Αρχαίο θέατρο Ασκληπιείου Επιδαύρου

Αρχαίο θέατρο Ασκληπιείου Επιδαύρου

Θέατρο

Στο μνημείο δόθηκε η τριμερής χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα.

Υφίσταται πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση σε επιμέρους αρχεία (Δ’ Ε.Π.Κ.Α., Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου κλπ). Σχεδιαστική αποτύπωση περιοχών ορχήστρας, σκηνικού οικοδομήματος, παρόδων, τμημάτων κοίλου περιλαμβάνεται στο βιβλίο A.V.Gerkan, W.Muller-Wiener “Das Theater von Epidaurus”. Επιμέρους σχεδιαστικές αποτυπώσεις βρίσκονται επίσης στα αρχεία της Επιτροπής Επιδαύρου.

1. E.R. Fiechter, Die baugeschichtliche Entwicklung des antiken Theaters, Muenchen 1914

2. P.E.Arias, Il teatro greco fuori di Atene, Firenze 1934

3. A.V.Gerkan, W.Muller-Wiener, Das Theater von Epidaurus, Stuttgart 1961

4. A. Burford, in “The annual of the British School at Athens” 61, 1966

5. G. Forni, in “Enciclopedia dell’ arte, Supplemento” 1970, s.v. Teatro

6. L.Polacco, in “Numismatica e antichita classiche”

7, 1978 7. L. Kappel, in „Jahrbuch des deutschen archaologischen Instituts“ 104, 1989

8. P.D. Bardis, The theater of Epidaurus and the mysterious vanishing vases, in “Platon” 41, 1989.

Θέση Κυνόρτιον όρος, περιοχή Λυγουριού Αργολίδος, δήμος Ασκληπιείου.

Το μνημείο κτίστηκε σε δυο φάσεις. Η πρώτη φάση στο τέλος του 4ου π.X. αιώνα, και η δεύτερη φάση στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα.

Στο μνημείο δόθηκε η τριμερής χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων: κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης, στο τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα, κατασκευάστηκαν η ορχήστρα, το κάτω διάζωμα(12 κερκίδες με 34 σειρές εδωλίων η κάθε μια) και το σκηνικό οικοδόμημα στο προ-ελληνιστικό στάδιο του. Ο σχεδιασμός του κοίλου πραγματοποιήθηκε με την βοήθεια τριών κέντρων χάραξης. Στη δεύτερη φάση (στα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα) το κοίλο επεκτάθηκε προς τα πάνω (άνω διάζωμα 22 κερκίδων με 21 σειρές εδωλίων η κάθε μια) και έλαβε η σκηνή την υστερο-ελληνιστική μορφή της. Με μέγιστη χωρητικότητα 13.000-14.000 θεατών φιλοξενούσε μουσικούς και ωδικούς αγώνες καθώς και παραστάσεις αρχαίου θεάτρου. Η αισθητική αρμονία που προήλθε από την κανονικότητα και την μαθηματική συνάφεια των επιμέρους μεγεθών συνδυάστηκε με την έξοχη ακουστική που επιτρέπει στους ακροατές των ανωτάτων σειρών να ακούν τον παραμικρό θόρυβο. Το μνημείο εξαίρει ήδη από την αρχαιότητα ο Παυσανίας για τη συμμετρία και ομορφιά και το αποδίδει στον αρχιτέκτονα Πολύκλειτο.

Το κοίλο του θεάτρου ήρθε στο φως σε σχετικά καλή κατάσταση από την άποψη διατήρησης του λίθινου υλικού του, με εξαίρεση τις ακραίες κερκίδες και τους αναλημματικούς τοίχους. Διαταραχές στη κανονική διάταξη και συναρμογή των σωζόμενων εδωλίων οφείλονταν στη φυσική καταστροφή και μετέπειτα σταδιακή παραμόρφωση των αρχικών γραμμών σχεδίασης του κτιρίου. Το σκηνικό οικοδόμημα αντίθετα αποκαλύφθηκε σε κατάσταση χαμηλού ερειπίου.

Η συστηματική ανασκαφή του μνημείου ξεκίνησε το 1881. Η βιασύνη για μια γρήγορη αποκατάσταση οδήγησε σε λανθασμένες ανατοποθετήσεις αρχιτεκτονικών μελών ήδη πριν από τις αρχές του 20ου αι. Η αναστυλωτική αντίληψη της ίδιας εποχής, είχε άμεσα επηρεάσει την πρώτη αναστύλωση της δυτικής πύλης του θεάτρου, που χρονολογείται στο 1907. Μεγάλης κλίμακας εργασίες πραγματοποιήθηκαν καν το διάστημα 1954-1963 από την τότε Διεύθυνση Αναστυλώσεως του Υπουργείου Παιδείας με στόχο την εκτεταμένη ανακατασκευή και την αρχιτεκτονική αποκατάσταση του μνημείου, υπό τύπον στερέωσης, για την παραχώρησή του για παραστάσεις. Συμπιεσμένες χρονικά επεμβάσεις μεγάλης κλίμακας, με περιορισμένη –συγκριτικά- αναστηλωτική τεκμηρίωση, ένωσαν τις μέρες τους με το ξεκίνημα των Επιδαυρίων για να σταματήσουν μετά δέκα χρόνια, χωρίς να έχουν καλύψει το σύνολο του μνημείου. Ειδικότερα τότε ανατάχθηκαν και στερεώθηκαν όλα τα εδώλια του θεάτρου (κν. Κάτω διαζώματος) και του ανατολικού άκρου του επιθεάτρου με συμπληρώσεις στις ακραίες κερκίδες, ανακατασκευάστηκε η πύλη της ανατολικής παρόδου και οι αναλημματικοί τοίχοι με την χρήση πειραϊκού ακτίτη και λαξεύτηκαν αρχιτεκτονικά μέλη για την ανασύνθεση τμήματος του προσκήνιου. Η τελευταία επέμβαση στο τέλος δεν πραγματοποιήθηκε και οι λίθοι μεταφέρθηκαν στις αποθήκες του Ασκληπιείου. Κατά τον αναστηλωτή Αναστάσιο Ορλάνδο, υπεύθυνο των τότε εργασιών, η μη αναστήλωση του προσκηνίου οφείλετο εν μέρει στις αντιρρήσεις των σκηνοθετών που παρουσίαζαν παραστάσεις στα ”Επιδαύρια”.

Επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου – παρουσίαση σύγχρονων παραστάσεων.

Το μνημείο αποτελεί πόλο έλξης μεγάλου αριθμού επισκεπτών. Θεατρικές παραστάσεις στα πλαίσια οργανωμένου φεστιβάλ ξεκίνησαν το 1954 και καθιερώθηκαν από τον επόμενο χρόνο ως θεσμός αρχαίου δράματος. Έχει κατ’ εξαίρεση χρησιμοποιηθεί και για σημαντικές μουσικές εκδηλώσεις.

Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία του ΥΠ.ΠΟ./Δ΄ΕΠΚΑ ενώ τα ζητήματα αναστύλωσης-συντήρησής του διαχειρίζεται η Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Επιδαύρου.

37.596705°

23.078885°