Πρόοδος Εργασιών

Γεωφυσικές Έρευνες
Απαλλοτριώσεις
Ανασκαφές
Μελέτες Αποκατάστασης
Εργασίες Αποκατάστασης

Γρήγορη μετάβαση

Αρχαίο θέατρο Αμφίπολης

Περιγραφή
Πολυμέσα
Επιστημονικό δελτίο
Χρηματοδοτήσεις
Πρόοδος Εργασιών
Τα νέα του θεάτρου

Tο αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης, το οποίο δεν έχει ερευνηθεί ακόμα, βρίσκεται βορειοανατολικά του αρχαίου Γυμνασίου, εντός των μακρών τειχών της αρχαίας Αμφίπολης και προς το ανατολικό τους τμήμα.

Η Αμφίπολη ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από Αθηναίους αποίκους, με οικιστή τον Άγνωνα, στην θέση του προϋπάρχοντος οικισμού των «Εννέα Οδών». Η εξαιρετική στρατηγική και οικονομική σημασία της καθόρισε και διαμόρφωσε την ιστορία της από την ίδρυσή της μέχρι και τα τελευταία χρόνια του βυζαντινού κράτους, όπως σκιαγραφείται από τις γραπτές πηγές και ανασκαφικά ευρήματα: η Αμφίπολη υπήρξε μήλο της έριδας ανάμεσα σε Αθηναίους και Σπαρτιάτες κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, στόχος του Μακεδόνα βασιλιά Φιλίππου Β΄, ναυτική βάση του Μ. Αλεξάνδρου για την κατάκτηση της Ασίας και τόπος εξορίας της γυναίκας του Ρωξάνης και του μικρού του γιου μετά το θάνατό του, πρωτεύουσα της «πρώτης μερίδος» της διοικητικής περιφέρειας της Μακεδονίας μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση, μέρος της αρχαίας Εγνατίας Οδού, επισκοπική έδρα κατά τους χριστιανικούς χρόνους και οχυρωμένη πόλη μέχρι το 14ο αι. μ. Χ.

Από τα σπουδαιότερα κτηριακά συγκροτήματα που έχουν έρθει στο φως, με διάρκεια ζωής ίσως από το τέλος της κλασικής εποχής μέχρι και τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους, είναι το αρχαίο Γυμνάσιο, με το οποίο γειτνιάζει άμεσα και συνδέεται το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης. Ένας μεγάλος λίθινος αποχετευτικός αγωγός, που αποκαλύφθηκε με την ανασκαφή του Γυμνασίου, ξεκινά από το χώρο του θεάτρου και διασχίζει το Γυμνάσιο.

Μια πρώτη δοκιμαστική έρευνα πραγματοποιήθηκε στη θέση της «ορχήστρας» του θεάτρου προ τριακονταετίας από τον Δ. Λαζαρίδη, σε βάθος αρκετών μέτρων (7 – 8 μ. ) στην περιοχή που σήμερα καλύπτεται από ελαιώνα, δίπλα στο αρχαίο Γυμνάσιο. Το κοίλο του θεάτρου δε σώζεται πλέον, διακρίνεται όμως καθαρά η διαμόρφωσή του, γιατί τα εδώλια του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό από τους κατοίκους της Αμφίπολης και της γύρω περιοχής από το 1920 και μετά. Η θέση ονομαζόταν από τους ντόπιους «σκαλάκια» εξαιτίας του κοίλου και ο ιδιοκτήτης της περιοχής πουλούσε τους λίθους του ως οικοδομικό υλικό. Υπολογίζεται ότι σε μεγάλο βάθος σώζονται η ορχήστρα και μερικές από τις πρώτες σειρές εδωλίων του κοίλου, με την αποκάλυψη των οποίων θα μπορούσε να γίνει μια ικανοποιητική προσπάθεια αναπαράστασης του αρχαίου θεάτρου. Βρίσκεται σε εξέχουσα αμφιθεατρική θέση, με θέα προς τις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα και τα βουνά που τον πλαισιώνουν.

