Στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας, στη νοτιοδυτική Ήπειρο και σε απόσταση μόλις 6 χλμ. από την πρωτεύουσα του ομώνυμου Νομού, ανεγέρθηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο -σε ανάμνηση της Νίκης του επί του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου το 31 π.Χ.- η Νικόπολη.
Βόρεια της πόλης, έξω από τα τείχη της, στην περιοχή του «εν άλσει Προαστείου» και στις υπώρειες του λόφου του Μιχαλιτσίου, διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση το θέατρο της Νικόπολης. Η περιοχή του «Προαστείου» με τα δημόσια οικοδομήματα φαίνεται ότι εντυπωσίασε πλήθος περιηγητών, των οποίων αναφορές και περιγραφές συμπεριέλαβαν στα ταξιδιωτικά τους συγγράμματα. Πολύ σημαντικές πληροφορίες για το Θέατρο αντλούμε από το έργο του W.M. Leake, που επισκέφθηκε την περιοχή στις αρχές του 19ου αιώνα, ενώ για την κάτοψη του μνημείου όλες οι περιγραφές βασίζονται στο σχέδιο του T.L. Donaldson.
Το μνημείο έχει νοτιοδυτικό προσανατολισμό με πανοραμική θέα προς τη Νικόπολη, τον Αμβρακικό Κόλπο και το Ιόνιο Πέλαγος. Η ανέγερσή του εντάσσεται στο οικοδομικό πρόγραμμα του Οκταβιανού και συνδέεται με την αναβίωση των Ακτίων, στους οποίους συμπεριλήφθηκαν και μουσικοί αγώνες, ενώ σημαντικές εργασίες επισκευής και ανακατασκευής πραγματοποιήθηκαν κατά τους επόμενους αιώνες.
Το μνημείο χαρακτηρίζεται από τον ιδιότυπο συγκερασμό στοιχείων της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής. Το κοίλο του θεάτρου, διαμέτρου 96 μ., αναπτύσσεται -κατά τα ελληνικά πρότυπα- τόσο στο φυσικό πρανές του λόφου, όσο και σε λιθόκτιστες υποδομές, σύμφωνα με το ρωμαϊκό σύστημα στήριξης. Για την έδραση του άνω τμήματος του κοίλου κατασκευάστηκαν τρείς επάλληλες θολωτές, ημικυκλικής κάτοψης, στοές με αυξανόμενο ύψος από την εσωτερική στην εξωτερική. Η εξωτερική στοά ήταν απροσπέλαστη, ενώ οι δύο εσωτερικές χρησίμευαν και ως διάδρομοι της κίνησης των επισκεπτών. Περιμετρικά του κοίλου εξωτερικά -για την καλύτερη προστασία του μνημείου- κατασκευάστηκε ψηλός καμπύλος τοίχος, ο οποίος κατά διαστήματα ενισχύονταν με αντηρίδες, που έφεραν τις ωθήσεις της κατασκευής. Στα άκρα και στο μέσον του εν λόγω τοίχου ανοίγονταν τρεις είσοδοι προς το κοίλο. Στο ανώτατο τμήμα του κοίλου δημιουργείται περιμετρική στοά με ανοίγματα και κόγχες.
Η ορχήστρα, όπως και το κοίλο, είχε σχήμα κανονικού ημικυκλίου. Το διώροφο σκηνικό οικοδόμημα είχε μνημειακή πρόσοψη με πλούσιο γλυπτό διάκοσμο, καθώς οι είσοδοι και τα ανοίγματα πλαισιωνόταν με κίονες και κόγχες, που φιλοξενούσαν εξαιρετικής τέχνης, μαρμάρινα αγάλματα Θεών και Μουσών.
Γεώργιος Ρήγινος
Αρχαιολόγος
Το βίντεο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του έργου "Δράσεις πληροφόρησης και δημοσιότητας έργων πολιτισμού" που εκτελεί η Ειδική Υπηρεσία Τομέα Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Συγχρηματοδοτήθηκε απο την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση απο το Ε.Π. "Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής" του ΕΣΠΑ 2007 - 2013.
Ρωμαϊκό θέατρο Νικόπολης
Θέατρο
Το Θέατρο της Νικόπολης βρίσκεται στο «Προάστειο» (Στράβων), ένα ιερό χώρο – τέμενος στο βόρειο τμήμα της Νικόπολης εκτός των ρωμαϊκών τειχών της πόλης.
