Το ταξίδι μας: Το Αρχαίο Θέατρο της Μυτιλήνης

Σχετικά Θέατρα

Το ελληνιστικό θέατρο (2ος αι. π.Χ.) αποτελεί το επιφανέστερο δημόσιο μνημείο της αρχαίας πόλης της Μυτιλήνης. Κατασκευάστηκε στο ψηλότερο σημείο της πόλης, δίπλα στα μεσόγεια τείχη, σε έναν εξαιρετικό χώρο, που πιστεύεται ότι στην αρχαιότητα ήταν άλσος. Ήταν ορατό και από εκείνους που προσέγγιζαν την πόλη από τη θάλασσα, μέσω των δύο λιμανιών της.

Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα θέατρα του αρχαίου κόσμου, καθώς σύμφωνα με τον Πλούταρχο στο Βίο του Πομπήιου, αποτέλεσε το πρότυπο, πάνω στο οποίο βασίστηκε η κατασκευή των μόνιμων – λίθινων θεάτρων της Ιταλίας.

To ταξίδι του Διαζώματος στο θέατρο ξεκίνησε το 2009, όταν ο πρόεδρος του Σωματείου, κ. Σταύρος Μπένος επισκέφθηκε το Αρχαίο Θέατρο της Μυτιλήνης και συναντήθηκε με όλους τους τοπικούς φορείς για να δρομολογηθεί η ανάδειξή του. Ως τότε το μνημείο δεν είχε ανασκαφεί και δημοσιευθεί συστηματικά. Η διεξοδικότερη μελέτη είχε γίνει από το Βασίλη Πετράκο και η αποτύπωση της ορχήστρας από τον Χαράλαμπο Μπούρα. Η επίσκεψη του προέδρου έγινε μετά από πρόσκληση του Πολιτιστικού και Περιβαλλοντικού Ομίλου «ΥΔΑΤΙΝΟΣ», που είχε εργαστεί συστηματικά για τη διάσωση των αρχαίων μνημείων που έχουν σχέση με το νερό, αλλά και με προγράμματα ανακύκλωσης, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιοποικιλότητας και δασοπροστασίας στο Ανατολικό Αιγαίο.

Σε συνέχεια της επίσκεψης το «ΔΙΑΖΩΜΑ» άνοιξε τραπεζικό λογαριασμό για τη χρηματοδότηση μελετών και εργασιών για το θέατρο, τον οποίο μπορείτε να επισκεφτείτε εδώ.

Συγκεκριμένα, ο «κουμπαράς» του Αρχαίου Θεάτρου της Μυτιλήνης άνοιξε τον Ιούνιο του 2010, με τους μικρούς μαθητές τού Ε1 τμήματος του Δημοτικού Σχολείου Καλλονής να ρίχνουν πρώτοι τον… οβολό τους, προερχόμενο από τα έσοδα που είχαν συγκεντρώσει από την πώληση της σχολικής τους εφημερίδας. Στην παραπάνω πρωτοβουλία καταλυτικό ρόλο είχε ο Σύλλογος Υποτρόφων του Ιδρύματος «Ν.Γ. Παπαδημητρίου», που είναι ιδρυτικό μέλος του «Διαζώματος» και είχε ξεκινήσει ήδη από το 2004 εντατικές προσπάθειες για την εμπέδωση του οράματός του για τη «σωτηρία» του Αρχαίου Θεάτρου της Μυτιλήνης (βλ. εδώ).

Τον Απρίλιο του 2010 πραγματοποιήθηκε ημερίδα με θέμα: «Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Μυτιλήνης» στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μυτιλήνης, όπου η τότε Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, κα Σοφία Θεολογίτου ανακοίνωσε την ένταξη στο ΕΣΠΑ του έργου «Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων Μυτιλήνης», προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ και του έργου «Αποκατάσταση μνημείων αρχαιολογικού χώρου Κάστρου Μυτιλήνης», προϋπολογισμού 2.300.000 ευρώ. Επίσης, ο τότε Νομάρχης Λέσβου κος Παύλος Βογιατζής ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε προγραμματική σύμβαση με το Υπουργείο Πολιτισμού για την ανάδειξη του θεάτρου (βλ. εδώ).

