Αποτίμηση εκπαιδευτικής δράσης «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα» για το σχολικό έτος 2016-2017

Σχετικά Θέατρα

Η έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της εκπαιδευτικής δράσης «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα» για τρίτη συνεχή χρονιά (αρ. πρωτ. Φ20.2/157382/Δ2, 26-9-2016) κι εν συνεχεία η ενημέρωση των σχολείων Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης μέσω των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης έδωσε την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς και μαθητές να σχεδιάσουν ολιστικά προγράμματα ουσιαστικής γνωριμίας με τους αρχαίους χώρους θέασης και ακρόασης, βίωσης πρωτόγνωρων συναισθημάτων, παραγωγής εμπνευσμένων δημιουργιών και μετάγγισής τους και σε άλλους, συμμαθητές, γονείς, τοπική κοινωνία, με στόχο την κοινωνικοποίηση των μνημείων. Έδωσε, επίσης, την ευκαιρία της συνάντησης των  σχολείων με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων που εποπτεύουν τα μνημεία αυτά και της συνεργασίας τους, προκειμένου η δράση να προσφέρει στους μεν μαθητές τη μέγιστη απόλαυση, αλλά με σεβασμό στους κανόνες που η προστασία των μνημείων επιβάλλουν, στους δε αρχαιολόγους να ευχαριστηθούν το ζωντάνεμα των μνημείων με τρόπους ευφάνταστους και δημιουργικούς που προτείνουν και υλοποιούν οι μαθητές με την καθοδήγηση, φυσικά, των δασκάλων ή των καθηγητών τους.

Την τιμητική τους είχαν αυτή τη χρονιά τα αρχαία θέατρα της Δωδώνης, του Ασκληπιείου Επιδαύρου, των Φιλίππων και του Αμφιαρείου Ωρωπού, καθώς τα υιοθέτησαν αρκετά σχολεία, τα περισσότερα των οποίων συνδύασαν την υλοποίηση της δράσης τους με την πολυήμερη εκδρομή τους. Άλλοι χώροι θέασης και ακρόασης που υιοθετήθηκαν είναι αυτοί της Γόρτυνας Ηρακλείου Κρήτης, τα θέατρα της Ηφαιστίας στη Λήμνο, της Κασσώπης, των Γιτάνων, του Καβιρείου Θήβας, της Ερέτριας, της Ζέας, της Μήλου, της Λίνδου Ρόδου, της Απτέρας Χανίων, το ωδείο της αρχαίας Κορίνθου και το στάδιο της αρχαίας Μεσσήνης.

Ομάδες μαθητών εκπαιδεύτηκαν από τους δασκάλους και τους καθηγητές τους ώστε να γίνουν ιδανικοί ξεναγοί των συμμαθητών τους και να τους παρασύρουν σε ένα ταξίδι στην ιστορία του μνημείου, αλλά και στην ιστορία του τόπου και των ανθρώπων, αφού παράλληλα με την ιστορία του μνημείου φωτιζόταν και η ιστορία του τόπου μέσα στον οποίο το μνημείο δημιουργήθηκε και των ανθρώπων που το έζησαν. Ακόμα και ενδυματολογικά φρόντισαν κάποιοι μαθητές-ξεναγοί να ξεχωρίσουν, λόγω του ρόλου που υποδύονταν, με καρφιτσωμένο στο πέτο τους καρτελάκι με το ονοματεπώνυμό τους και την ιδιότητά τους. Κάποια σχολεία προγραμμάτισαν ξενάγηση και σε μαθητές άλλων σχολείων καθώς και στην τοπική κοινωνία. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στους μαθητές-ξεναγούς του Γυμνασίου Βάμου Χανίων οι οποίοι οδήγησαν όχι μόνο τους συμμαθητές τους σε έναν περίπατο γνωριμίας τους με τον πολιτισμό της αρχαίας Απτέρας και του θεάτρου της, αλλά και μαθητές των Γυμνασίων Βρυσών, Αλικιανού και Πλατανιάς, μαθητές του Γενικού Λυκείου Βάμου που συμμετείχαν σε Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Erasmus με μαθητές από τέσσερις χώρες και μαθητές του 7ου Λυκείου Τρικάλων που πραγματοποιούσαν την πολυήμερη εκδρομή τους στα Χανιά. Το σχολείο αυτό υποδειγματικά χτίζει τους συνειδητούς κληρονόμους της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους, αλλά και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Ήταν το ίδιο σχολείο που μαζί με το 2ο Γυμνάσιο Χανίων στις 6 Νοεμβρίου 2016 χάρισαν σε όλο τον κόσμο που ανηφόρισε ως την αρχαία Απτέρα μια συναρπαστική εμπειρία με ξενάγηση από μαθητές και δραματοποιημένη υπόσχεσή τους, η οποία παρουσιάσθηκε στο αρχαίο θέατρο, πως θα προστατεύουν τον τόπο και θα σταθούν εμπόδιο στον οποιονδήποτε επιχειρήσει να τον σφετεριστεί ή να τον καταστρέψει. Οι νεαροί μαθητές-ξεναγοί καθοδηγημένοι από τους εμπνευσμένους καθηγητές τους διακήρυξαν τότε με πάθος την πρόθεσή τους να κάνουν γνωστό στο ευρύ κοινό και στους συμμαθητές τους το θέατρο και να συμβάλουν με οποιοδήποτε τρόπο στην ανάδειξή του, καταδεικνύοντας τον κοινωνικό ρόλο του σχολείου και το έκαναν πράξη.