Σχεδιαστική αποτύπωση της κάτοψης του ρωμαϊκού Θεάτρου από τον περιηγητή T. L. Donaldson. Επαρκής φωτογραφική τεκμηρίωση (αρχείο ΛΓ΄ ΕΠΚΑ).
Συνοικισμός Νικόπολη (Σμυρτούλα), Δήμου Πρέβεζας, Νομού Πρέβεζας.
Το θέατρο κατασκευάστηκε στις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ., μαζί με άλλα δημόσια κτίρια της πόλης. Στο 2ο αιώνα π.Χ. θα πρέπει -σύμφωνα με τους μελετητές- να δέχθηκε ευρείας κλίμακας επισκευαστικές και ανακατασκευαστικές εργασίες.
Το ρωμαϊκό Θέατρο της Νικόπολης χαρακτηρίζεται από τον ιδιότυπο συγκερασμό στοιχείων της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής. Το κοίλο του θεάτρου, αναπτύσσεται τόσο στο φυσικό πρανές του λόφου, κατά τα ελληνικά πρότυπα, όσο και σε λιθόκτιστες υποδομές, σύμφωνα με το ρωμαϊκό σύστημα στήριξης. Τρείς επάλληλες θολωτές, ημικυκλικής κάτοψης, στοές με αυξανόμενο ύψος από την εσωτερική στην εξωτερική κατασκευάστηκαν για την έδραση του άνω τμήματος του κοίλου. Η εξωτερική στοά ήταν απροσπέλαστη, ενώ οι δύο εσωτερικές χρησίμευαν και ως διάδρομοι της κίνησης των επισκεπτών. Περιμετρικά του κοίλου εξωτερικά -για την καλύτερη προστασία του μνημείου- κατασκευάστηκε ψηλός καμπύλος τοίχος, ο οποίος κατά διαστήματα ενισχύονταν με αντηρίδες, που έφεραν τις ωθήσεις της κατασκευής. Στα άκρα και στο μέσον του εν λόγω τοίχου ανοίγονταν τρεις είσοδοι προς το κοίλο. Στο ανώτατο τμήμα του κοίλου δημιουργείται περιμετρική στοά με ανοίγματα και κόγχες.
Η ορχήστρα, όπως και το κοίλο, είχε σχήμα κανονικού ημικυκλίου. Το σκηνικό οικοδόμημα ήταν διώροφο και στην πρόσοψή του ανοίγονταν τρείς αψιδωτές είσοδοι.
Φυσικοί και ανθρωπογενείς παράγοντες έχουν συντελέσει στη σταδιακή φθορά του μνημείου. Έντονες ρωγμές παρατηρούνται στον τοίχο εξωτερικά του κοίλου του θεάτρου καθώς και στην πρόσοψή του, για τις οποίες θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προστασίας.
Μέχρι σήμερα -εκτός από τη διενέργεια μικρής τομής στη σκηνή του Θεάτρου το 1960 καθώς και μικρής έκτασης στερεώσεις στην ανωδομή του μνημείου κατά τις επόμενες δεκαετίες από την αρμόδια τότε και για το Νομό Πρέβεζας ΙΒ΄ ΕΠΚΑ- δεν έχουν πραγματοποιηθεί σε μεγαλύτερη κλίμακα ανάλογες εργασίες. Επιπλέον η αποσπασματική κατάσταση διατήρησης των εδωλίων του κοίλου, δε μας επιτρέπει να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα για τη μορφή και τον αριθμό τους. Στο άμεσο μέλλον, ανασκαφικές έρευνες σε συνδυασμό με εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες, πιθανότατα να μας δώσουν περισσότερα στοιχεία για το ίδιο το μνημείο και εν γένει για την περίοδο χρήσης του.
Η υφιστάμενη κατάσταση διατήρησής του δεν επιτρέπει την άμεση χρήση του ρωμαϊκού Θεάτρου. Μελλοντικά, ανασκαφικές έρευνες σε συνδυασμό με εκτεταμένες αναστηλωτικές εργασίες, πιθανότατα θα βελτιώσουν την κατάσταση του μνημείου. Προς το παρόν, επιτρέπεται -υπό προϋποθέσεις- μόνο η επίσκεψη, ενώ για μουσικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ο διαμορφωμένος χώρος μπροστά από το μνημείο.