Πράγματι το έργο «Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της πόλης της Μυτιλήνης» υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου στο διάστημα από το 2010 έως το 2015, με χρηματοδότηση, ύψους 2,86 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2007-2013, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου». Ένα εκ των μνημείων υπήρξε και το θέατρο.

Το παραπάνω διάστημα και συγκεκριμένα τα έτη 2012-2013 πραγματοποιήθηκαν εργασίες  στο Αρχαίο Θέατρο της Μυτιλήνης από τα στελέχη της τότε Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και  το 2016 υπεγράφη, μετά από παρότρυνση του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης, ύψους 100.000 ευρώ, μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Δήμου Λέσβου με αντικείμενο το έργο «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ – ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ». Τη χρηματοδότηση για το έργο διέθεσαν από κοινού η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (50.000 ευρώ) και ο Δήμος Λέσβου (50.000 ευρώ). Αντικείμενό της υπήρξε η υλοποίηση ενός προγράμματος εργασιών γεωμετρικής και αρχαιολογικής τεκμηρίωσης του αρχαίου θεάτρου.

Το 2019 στο πλαίσιο της ανασκαφικής έρευνας υπό την επίβλεψη του Προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Παύλου Τριανταφυλλίδη, αποκαλύφθηκε στη νότια πάροδο του αρχαίου θεάτρου, κάτω από αλλεπάλληλες στρώσεις μεγάλων λιθοπλίνθων, το Ιερό της Νεμέσεως. Το ιερό συνδέεται με την τελετή αναγόρευσης των νικητών στην πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο του θεάτρου, οπότε έγινε η κατασκευή της υπόσκαφης αρένας στην ελληνιστική ορχήστρα, που έδινε τη δυνατότητα διεξαγωγής των περίφημων θεαμάτων των μονομαχιών μεταξύ των gladiatores (μονομάχων), σε οικογένειες των οποίων ζούσαν στη Μυτιλήνη (βλ. εδώ).

Μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη για την ανάδειξη του θεάτρου και της ευρύτερης περιοχής είναι και η πρόσφατη απόφαση – τον περασμένο Ιούνιο του 2021 – του Περιφερειάρχη Βορείου Αιγαίου, Κωνσταντίνου Μουτζούρη, μετά από την εισήγηση του Προϊσταμένου της Διαχειριστικής Αρχής, Γιώργου Πλακωτάρη, για τη Δημιουργία Πάρκου Αναψυχής στη θέση Αγία Κυριακή, πάνω από το Αρχαίο Θέατρο Μυτιλήνης. Το έργο προϋπολογισμού 4.630.000 ευρώ, αποτελεί «όραμα» της Δημοτικής Αρχής και έχει στόχο να αναβαθμίσει την εικόνα της πόλης (βλ. εδώ).

Τέλος, το «ΔΙΑΖΩΜΑ» συνεχίζει να  συμβάλει στην κοινωνικοποίηση του θεάτρου και στην ανάπτυξη δεσμών με τη νέα γενιά και μέσω του εκπαιδευτικού προγράμματος «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα». Μάλιστα, την  περίοδο  Μαρτίου- Μαΐου 2021, μαθητές/τριες της Β΄  Γυμνασίου, της Γ΄ Γυμνασίου και της Β΄ Λυκείου του Εσπερινού Γυμνασίου Μυτιλήνης με Λυκειακές Τάξεις υλοποίησαν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα υιοθεσίας του Αρχαίου Θεάτρου της Μυτιλήνης. Μετά από συμμετοχή τους σε διαδικτυακή συνάντηση με τον αρχαιολόγο, Ιωάννη Κουρτζέλλη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου (ΕΦΑΛΕΣ), ο οποίος παρείχε στους μαθητές επιστημονικά εμπεριστατωμένες πληροφορίες για το σημαντικό αυτό οικοδόμημα, οι μαθητές-ξεναγοί δημιούργησαν μια διαδικτυακή παρουσίαση  power point με την ιστορική διαδρομή του μνημείου και τη  σύγχρονη χρήση του, καθώς  και ένα ηλεκτρονικό διαδραστικό παιχνίδι  στο Kahoot  στα ελληνικά, στα αγγλικά, στα φαρσί και στα αραβικά (βλ. εδώ).

