Αρχαίο θέατρο Σάμου

Θέατρο της αρχαίας πόλης της Σάμου (σημερινό Πυθαγόρειο).

Θέατρο

Το θέατρο φαίνεται να αποτελείτο από κοίλο, ορχήστρα και σκηνή.

Υφίσταται σχεδιαστική αποτύπωση των αρχαίων κτιριακών καταλοίπων, που αποκαλύφθηκαν με την ανασκαφική έρευνα της ΚΑ΄ ΕΠΚΑ το 1996 και φωτογραφική τεκμηρίωση.

Αδημοσίευτο

Πλαγιά Μονής Παναγίας Σπηλιανής, Πυθαγόρειο, δήμος Πυθαγορείου, νήσος Σάμος, νομός Σάμου.

Το θέατρο, τα λιγοστά κατάλοιπα του οποίου ήλθαν στο φως, κατασκευάστηκε στους ρωμαϊκούς χρόνους.

Το μνημείο πρέπει να αποτελείτο από κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα. Από τα λίθινα στοιχεία του θεάτρου ελάχιστα έχουν σωθεί. Η μορφολογία του εδάφους και η διαμόρφωσή του σε επίπεδα διευκολύνει την ταύτιση συγκεκριμένου τμήματος του χώρου με το κοίλο. Τα στοιχεία, που ήλθαν στο φως με την ανασκαφή του 1996, περιορίζονται σε σειρά ορθογωνισμένων λίθινων πλακών μπροστά από τη σκηνή, στην άνω επιφάνεια των οποίων διακρίνεται κυκλική λάξευση με τόρμο ορθογωνίου σχήματος στο κέντρο, και προφανώς δηλώνουν τη θέση κιονοστοιχίας. Ακριβώς στο βόρειο όριο της λίθινης πλακόστρωσης αποκαλύφθηκε υπόστρωμα δαπέδου και κατάλοιπα επίστρωσης με μαρμάρινες πλάκες. Ορθογώνιος χώρος σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό των πλακοστρώσεων και στο κέντρο της σειράς των λίθινων πλακών, με δάπεδο επιστρωμένο με πλάκες, πιθανώς αποτελεί το υποβολείο. Νοτιότερα ήλθε στο φως η θεμελίωση των παρασκηνίων από μαργαϊκούς ασβεστόλιθους, ντόπιο υλικό, που χρησιμοποιείται για τη θεμελίωση μεγάλων κτιρίων στην αρχαία Σάμο. Ένα μόνο λίθινο εδώλιο βρέθηκε στο χώρο ενώ άλλο ένα, που βρίσκεται σε μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα του Πυθαγορείου, πρέπει να ανήκει στο θέατρο.

Προφανές είναι ότι τα λίθινα στοιχεία του θεάτρου απομακρύνθηκαν και πιθανώς αποτέλεσαν δομικό υλικό για μεταγενέστερα οικοδομήματα της πόλης.

Σήμερα στο χώρο βλέπει κανείς μία νέα ξύλινη εγκατάσταση με ορχήστρα και καθίσματα. Οι ανασκαφικές τομές έχουν καταχωθεί με απόφαση του ΥΠΠΟ.

Η σχέση της υπέργειας θολωτής κατασκευής, που διατηρείται στο χώρο, δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί με αποτέλεσμα να μην είναι σαφές προς το παρόν εάν σχετίζεται με το θέατρο ή με κάποιο υδρευτικό έργο της ρωμαϊκής πόλης.

Η σωστική ανασκαφή στο χώρο του αρχαίου θεάτρου διεξήχθη το 1996. Ύστερα από απόφαση του ΥΠΠΟ και με δαπάνη του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων μέσω προγραμματικής σύμβασης με τον Δήμο Πυθαγορείου στήθηκε στο χώρο, αφού έγινε κατάχωση των ανασκαφικών τομών, μια ξύλινη εγκατάσταση, ικανή να δεχτεί 750 περίπου θεατές. Στη θέση του κοίλου τοποθετήθηκαν καθίσματα, στη θέση της ορχήστρας τοποθετήθηκε ξύλινο δάπεδο υπερυψωμένο και στη θέση των παρασκηνίων ξύλινα δωμάτια για την εξυπηρέτηση των καλλιτεχνών και των θεατών (καμαρίνια, αποχωρητήρια, κυλικείο). Λίθοι που βρέθηκαν στο χώρο, παραμένουν εκεί.

Διεξαγωγή πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Στο χώρο γίνονταν παραστάσεις από την δεκαετία του 1980 και οι θεατές κάθονταν στο έδαφος.  Από το 1996, που ο χώρος ανασκάφτηκε και στη συνέχεια καταχώθηκε, στήθηκε με απόφαση του ΥΠΠΟ και με δαπάνη του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων μέσω προγραμματικής σύμβασης με τον Δήμο Πυθαγορείου ξύλινη εγκατάσταση με κερκίδες και ορχήστρα. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα διεξάγεται στο χώρο μεγάλος αριθμός εκδηλώσεων στα πλαίσια του Φεστιβάλ Μανώλης Καλομοίρης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σάμου  και των Ηραίων-Πυθαγορείων του Δήμου Πυθαγορείου Σάμου.

Ο χώρος του αρχαίου θεάτρου αποτελεί μοναστηριακή έκταση. Εντάσσεται στον κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο του Πυθαγορείου από το 1963, στην αδόμητη ζώνη Α προστασίας της αρχαίας πόλης της Σάμου από το 1991, ενώ μαζί με όλο το Πυθαγόρειο και το Ηραίο της Σάμου έχει ενταχθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco από το 1992.

Η ανασκαφή έγινε από την αρχαιολόγο της ΚΑ΄ ΕΠΚΑ Μ. Βιγλάκη -Σοφιανού.

37.695104°

26.935022°