Το Δεύτερο αρχαίο θέατρο Λάρισας εκτείνεται στις νοτιοδυτικές υπώρειες του χαμηλού λόφου «Πευκάκια», στη συμβολή των δρόμων Εργατικής Πρωτομαγιάς και Ταγματάρχου Βελισσαρίου. Στη θέση αυτή υπήρχε ένας χριστιανικός ναός και αργότερα κατά την Τουρκοκρατία χτίστηκε το περίφημο τζαμί του Χασάν – Μπέη που απεικονίζεται σε διάφορες χαλκογραφίες. Βεβαίως στο λόφο «Πευκάκια» όπου ήταν θεμελιωμένο το θέατρο σύμφωνα με τις επιγραφές υπήρχε ιερό της Δήμητρας. Επισημάνθηκε τυχαία το 1978 και ανασκάφηκε συστηματικά το 1985 και 1986. Με τις έρευνες αυτές αποκαλύφθηκαν η σκηνή, η ορχήστρα, το κοίλο, η δεξιά πάροδος και τμήμα της αριστερής παρόδου. Χτίστηκε στο τέλος του 1ου αι. π.Χ. στα χρόνια του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αυγούστου.
Η σκηνή έχει συνολικό μήκος 15,70 μ. και αποτελείται από τρία δωμάτια. Οι τοίχοι της, που σώζονται σε ύψος 0.60 μ., είναι χτισμένοι με μικρές ακατέργαστες πέτρες και λάσπη. Η ανωδομή της αποτελούνταν από ωμά πλιθιά. Πίσω από τη σκηνή υπάρχει ένας ισχυρός αντερεισματικός περίβολος, μήκους 50 μ., ο οποίος κατασκευάστηκε για να συγκρατεί τα χώματα του λόφου. Η ορχήστρα έχει διάμετρο 29,70 μ. Το δάπεδό της αποτελείται από δύο στρώσεις ποταμίσιου χαλικιού.
Στη δεξιά πλευρά της βρέθηκε ένα βάθρο από άσπρο μάρμαρο, το οποίο αποτελεί τη βαθμιδωτή θυμέλη του θεάτρου. Νοτιότερα από τη θυμέλη, βρέθηκε στη θέση του ένας μαρμάρινος κυβόλιθος, με τόρμους στην πάνω επιφάνειά του, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε πιθανότατα ως βάση αγάλματος. Το κοίλο είχε συνολικά δεκατρείς κερκίδες, από δυο σειρές μαρμάρινων εδωλίων η καθεμιά, και δεκατέσσερις κλίμακες ανόδου. Η συμπλήρωση του κοίλου θα γινόταν ίσως με ξύλινα έδρανα, τα ικρία.
Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του κοίλου του δευτέρου αρχαίου θεάτρου δεν προέρχεται από λατόμηση αλλά από ένα παλιότερο κτήριο του 3ου αι. π.Χ. Στη μια επιφάνεια τους έχουν επιγραφές απελευθέρωσης δούλων, οι οποίες προϋπήρχαν στο παλιό κτήριο και δεν έχουν καμιά σχέση με το θέατρο. Χρονολογούνται στο τέλος του 3ου αι. π.Χ. και έχουν μεγάλη ιστορική σπουδαιότητα, καθόσον είναι οι παλιότερες απελευθερωτικές επιγραφές στη Θεσσαλία Το δεύτερο αρχαίο θέατρο προοριζόταν, εκτός από τις θεατρικές παραστάσεις, και για άλλες πνευματικές εκδηλώσεις.
Είναι πολύ πιθανό, μετά τη μετατροπή του λαμπρού πρώτου θεάτρου σε ρωμαϊκή αρένα, να χρησιμοποιήθηκε και για την τέλεση φιλολογικών, χορευτικών και μουσικών αγώνων. Οι αρχαίες επιγραφές συνηγορούν για μια τέτοια υπόθεση, καθόσον αναφέρουν με σαφήνεια ότι κατά την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας στη Θεσσαλία, στη μεγάλη πανθεσσαλική γιορτή της Λάρισας τα «Ελευθέρια», προς τιμή του Ελευθερίου Διός, τελούνταν, παράλληλα με τους ιππικούς αγώνες, και αγώνες φιλολογικοί, χορευτικοί και μουσικοί.
Αθανάσιος Τζιαφάλιας
Αρχαιολόγος
Αρχαίο Θέατρο Λάρισας Β’
Θέατρο
Έχει τριμερή χαρακτηριστική διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων : κοίλο, ορχήστρα, σκηνικό οικοδόμημα.
