Το Ίδρυμα Μποδοσάκη παρουσιάζει το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα
Η κλιματική κρίση στο επίκεντρο της 7ης συνάντησης του Άνω Διαζώματος
«ΔΕΣΜΟΙ. Χαρτογραφώντας ιστορίες που μας συνδέουν με τον Έβρο» – Ένα νέο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για τον Έβρο
3ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας
Passion/Πάθος: Το 4o Musikaloy Festival
“Enet.gr ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ”,
Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010
Της Ν. Κοντράρου-Ρασσιά
Όσοι βιάζονται να χρησιμοποιήσουν το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης θα απογοητευθούν. Γιατί η κατάσταση του μνημείου απεδείχθη χειρότερη απ’ ό,τι φαινόταν πριν από την πιλοτική αναστήλωση μιας κερκίδας. Έχουν ρηγματωθεί ακόμη και τα λαξεύματα του βράχου πάνω στα οποία εδράζονται τα εδώλια, είπε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ο νέος πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής Δωδώνης, επ. καθηγητής Γιώργος Σμύρης, παρουσιάζοντας λεπτομερώς την παθολογία του θεάτρου και τον τρόπο που έγινε η αναστήλωση της ακραίας ανατολικής κερκίδας.
Το αναστηλωμένο αυτό τμήμα του θεάτρου είχε πάει να επιθεωρήσει τον περασμένο Απρίλιο το ΚΑΣ στη Δωδώνη, με επικεφαλής τη γεν. γραμματέα του ΥΠΠΟΤ Λίνα Μενδώνη, όταν τα μέλη του δέχθηκαν φραστικές (και όχι μόνο) επιθέσεις από κάποιους κατοίκους της περιοχής που επιθυμούν την άμεση εκμετάλλευση του μνημείου και των ακινήτων τους. Ενας κάτοικος μάλιστα περιέλουσε με ζεματιστό καφέ μια αρχαιολόγο και ένας άλλος κατέφερε γερό χτύπημα στην πλάτη της καθηγήτριας Λίλας Μαραγκού!
Αφήνοντας πίσω τα θλιβερά αυτά γεγονότα η κ. Μενδώνη επανέλαβε προχθές στην ολομέλεια του Συμβουλίου ότι «σημασία έχει να σωθεί το μνημείο με τον σωστό επιστημονικά τρόπο, τον πλέον ενδεδειγμένο για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται» και τόνισε: «Χρήματα υπάρχουν, έχουν εξασφαλιστεί 3 εκατομμύρια ευρώ μέσω του ΕΣΠΑ και θα δοθούν όσα ακόμη χρειαστούν, χρόνος υπάρχει, έτσι ώστε μέχρι το 2015 να έχει πλήρως αναστηλωθεί».
Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης ήταν σε χρήση σαράντα χρόνια. Από την αναστήλωσή του, το 1960, μέχρι το 2000 που η κατάσταση διατήρησής του ήταν απαγορευτική για να μπει κόσμος. Οι λίθοι του ήταν γεμάτοι τρύπες, έλιωνε από την υγρασία. Το 2000 άρχισε να μελετάται η συντήρηση και στερέωσή του. Προηγήθηκαν εργαστηριακές δοκιμές στο αποσαθρωμένο υλικό (τοπικός σχιστόλιθος) και το 2003 έγινε η μελέτη συντήρησης του σκηνικού του οικοδομήματος.
Η αναστήλωσή του Σ. Δάκαρη είχε βάλει τάξη στη χαοτική εικόνα που είχε ώς τότε το θέατρο. Τοποθέτησε όμως τους λίθους σε ομόλογες και όχι τις αρχικές θέσεις τους. Ετσι, υπάρχουν πολλές παρατοποθετήσεις εδωλίων που δεν μπορούν τώρα να αντιμετωπιστούν. Τότε, το μνημείο απέκτησε την εικόνα του μεγάλου θεάτρου που είχε στην αρχαιότητα, ενός από τα καλύτερα σωζόμενα χωρητικότητας 18.000 θεατών. Ο κόσμος θαύμαζε και τη γεωμετρία του, παρ’ όλο που σήμερα οι ειδικοί θεωρούν προβληματική λόγω της αυθαίρετης μεταπολεμικής αναστήλωσης.