Πλούσια τα οφέλη και από τις συμπράξεις σχολείων, όπως για παράδειγμα του Γυμνασίου Ηράκλειας Σερρών που συνέπραξε με το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΕΕΕΚ) Σερρών στο θέατρο των Φιλίππων, του Γενικού Λυκείου Βαγίων Βοιωτίας με το Γενικό Λύκειο Νευροκοπίου και το Γυμνάσιο Παρανεστίου Δράμας και του Pierce-Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος με το Δημοτικό Σχολείο Αρχαίας Κορίνθου και ομάδα παιδιών του Χαμόγελου του Παιδιού (Σπίτι Αρχαίας Κορίνθου) στο ωδείο της αρχαίας Κορίνθου.

Οι μαθητές ορισμένων σχολείων, ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα της ξενάγησης που πρόσφεραν στους συμμαθητές τους, προχώρησαν στη δημιουργία εντύπων ξενάγησης για μαθητές. Έχουμε, λοιπόν, έντυπο ξενάγησης για το θέατρο της Ηφαιστίας Λήμνου από μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Μούδρου Λήμνου, δίγλωσσο ενημερωτικό φυλλάδιο (τρίπτυχο) για το θέατρο του Καβιρείου Θήβας από τους μαθητές του Γενικού Λυκείου Βαγίων Βοιωτίας,  οδηγό ξενάγησης στα αγγλικά για το θέατρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου από  τους μαθητές του 10ου Γενικού Λυκείου Ηρακλείου Κρήτης, δίγλωσσο έντυπο ξενάγησης για τον αρχαιολογικό χώρο του Αμφιαρείου Ωρωπού και το αρχαίο θέατρο από τους μαθητές του Βαρβακείου Προτύπου Γυμνασίου. Αξίζει να τονισθεί πως το καλογραμμένο και καλαίσθητο έντυπο ξενάγησης για το θέατρο της αρχαίας Μεσσήνης, που είχαν δημιουργήσει οκτώ μαθητές του 4ου Γυμνασίου Κερατσινίου τη σχολική χρονιά 2015-2016, εκδόθηκε μέσα στο 2017 από το Διάζωμα, αφού πρώτα πήρε την έγκριση του ΤΑΠ και του καθηγητή Αρχαιολογίας Π. Θέμελη και διατίθεται δωρεάν σε μαθητές που επισκέπτονται τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μεσσήνης.

Προκειμένου η γνώση για την ιστορία και τη χρήση ενός αρχαίου θεάτρου να γίνει γνωστή στους μαθητές με τρόπο διαδραστικό και ψυχαγωγικό, οι μαθητές δύο σχολείων προχώρησαν στη δημιουργία επιτραπέζιων εκπαιδευτικών παιχνιδιών για αρχαία θέατρα.  Πρόκειται για το Βαρβάκειο Πρότυπο Γυμνάσιο, ομάδα μαθητών του οποίου δημιούργησε στο πλαίσιο του Ομίλου Ιστορίας το επιτραπέζιο εκπαιδευτικό παιχνίδι «Παίζοντας στα αρχαία θέατρα» για τα  θέατρα του Διονύσου Ελευθερέως, του Ασκληπιείου Επιδαύρου, των Δελφών, της Δωδώνης και των Φιλίππων και το Γενικό Λύκειο Βαγίων Βοιωτίας, οι μαθητές του οποίου δημιούργησαν επιτραπέζιο εκπαιδευτικό παιχνίδι για το θέατρο και τον αρχαιολογικό χώρο του Καβιρείου Θήβας.