Περιστέρη Κατερίνα
Αρχαιολόγος

Ονομασία Μνημείου

Αρχαίο θέατρο Αμφίπολης

Κατηγορία

Θέατρο

Σύντομη περιγραφή

Το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης (Επαρχία Φυλλίδος, Δήμος Αμφίπολης, Νομός Σερρών) το οποίο δυστυχώς δεν έχει ερευνηθεί ακόμα, βρίσκεται σε ύψωμα, βορειοανατολικά του αρχαίου Γυμνασίου, εντός των μακρών τειχών της αρχαίας Αμφίπολης και προς το ανατολικό τους τμήμα, σε εξέχουσα αμφιθεατρική θέση, με θέα προς τις εκβολές του ποταμού Στρυμόνα και τα βουνά που τον πλαισιώνουν. Εντάσσεται στον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο Αμφίπολης, που αποτελεί τη σημαντικότερη αρχαιολογική θέση του νομού Σερρών. Μια πρώτη δοκιμαστική έρευνα πραγματοποιήθηκε στη θέση της «ορχήστρας» του θεάτρου προ τριακονταετίας από τον αείμνηστο Δ. Λαζαρίδη, σε βάθος αρκετών μέτρων (7 – 8μ. )μ στην περιοχή που σήμερα καλύπτεται από ελαιώνα, δίπλα στο αρχαίο Γυμνάσιο.

Εικόνες - Σχέδια

Δεν υπάρχουν ορατά ανασκαμμένα μέρη του θεάτρου.

Τεκμηρίωση - Βιβλιογραφία
  1. Κ. Λαζαρίδη, Το Γυμνάσιο της Αμφίπολης, ΑΕΜΘ 3, 1989, σελ. 50
  2. Δ. Λαζαρίδης, ΠΑΕ 1965, σελ. 48, παρ. 6.
Θέση

Το θέατρο βρίσκεται αμέσως βορειοανατολικά του αρχαίου Γυμνασίου Αμφίπολης, εντός των μακρών τειχών της αρχαίας πόλης και προς το ανατολικό τμήμα αυτών. Η θέση ονομαζόταν από τους ντόπιους «σκαλάκια» εξαιτίας του κοίλου.

Χρονολόγηση

Δυστυχώς κάθε χρονολόγηση θεωρείται επισφαλής, λόγω έλλειψης στοιχείων. Πιθανότατα συνδέεται με το συγκρότημα του αρχαίου Γυμνασίου, με το οποίο γειτνιάζει άμεσα.

Γενική περιγραφή Μνημείου

Το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης, το οποίο δυστυχώς δεν έχει ερευνηθεί ακόμα, βρίσκεται βορειοανατολικά του αρχαίου Γυμνασίου, εντός των μακρών τειχών της αρχαίας Αμφίπολης και προς το ανατολικό τους τμήμα. Η Αμφίπολη ιδρύθηκε το 437 π.Χ. από Αθηναίους αποίκους, με οικιστή τον Άγνωνα, στην θέση του προϋπάρχοντος οικισμού των «Εννέα Οδών». Η εξαιρετική στρατηγική και οικονομική σημασία της καθόρισε και διαμόρφωσε την ιστορία της από την ίδρυσή της μέχρι και τα τελευταία χρόνια του βυζαντινού κράτους, όπως σκιαγραφείται από τις γραπτές πηγές και ανασκαφικά ευρήματα. Από τα σπουδαιότερα κτηριακά συγκροτήματα που έχουν έρθει στο φως, με διάρκεια ζωής ίσως από  το τέλος της κλασικής εποχής μέχρι και τους πρώιμους ρωμαϊκούς χρόνους, είναι το αρχαίο Γυμνάσιο, με το οποίο γειτνιάζει άμεσα και συνδέεται το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης: ένας μεγάλος λίθινος αποχετευτικός αγωγός, που αποκαλύφθηκε με την ανασκαφή του Γυμνασίου, ξεκινά από το χώρο του θεάτρου και διασχίζει το Γυμνάσιο. Υπολογίζεται ότι σε μεγάλο βάθος σώζονται η ορχήστρα και μερικές από τις πρώτες σειρές εδωλίων του κοίλου, με την αποκάλυψη των οποίων θα μπορούσε να γίνει μια ικανοποιητική προσπάθεια αναπαράστασης του αρχαίου θεάτρου.

Υπάρχουσα κατάσταση

Την έκταση που καταλαμβάνει το θέατρο, καλύπτει σήμερα ελαιώνας. Το κοίλο του θεάτρου δε σώζεται πλέον, διακρίνεται όμως καθαρά η διαμόρφωσή του, γιατί τα εδώλια του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν ως οικοδομικό υλικό από τους κατοίκους της Αμφίπολης και της γύρω περιοχής από το 1920 και μετά.