Στην αρχαιότητα το θέατρο αποτελούσε τμήμα του ιερού της Δωδώνης. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. Το κοίλο του διαμορφώθηκε μέσα σε μια φυσική κοιλότητα, στους πρόποδες του όρους Τόμαρος. Χωριζόταν σε τρία διαζώματα (με 19 σειρές εδωλίων το κάτω, 15 το μεσαίο και 21 το επάνω) και εννέα κερκίδες. Η πρόσβαση των θεατών γινόταν από τις δύο μεγάλες κλίμακες των παρόδων. Μία από τις κλίμακες αυτές ανακατασκευάστηκε πλήρως με τοπικό ασβεστόλιθο «από φλέβες της Πίνδου», μας είπε ο προϊστάμενος της ΙΒ’Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Κων. Ζάχος, όταν παρατηρήσαμε ότι φαντάζουν η σκάλα και οι λίθοι του αναλήμματός της υπερβολικά καινούργια και λευκά.
«Σε 4-5 χρόνια δεν θα διακρίνεται καμία διαφορά. Θα έχει γεμίσει από την υγρασία λειχήνες, όπως όλο το θέατρο» μας είπε ο κ. Ζάχος, θυμίζοντάς μας πως και τα μνημεία της Ακρόπολης έχουν αναστηλωθεί με νέο υλικό. Αλλωστε, τη μελέτη στερέωσης του θεάτρου της Δωδώνης υπογράφει ο αναστηλωτής του Ηρωδείου Διονύσιος Μονοκρούσος.
«Το έργο είναι δύσκολο, επίπονο και γίνεται κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες» τόνισε και ο κ. Σμύρης, περιγράφοντας με μελανά χρώματα την υφιστάμενη κατάσταση. «Μέρα με τη μέρα χάνουμε το λίθο, αποσαθρώνεται, διαλύεται. Κάθε χρόνο μαζεύουμε τόνους αρχαίου υλικού».
Μέχρι στιγμής έχουν καταμετρηθεί και συντηρηθεί 982 αρχαίοι λίθοι. Εχουν γίνει συγκολλήσεις και συμπληρώσεις από τεχνητό λίθο στα κατώτερα τμήματα, πάνω στα οποία εδράζονται τα εδώλια. Το πρόβλημα είναι ότι το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα στη σύνδεση του τεχνητού λίθου με τον αρχαίο δεν είναι το καλύτερο. «Θα έπρεπε να υπάρχει μια κανονικότητα στη σχέση τους που τώρα προβάλλει ως αφύσικη» παρατήρησε ο διευθυντής Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων Δημοσθένης Ζιρώ.
Για «αισθητικές και τεχνικές βελτιώσεις», όπως και για «επανεξέταση της συμβατότητας του τεχνητού λίθου με τον αρχαίο» έκανε λόγο και η εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Συντήρησης. Προτάθηκε μέχρι και η αφαίρεση των λειχήνων που κατακλύζουν την επιφάνεια των αρχαίων λίθων. «Αλλά σε ένα μνημείο με τόσα προβλήματα, οι λειχήνες μάς πείραξαν;» παρατήρησε μέλος του ΚΑΣ. «Ασε που η αφαίρεσή τους μπορεί να επιταχύνει την αποσάθρωση των εδωλίων».
«Ο σκοπός μας είναι να μεριμνήσουμε έτσι ώστε να σωθεί το μνημείο» επανέλαβε η κ. Μενδώνη, εγκρίνοντας την πιλοτική αναστήλωση της μιας κερκίδας, όπως και σύσσωμο το Συμβούλιο, με τον όρο ότι θα ληφθούν υπόψη όλες οι παρατηρήσεις που τέθηκαν κατά τη συζήτηση, θα γίνουν οι απαραίτητες αισθητικές βελτιώσεις και θα προχωρήσουν στην πιλοτική αναστήλωση της διπλανής κερκίδας, το αποτέλεσμα της οποίας θα ελεγχθεί επίσης από το ΚΑΣ.
