋπόθεση για την υποβολή του φακέλου υποψηφιότητας της Νικόπολης στο Διεθνή Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της Unesco, ανοίγοντας μια σημαντική προοπτική για τη Νικόπολη, τους πολίτες της Πρέβεζας και όλους τους Ηπειρώτες.
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου Προστασία, Συντήρηση και Αποκατάσταση Μεγάλου Θεάτρου Νικόπολης – Φάση Β – που συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Εθνικούς Πόρους (Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ηπείρου 2014-2020) ΕΔΩ.
Δείτε στη συνέχεια την πρόοδο εργασιών στο Αρχαίο Θέατρο της Νικόπολης που μπορείτε να βρείτε στη σελίδα του θεάτρου στην ιστοσελίδα του Σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ:
Η εκπόνηση των παραπάνω μελετών ολοκληρώθηκε και έχουν παραδοθεί προς έγκριση στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠ.ΠΟ.
Μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του θεάτρου στο diazoma.gr, ΕΔΩ.