Έρευνες - Επεμβάσεις

Μια πρώτη δοκιμαστική έρευνα πραγματοποιήθηκε στη θέση της «ορχήστρας» του θεάτρου προ τριακονταετίας από τον αείμνηστο Δ. Λαζαρίδη, σε βάθος αρκετών μέτρων (7 – 8μ.) στην περιοχή που σήμερα καλύπτεται από ελαιώνα, δίπλα στο αρχαίο Γυμνάσιο.

Δικαιοδοσία

To αρχαίο θέατρο βρίσκεται εντός ιδιόκτητου, μη απαλλοτριωμένου ακινήτου, το οποίο χωροθετείται εντός του κηρυγμένου αρχαιολογικού χώρου Αμφιπόλεως (ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ18/68159/3413/4-12-1979, ΦΕΚ 93/Β/31-1-1980).

Γεωγραφικό Πλάτος

40.821011°

Γεωγραφικό Μήκος

23.847928°

ΌνομαΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣ14/09/20232.00
ΜΙΧΑΛΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣ14/09/20232.00
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΔΙΑΖΩΜΑ6.000.00
ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΔΙΑΖΩΜΑ200.00
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΥΧΟΜΙΔΟΥ10.00
Σύνολο
€6.214.00

Δαπάνες

ΔαπάνηΗμερομηνίαΠοσό (€)
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ ΕΞΟΔΑ ΑΓΓΕΛΙΑΣ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ ΟΙΚΟΠΕΔΩΝ –157.35
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΜΦΙΠΟΛΗΣ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ – 31/10/20145.685.18
Σύνολο
€5.842.53
Υπόλοιπο
€371.47
ΠεριγραφήBudgetTargetRemarks
Απαλλοτρίωση ακινήτου10.000.0010.000.00
  • Τον Δεκέμβριο του 2008, ο πρόεδρος του Διαζώματος πραγματοποίησε επίσκεψη εργασίας στο Αρχαίο Θέατρο Αμφίπολης, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα της Βορείου Ελλάδος, όπου και συναντήθηκε με τοπικούς φορείς. (βλ., εδώ)
  • Το «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει «κουμπαρά» (ηλεκτρονικό τραπεζικό λογαριασμό) για το αρχαίο θέατρο της Αμφίπολης (βλ., εδώ)
  • Στις 28 Μαρτίου του 2013 δημοσιεύτηκε με το υπ’ αριθμόν 100/ 28-03-2013 Φ.Ε.Κ. η Κοινή Υπουργική Απόφαση της κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ακινήτου στο χώρο της Αμφίπολης Σερρών για αρχαιολογικούς σκοπούς και ειδικότερα προκειμένου να διεξαχθεί στο μέλλον η ανασκαφή για την αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου της Αμφίπολης. Η απαλλοτρίωση κηρύχτηκε υπέρ του Δημοσίου και η δαπάνη, ύψους 5.685,18 ευρώ, καλύφθηκε από το μη Κερδοσκοπικό Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ».
  • Τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου 2014 δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμ. 362 / 24-11-14 Φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως (Τεύχος Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων και Πολεοδομικών Θεμάτων) η ειδοποίηση για την παρακατάθεση της αποζημίωσης από την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτου (ιδιοκτησίας Δημ. Κωνσταντινίδη) για αρχαιολογικούς σκοπούς στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης Σερρών.
  • Η δημοσίευση αυτή ακολούθησε την κατάθεση από το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Κεντρική Υπηρεσία) του ποσού των 5.685,18 ευρώ (ποσό στο οποίο ορίστηκε από το νόμο η αποζημίωση της απαλλοτρίωσης).
  • Έχει ολοκληρωθεί η απαλλοτρίωση και παράλληλα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Σερρών έχει κινήσει τη διαδικασία απόδοσης του ακινήτου στο Δημόσιο ως προϋπόθεση για να αρχίσει τις ανασκαφές. (ΣΤΙΓΜΑ)
  • Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία απόδοσης του ακινήτου στο Δημόσιο θα υπογραφεί Προγραμματική Σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Αμφίπολης για το έργο «Ανασκαφική έρευνα στο αρχαίο θέατρο Αμφίπολης». (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)