Η υφιστάμενη κατάσταση διατήρησης του ρωμαϊκού θεάτρου επιτρέπει προς το παρόν μόνο την -υπό προϋποθέσεις- επίσκεψή του.
ΥΠ.ΠΟ.Τ. / ΛΓ΄ ΕΠΚΑ
ΥΠ.ΠΟ.Τ. / ΛΓ΄ ΕΠΚΑ
39.023435°
20.737274°
23 μ.
Όνομα | Ημερομηνία | Ποσό (€) |
---|---|---|
ΦΑΝΗ ΑΝΑΙΡΟΥΣΗ | 21/01/2020 | 2.000.00 |
ΔΙΑΖΩΜΑ | 308.60 | |
ΔΙΑΖΩΜΑ | 300.00 | |
ΝΤΟΥΣΙΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ (Αρχιτέκτων μηχανικός) | 100.00 | |
ΛΙΑΣΚΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ (Τοπογράφος μηχανικός) | 100.00 | |
ΜΗΤΣΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Πολιτικός μηχανικός) | 100.00 | |
ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ | 100.00 | |
ΤΣΟΛΑΚΙΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ | 100.00 | |
ΖΑΧΑΡΗΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ | 38.00 | |
ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ | 23.072.00 |
Δαπάνη | Ημερομηνία | Ποσό (€) |
---|---|---|
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ – ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΣΧΕΔΙΩΝ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ | 05/04/2023 | 352.50 |
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΕΓΧΡΩΜΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ | 01/02/2023 | 311.90 |
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗ ΦΟΡΟΥ ΜΕΛΕΤΩΝ | 23.100.00 | |
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ ΚΑΥΣΙΜΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΧΩΡΟ | 200.00 | |
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΙΚΟΠΟΛΗΣ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΚΩΝ/ΝΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ | 308.60 |
Περιγραφή | Budget | Target | Remarks |
---|---|---|---|
Συμπληρωματικές εργασίες | 10.000.00 | 10.000.00 | Το ποσό του κουμπαρά θα είναι χρήσιμο για συμπληρωματικές εργασίες που θα προκύψουν. |
Funding Level | Πηγή χρηματοδότησης | Περιγραφή των έργων | Remarks |
---|---|---|---|
100.000 | Περιφέρεια Ηπείρου | Προκαταρκτικές και αρχαιολογικές εργασίες | Οι εργασίες αυτές πραγματοποιήθηκαν εν όψει των εργασιών αποκατάστασης του Μεγάλου Θεάτρου της Νικόπολης. |
1.500.180 | Ε.Σ.Π.Α. | Προστασία-συντήρηση και αποκατάσταση του μεγάλου θεάτρου της Νικόπολης | |
200.000 | ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ | Μελέτες συνολικής διαχείρισης του θεάτρου | |
2.800.000 | Ε.Σ.Π.Α. – Π.Ε.Π Περιφέρειας Ηπείρου | Μέσω του προγράμματος Πολιτιστική Διαδρομή στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου θα υλοποιηθεί το έργο ”Αποκατάσταση, Συντήρηση και Ανάδειξη μεγάλου θεάτρου Νικόπολης”. |
α) τις εργασίες προστασίας, συντήρησης, ανάδειξης του μνημείου που υλοποιείται με αυτεπιστασία από την ΕΦΑ Πρέβεζας,
β) την προσωρινή αντιστήριξη τοιχοποιιών της σκηνής και του παρασκηνίου που υλοποιήθηκε από την Δ/νση Αναστήλωσης εφαρμόζοντας την εγκεκριμένη μελέτη του καθηγητή Α.Π.Θ., κ. Κοσμά Στυλιανίδη και
γ) τις εργασίες αποκατάστασης του δυτικού και ανατολικού αναλήμματος του θεάτρου που θα υλοποιήσει η Δ/νση Αναστήλωσης.
Τέλος, μετά την πλήρη αποκάλυψη του κοίλου ακολούθησε μελέτη από το προσωπικό της ΕΦΑ Πρέβεζας με επικεφαλής τον κ. Λεωνίδα Λεοντάρη, για την αποκατάσταση του κάτω κοίλου. Η μελέτη εγκρίθηκε από το ΚΑΣ και συνέβαλε στην αύξηση του φυσικού αντικειμένου και του προϋπολογισμού κατά 615.000 ευρώ.