Υφίσταται πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση και σχεδιαστική αποτύπωση.
1. Τζιαφάλιας Α, Αρχαιολογικές έρευνες στη Λάρισα. Πρακτικά του Συμποσίου «Λάρισα: Παρελθόν και Μέλλον» Λάρισα 1985, 56
2. Περιοδικό Αρχαιολογία 34 (1990) 50.
3.Τζιαφάλιας Α. Δεκαπέντε χρόνια ανασκαφών στην αρχαία Λάρισα. Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Λυών 1990, 153.
4. Περιοδικό Les dossiers d’ Archéologie 159 (1991) 50.
Γωνία οδών Εργατικής Πρωτομαγιάς και Ταγματάρχου Βελισσαρίου μέσα στον πολεοδομικό ιστό της Λάρισας.
Το Δεύτερο αρχαίο θέατρο Λάρισας εκτείνεται στις νοτιοδυτικές υπώρειες του χαμηλού λόφου «Πευκάκια», στη συμβολή των δρόμων Εργατικής Πρωτομαγιάς και Ταγματάρχου Βελισσαρίου. Στη θέση αυτή υπήρχε ένας χριστιανικός ναός και αργότερα κατά την Τουρκοκρατία χτίστηκε το περίφημο τζαμί του Χασάν – Μπέη που απεικονίζεται σε διάφορες χαλκογραφίες. Βεβαίως στο λόφο «Πευκάκια» όπου ήταν θεμελιωμένο το θέατρο σύμφωνα με τις επιγραφές υπήρχε ιερό της Δήμητρας. Επισημάνθηκε τυχαία το 1978 και ανασκάφηκε συστηματικά το 1985 και 1986.
Με τις έρευνες αυτές αποκαλύφθηκαν η σκηνή, η ορχήστρα, το κοίλο, η δεξιά πάροδος και τμήμα της αριστερής παρόδου. Χτίστηκε στο τέλος του 1ου αι. Η σκηνή έχει συνολικό μήκος 15,70 μ. και αποτελείται από τρία δωμάτια. Οι τοίχοι της, που σώζονται σε ύψος 0.60 μ., είναι χτισμένοι με μικρές ακατέργαστες πέτρες και λάσπη. Η ανωδομή της αποτελούνταν από ωμά πλιθιά.
Πίσω από τη σκηνή υπάρχει ένας ισχυρός αντερεισματικός περίβολος, μήκους 50 μ., ο οποίος κατασκευάστηκε για να συγκρατεί τα χώματα του λόφου. Η ορχήστρα έχει διάμετρο 29,70 μ. Το δάπεδό της αποτελείται από δύο στρώσεις ποταμίσιου χαλικιού. Στη δεξιά πλευρά της βρέθηκε ένα βάθρο από άσπρο μάρμαρο, το οποίο αποτελεί τη βαθμιδωτή θυμέλη του θεάτρου.
Νοτιότερα από τη θυμέλη, βρέθηκε στη θέση του ένας μαρμάρινος κυβόλιθος, με τόρμους στην πάνω επιφάνειά του, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε πιθανότατα ως βάση αγάλματος. Το κοίλο είχε συνολικά δεκατρείς κερκίδες, από δυο σειρές μαρμάρινων εδωλίων η καθεμιά, και δεκατέσσερις κλίμακες ανόδου.
Η συμπλήρωση του κοίλου θα γινόταν ίσως με ξύλινα έδρανα, τα ικρία. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή του κοίλου του δευτέρου αρχαίου θεάτρου δεν προέρχεται από λατόμηση αλλά από ένα παλιότερο κτήριο του 3ου αι. π.Χ.
Στη μια επιφάνεια τους έχουν επιγραφές απελευθέρωσης δούλων, οι οποίες προϋπήρχαν στο παλιό κτήριο και δεν έχουν καμιά σχέση με το θέατρο. Χρονολογούνται στο τέλος του 3ου αι. π.Χ. και έχουν μεγάλη ιστορική σπουδαιότητα, καθόσον είναι οι παλιότερες απελευθερωτικές επιγραφές στη Θεσσαλία.
39.64043°
22.411884°
| Όνομα | Ημερομηνία | Ποσό (€) |
|---|---|---|
| ΣΩΜΑΤΕΙΟ "ΔΙΑΖΩΜΑ" | 100.00 |
| Περιγραφή | Budget | Target | Remarks |
|---|---|---|---|
| Μικρές επεμβάσεις ανάδειξης | 10.000.00 | 10.000.00 |