Τι άλλο έγινε τη σχολική αυτή χρονιά που αξίζει ιδιαίτερης μνείας;
• η υλοποίηση της δράσης που σχεδιάστηκε ειδικά από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας και το Διάζωμα με το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των φυλακών Αγ. Στεφάνου. Οι έγκλειστοι μαθητές γνώρισαν τα μνημεία που σχετίζονται με τους χώρους θέασης και ακρόασης της ρωμαϊκής Πάτρας και τις αξίες που αυτά πρεσβεύουν μέσα από προβολή ψηφιακού υλικού και την υλοποίηση εργαστηρίου κατασκευής θεατρικών προσωπείων και ψηφιδωτού από διεπιστημονική ομάδα ενθάρρυνσης
• παρουσιάσεις αρχαίων θεάτρων με το λογισμικό power point (για το θέατρο Δωδώνης από το 1ο Γυμνάσιο Λευκάδας, για το θέατρο Φιλίππων από το Γυμνάσιο Ηράκλειας Σερρών, για το θέατρο Καβιρείου Θήβας από το Γενικό Λύκειο Βαγίων Βοιωτίας)
• έκδοση σχολικής εφημερίδας με περιεχόμενο τη δράση που υλοποίησαν οι μαθητές-ξεναγοί του Γυμνασίου Ηράκλειας Σερρών στο θέατρο Φιλίππων και σκοπό τη διακίνησή της στην τοπική κοινωνία, πρώτον για να ευαισθητοποιηθεί και να ανοίξει την αγκαλιά της στο αρχαίο θέατρο και δεύτερον τα έσοδα από την πώληση της εφημερίδας να διατεθούν στον «κουμπαρά» για το αρχαίο θέατρο των Φιλίππων, που έχει ανοίξει το Διάζωμα, και στο Χαμόγελο του Παιδιού
• δημιουργία ταινιών μικρού μήκους από μαθητές του Αρσακείου Ιωαννίνων για το αρχαίο θέατρο των Γιτάνων, του 1ου Γυμνασίου Μοσχάτου για το θέατρο Ζέας, του Δημοτικού Σχολείου Ασκληπιείου Επιδαύρου για το ιερό και το θέατρο του Ασκληπιείου Επιδαύρου, αλλά και για τις παραστάσεις που φιλοξένησε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Επιδαύρου και για τις προσωπικότητες που έγραψαν ιστορία σε αυτό, του 4ου Γυμνασίου Δράμας για την πολιτιστική διαδρομή στα βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία της Δράμας
• δημιουργία μακέτας για το θέατρο Ζέας από τους μαθητές του 1ου Γυμνασίου Μοσχάτου
• δημιουργία εικονικής περιήγησης στο θέατρο των Φιλίππων και τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας από τους μαθητές του 1ου Γυμνασίου Γέρακα
• αναπαράσταση αρχαίων παιχνιδιών στο θέατρο Απτέρας από τους μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Σούδας
• συγγραφή θεατρικού σεναρίου «Ο Κώδων και το προσφυγόπουλο» από μαθητές του Γενικού Λυκείου Βαγίων Βοιωτίας εμπνευσμένο από τα αρχαιολογικά ευρήματα του Καβιρείου Θήβας
• προτάσεις για ουσιαστική επαφή των νέων με το αρχαίο θέατρο των Φιλίππων και παρεμβάσεις για να γίνει προσβάσιμο σε άτομα ΑΜΕΑ, οι οποίες κοινοποιήθηκαν στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας-Θάσου και στον Δήμο Καβάλας, έκαναν οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου Καβάλας
• συμμετοχή μαθητών από το 1ου Γυμνασίου Γέρακα και το Pierce-Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος στο 2ο Μαθητικό Συμπόσιο των Συνεργαζόμενων Σχολείων ASPnet της Unesco με θέμα «Διαχείριση μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο της αειφόρου ανάπτυξης» και παρουσίαση της δράσης
•    κατάθεση στον «κουμπαρά» του αρχαίου θεάτρου της Λίνδου και στον «κουμπαρά» του αρχαίου θεάτρου Καβιρείου Θήβας από τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Λίνδου και τους μαθητές του ΓΕΛ Βαγίων Βοιωτίας αντίστοιχα
•    δημιουργία του πολιτιστικού προϊόντος «APPOLO» (APP = Application for APOLLON) από μαθητές του Β’ Αρσακείου ΓΕΛ Ψυχικού. Το προϊόν αυτό, για το οποίο οι μαθητές έχουν βραβευτεί, αποτελεί συνδυασμό συσκευής προβολής εικονικής πραγματικότητας και εφαρμογής κινητών τηλεφώνων που ταξιδεύει τον χρήστη στην ιστορία του ναού του Επικουρίου Απόλλωνα στις Βάσσες Πελοποννήσου, όπως ήταν στην αρχική του μορφή κατά τον 5ο αι. π.Χ. με το άγγιγμα ενός μόνο κουμπιού
•    δημιουργία της εικονικής επιχείρησης «Fox Advertising» από τους μαθητές του Αρσακείου Ιωαννίνων για την προώθηση τοπικών προϊόντων στους ταξιδιώτες που επισκέπτονται την Ήπειρο και τα μνημεία της. Η προώθηση έγινε μέσω διαφημιστικού spot που προβλήθηκε σε μέσα μαζικής μεταφοράς.