Η ανάδειξη του Αρχαίου Θεάτρου Μυτιλήνης όλα τα προηγούμενα χρόνια αποδείχθηκε πως αποτελεί αποτέλεσμα συνεργειών ανάμεσα στους κρατικούς φορείς, την κοινωνία των πολιτών και την εκπαιδευτική κοινότητα. Όλοι μας έχουμε χρέος να επαγρυπνούμε και να φροντίζουμε διαρκώς το εμβληματικό αυτό μνημείο.

Διαβάστε για τη συμβολή του Διαζώματος στην ανάδειξη τoυ θεάτρου:

• Στις 18 Ιανουαρίου 2009 ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», κ. Σταύρος Μπένος επισκέφθηκε το αρχαίο θέατρο της Μυτιλήνης, όπου συναντήθηκε με όλους τους τοπικούς φορείς, με θέμα την ανάδειξη του παραπάνω θεάτρου. (λίνκ)
• Πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 18 Απριλίου 2010 στο αρχαιολογικό μουσείο της Μυτιλήνης ημερίδα με θέμα: «Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Μυτιλήνης». Κατά τη διάρκεια αυτής της ημερίδας η Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, κα Σοφία Θεολογίτου ανακοίνωσε την ένταξη στο ΕΣΠΑ των έργων:
• Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων Μυτιλήνης, προϋπολογισμού 3 εκατ. ευρώ
• Αποκατάσταση μνημείων αρχαιολογικού χώρου Κάστρου Μυτιλήνης, προϋπολογισμού 2.300.000 ευρώ

Επίσης, ο Νομάρχης Λέσβου κος Παύλος Βογιατζής ανακοίνωσε ότι θα διατεθεί από τη Νομαρχία Λέσβου, μέσω προγραμματικής σύμβασης με το Υπουργείο Πολιτισμού, το ποσό των 50.000 ευρώ για την περισυλλογή, ταξινόμηση, σχεδιαστική αποτύπωση και μελέτη όλων των αρχιτεκτονικών μελών του αρχαίου θεάτρου Μυτιλήνης, που βρίσκονται διάσπαρτα, συσσωρευμένα ή τακτοποιημένα στο χώρο του θεάτρου. Στη συνέχεια, η προϊσταμένη της Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Μυτιλήνης, κα Όλγα Φιλανιώτου παρουσίασε τη μελέτη ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων και ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου Μυτιλήνης και ο κ. Σταύρος Μπένος, πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» μίλησε για τη σημασία ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου της Μυτιλήνης. (λίνκ)

• Το «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει ειδικό τραπεζικό λογαριασμό (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο της Μυτιλήνης (λίνκ)
• Το Ίδρυμα «Νικόλαος Γ. Παπαδημητρίου» και οι υπότροφοί του συμβάλλουν ενεργά στην ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας της Λέσβου για την ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου Μυτιλήνης. (λίνκ) Το Ίδρυμα συμβάλλει και στην ενίσχυση του κουμπαρά του θεάτρου.
• Το έργο «Ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της πόλης της Μυτιλήνης» υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λέσβου στο διάστημα από το 2010 έως το 2015, με χρηματοδότηση, ύψους 2,86 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ 2007-2013, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κρήτη και Νήσοι Αιγαίου». Τα οκτώ μνημεία που εντάχθηκαν στο έργο ανάδειξης ήταν το Αρχαίο Θέατρο, το Ρωμαϊκό Διώροφο Οικοδόμημα, το Ελληνιστικό και Ρωμαϊκό κτήριο, η Ρωμαϊκή Έπαυλη, η «Οικία Μενάνδρου», το Ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος, το Ιερό της Κυβέλης και το Υστερορωμαϊκό οικοδόμημα.
• Κατά τα έτη 2012-2013 πραγματοποιήθηκαν στο αρχαίο θέατρο της Μυτιλήνης από τα στελέχη της Κ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων οι ακόλουθες εργασίες:

1. Μόνιμη αρίθμηση με λάξευση σε 500 περίπου ακέραια αρχιτεκτονικά μέλη του θεάτρου που βρίσκονται στον αρχαιολογικό χώρο.
2. Σχεδίαση 45 διαφορετικών αρχιτεκτονικών μελών κυρίως από το σκηνικό οικοδόμημα και τις παρόδους σε κάτοψη, τομή και όψη, κλίμακα 1:10 & 1.20.
3. Έναρξη τοπογράφησης με σύγχρονες τεχνικές και έλεγχος των παλαιών τοπογραφικών.
4. Εκτενής φωτογράφηση – γενικές και ειδικές λήψεις – του μνημείου και των αρχιτεκτονικών μελών.
5. Δημιουργία ειδικής Βάσης Δεδομένων, στην οποία καταγράφονται όλες οι πληροφορίες για κάθε αρχιτεκτονικό μέλος ξεχωριστά.
6. Εύρεση στις αποθήκες του Αρχ/κου Μουσείου Μυτιλήνης όλων των αξιόλογων κινητών ευρημάτων από τις παλαιότερες ανασκαφές (από το 1958, 1967, 1972).
7. Συγκέντρωση όλων των αρχιτεκτονικών σχεδίων του θεάτρου από παλαιότερες έρευνες.
8. Συγκέντρωση των επιγραφών του θεάτρου.
9. Βιβλιογραφική έρευνα για τα αρχαία θέατρα κυρίως της Μικράς Ασίας με τα οποία παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες.
10. Συγγραφή λήμματος για το αρχαίο θέατρο σε λεύκωμα έκδοσης του Επιμελητηρίου Λέσβου (ελληνικά / αγγλικά).
11. Σχεδιασμός, οργάνωση και υλοποίηση του εκπαιδευτικού προγράμματος «Μουσική και θέατρο στην αρχαία πόλη της Μυτιλήνης».

Οι παραπάνω εργασίες πραγματοποιήθηκαν υπό το συντονισμό και την επίβλεψη του αρχαιολόγου της Κ΄ Ε.Π.Κ.Α., Δρ. Γιάννη Κουρτζέλλη, με προϋπολογισμό της υπηρεσίας, χωρίς κάποια  επιπλέον χρηματοδότηση. (λίνκ)

• Την Πέμπτη 28 Ιουλίου του 2016 υπεγράφη, μετά από παρότρυνση του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και του Δήμου Λέσβου Προγραμματική Σύμβαση Πολιτισμικής Ανάπτυξης, ύψους 100.000 ευρώ, με αντικείμενο το έργο «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ – ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ». Τη χρηματοδότηση για το έργο διέθεσαν από κοινού η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου (50.000 ευρώ) και ο Δήμος Λέσβου (50.000 ευρώ). Αντικείμενο της προγραμματικής σύμβασης είναι η υλοποίηση ενός προγράμματος εργασιών γεωμετρικής και αρχαιολογικής τεκμηρίωσης του αρχαίου θεάτρου Μυτιλήνης. (λίνκ)
• Το 2019 η αρχαιολογική ανασκαφική έρευνα, υπό την επίβλεψη του Προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λέσβου, Παύλου Τριανταφυλλίδη, έφερε στο το Ιερό της Νεμέσεως που χρονολογείται στον 1^οαι. μ.Χ. Συγκεκριμένα το Ιερό αποκαλύφθηκε στη νότια πάροδο του αρχαίου θεάτρου, κάτω από αλλεπάλληλες στρώσεις μεγάλων λιθοπλίνθων που προέρχονται από την νότια πάροδο και τη σκηνή και οι οποίοι αφαιρέθηκαν. Η ενοποίηση του αρχαίου θεάτρου με τους υπόλοιπους χώρους της Μυτιλήνης (Ρωμαϊκό Διώροφο Οικοδόμημα, Ελληνιστικό και Ρωμαϊκό κτήριο, Ρωμαϊκή Έπαυλη, «Οικία Μενάνδρου», Ιερό του Μαλόεντος Απόλλωνος, Ιερό της Κυβέλης και Υστερορωμαϊκό οικοδόμημα) έχει ολοκληρωθεί.(λίνκ) (ΣΤΙΓΜΑ)
• Αναζήτηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την ολοκλήρωση της ανασκαφικής έρευνας, καθώς και για την αναστήλωση της νότιας παρόδου του θεάτρου. (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)

 

Επισκεφτείτε τη σελίδα του θεάτρου στην ιστοσελίδα του Διαζώματος, εδώ.

Επισκεφτείτε τη σελίδα του θεάτρου στην ιστοσελίδα της ΕΦΑ Μυτιλήνης, εδώ.

Δείτε δράσεις σχολείων στη Generation D, εδώ.