Δεν έλειψαν, όπως ήταν φυσικό, οι παρουσιάσεις θεατρικών δρωμένων στην ορχήστρα των αρχαίων θεάτρων που υιοθετήθηκαν από τα σχολεία. Άλλωστε, όταν η Αρχαιολογική Υπηρεσία το επιτρέπει, ποιο σχολείο δεν θα αξιοποιήσει τη μοναδική ευκαιρία να προσφέρει στους μαθητές του την υπέρτατη βιωματική ικανοποίηση τόσο γι’ αυτούς που επιτελούν όσο και γι’ αυτούς που παρακολουθούν την επιτέλεση  ενός δρωμένου παρόμοιου με αυτά του παρελθόντος. Επιλέχθηκαν γνωστά έργα της αρχαίας δραματουργίας, ολόκληρα ή αποσπάσματα, διασκευές, αλλά και σύγχρονα θεατρικά έργα, όπως το «Θα χτίσω μια πόλη και θα της δώσω το όνομά σου» της φιλολόγου Χρ. Ιωακειμίδου που αναφέρεται στην ίδρυση της Θεσσαλονίκης, αποσπάσματα του οποίου παρουσιάσθηκαν από μαθητές του 5ου Γυμνασίου Σταυρούπολης Θεσσαλονίκης στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης. Το Pierce-Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος πρόσφερε στους μαθητές του που υιοθέτησαν το ωδείο της αρχαίας Κορίνθου, αλλά και στους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρχαίας Κορίνθου και στην ομάδα των παιδιών του Χαμόγελου του Παιδιού (Σπίτι Αρχαίας Κορίνθου) μια θαυμάσια μουσική εμπειρία στον κήπο της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην αρχαία Κόρινιθο, με θέα τον αρχαιολογικό χώρο του ωδείου, ενώ οι μαθητές του 5ου Γυμνασίου Καλαμάτας αναβίωσαν αρχαίους αγώνες (στάδιο, δίαυλο, ακόντιο, σφαίρα) στο στάδιο της αρχαίας Μεσσήνης.

Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στην υλοποίηση της δράσης xyzdiazoma, την οποία σχεδίασε και παρουσίασε στη Θ’ Γενική Συνέλευση του Διαζώματος, στο Ναύπλιο, ο κ. Διονύσιος Καλογεράς, δρ. Τηλεπικοινωνιών και αφορά την καταγραφή, αναγνώριση και αποτύπωση της περιβαλλοντικής κληρονομιάς εντός των αρχαιολογικών χώρων. Οι μαθητές του Βαρβακείου Προτύπου Γυμνασίου υπό την καθοδήγηση του κ. Καλογερά, στα σημεία που υποδείχθηκαν από τον υπεύθυνο αρχαιολόγο, φωτογράφισαν τη χλωρίδα του αρχαιολογικού χώρου του Αμφιαρείου Ωρωπού, το αρχαίο θέατρο του οποίου υιοθέτησαν για δεύτερη συνεχή χρονιά και δημιούργησαν φάκελο με το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του χώρου.

Εξαιρετικά σημαντική κρίνεται και η συμμετοχή σχολείων στη συλλογική χρηματοδότηση που οργάνωσε το Διάζωμα για τη διάσωση του αρχαίου θεάτρου της Κασσώπης (CrowdFunding «My Kassopi») μέσω της πλατφόρμας act4Greece της Εθνικής Τραπέζης. Οι μαθητές των Αρσακείων Ιωαννίνων συμμετείχαν στη δράση διαθέτοντας ένα σημαντικό ποσό από τη χριστουγεννιάτικη εορταγορά που διοργάνωσαν. Το ίδιο έκαναν και οι μαθητές του 2ου Δημοτικού Σχολείου Καναλλακίου Πρέβεζας. Το Μουσικό Σχολείο Πρέβεζας πέρασε τα τοπικά σύνορα και προκειμένου να ευαισθητοποιήσει τους Πρεβεζάνους που ζουν στην Αθήνα, αλλά και σχολεία της Αττικής έφερε με τη βοήθεια του Διαζώματος και παρουσίασε με μεγάλη επιτυχία στη σκηνή του ιστορικού θεάτρου Καρόλου Κουν τη μουσικοθεατρική μαθητική παράσταση «Του κύκλου τα γυρίσματα». Εκτενής αναφορά στη συμμετοχική χρηματοδότηση για τη μελέτη αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου της Κασσώπης έγινε και σε εκδήλωση για τις δράσεις και τις συνέργειες που έχει αναπτύξει το 1ο Γυμνάσιο Γέρακα Αττικής, το οποίο από το 2014 έχει υιοθετήσει το θέατρο της Κασσώπης προσφέροντας ένα συμβολικό ποσό για την ενίσχυση του κουμπαρά του «Διαζώματος» για το συγκεκριμένο θέατρο.
Θα κλείσουμε με αναφορά στην υλοποίηση του project «Μια αγκαλιά για ένα αρχαίο θέατρο» από το Βαρβάκειο Πρότυπο Γυμνάσιο καθώς η συνάντηση των μαθητών με την τοπική κοινωνία έγινε με έναν πρωτότυπο τρόπο. Οι μαθητές της Γ’ Γυμνασίου κλήθηκαν να αξιοποιήσουν τα κειμενικά είδη που διδάχθηκαν στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (άρθρο σε εφημερίδα, αφίσα, φυλλάδιο, κείμενο για ραδιοφωνική διαφήμιση), και να κάνουν την τοπική κοινωνία του τόπου καταγωγής τους να αγκαλιάσει το αρχαίο θέατρο που βρίσκεται δίπλα της και να του δώσει «το φιλί της ζωής» για να αποκατασταθεί και να ενταχθεί στην καθημερινή ζωή της. Συγκεντρώθηκαν πολύ αξιόλογες δημιουργίες, όπως αφίσες, άρθρα για τον τοπικό τύπο, ένα ραδιοφωνικό μήνυμα, έντυποι οδηγοί, συνταγή, έντυπα φυλλάδια κι ένα ψηφιακό εκπαιδευτικό παιχνίδι, τα οποία μέσω του προέδρου του Διαζώματος κ. Σταύρου Μπένου προωθήθηκαν με επιστολή του στους δημάρχους για να αξιοποιηθούν και να γνωστοποιηθεί το μήνυμα που οι μαθητές επέλεξαν. Η ανταπόκριση από τους Δήμους ήταν συγκινητική, κυρίως στο κομμάτι της συνάντησης των δημάρχων με τους μαθητές, προκειμένου να βρεθεί ο καλύτερος τρόπος αξιοποίησης της μαθητικής δημιουργίας.

Στην πλατφόρμα «Generation D» που θα φιλοξενεί τις δράσεις των μαθητικών κοινοτήτων με επίκεντρο τα αρχαία θέατρα, αλλά και των παραγωγικών δυνάμεων που τις υποστηρίζουν και θα παρουσιαστεί εντός του 2017 οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βλέπουν όλες τις παραπάνω μαθητικές δημιουργίες μέσα στο πλαίσιο του σχολείου που τις υλοποίησε. Ευχή μας να συνεχιστούν και να εμπνεύσουν τις μαθητικές κοινότητες κι άλλων σχολείων, και μάλιστα, αυτών που γειτνιάζουν με έναν αρχαίο χώρο θέασης και ακρόασης.

Μαίρη Μπελογιάννη
Φιλόλογος, Δρ. αρχαιολόγος
Υπεύθυνη για τα εκπαιδευτικά του Διαζώματος