Αρχαίο θέατρο Βεργίνας

Το θέατρο των Αρχαίων Αιγών (Βεργίνας)

Θέατρο

Το θέατρο της αρχαίας πόλης των Αιγών βρίσκεται στη Βεργίνα, στον νομό Ημαθίας. Το θέατρο και το γειτονικό ανάκτορο σχηματίζουν ενιαίο οικοδομικό συγκρότημα το οποίο σχεδιάστηκε και κτίστηκε στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π. Χ.

Υφίσταται πλήρης σχεδιαστική και φωτογραφική τεκμηρίωση του μνημείου (αρχείο ανασκαφής Βεργίνας , Α.Π.Θ.).

1. Μ. Ανδρόνικος, Οι βασιλικοί τάφοι και άλλες αρχαιότητες.

2. Σ. Δρούγου, ΠΑΕ 1982

3. Σ. Δρούγου, ΑΕΜΘ 3, 1989, 13 κε.

4. S. Drougou, AM 112, 1997, 281 κε.

5. Σ. Δρούγου, το Αρχαίο Θέατρο της Βεργίνας 2006

6. Σ. Δρούγου, Χρ. Σαάτσογλου-Παλιαδέλη, 1999, 18 κε

7. Σ. Δρούγου, Χρ. Σαάτσογλου-Παλιαδέλη (2006, 126 κε).

Βεργίνα, Δήμος Βεργίνας, Νομός Ημαθίας.

Το θέατρο και το γειτονικό ανάκτορο σχηματίζουν ένα ενιαίο οικοδομικό συγκρότημα, το οποίο σχεδιάστηκε και ιδρύθηκε στο β΄ μισό του 4ου αιώνα π.Χ. Με βάση την πρόσφατη χρονολόγηση του ανακτόρου και τα ανάλογα χαρακτηριστικά του, το θέατρο πρέπει να ιδρύθηκε στο τέλος της βασιλείας του Φιλίππου, ο οποίος δολοφονήθηκε εδώ το 336 π.Χ. Δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ. κατά τη διάρκεια της καταστροφής της πόλης των Αιγών.

Βρίσκεται βορείως του ανακτόρου των Αιγών – Βεργίνας και σε μικρή απόσταση από αυτό. Τα λίθινα μέρη του μνημείου ήσαν εξαρχής λίγα, ενώ μεγάλο μέρος του κοίλου ήταν χωμάτινο. Λίθινες (οικοδομημένες) είναι οι πάροδοι, το απλό οικοδόμημα της σκηνής και η πρώτη σειρά των εδωλίων με το κυκλικό φρεάτιο της ορχήστρας. Το κοίλο σχηματίζεται στο ανατολικό τμήμα από τη χαμηλή φυσική πλαγιά της θέσης, ενώ το δυτικό τμήμα του φαίνεται ότι θα προέκυπτε από μία τεχνητή κατασκευή, πιθανότατα με την επίχωση του χώρου αυτού. Ετσι ερμηνεύονται και οι διάδρομοι των κερκίδων με το άνισο μήκος τους, καθώς και την ημιτελή κατασκευή τους. Είναι προφανές ότι δεν πραγματοποιήθηκαν τα τεχνικά αυτά έργα και το θέατρο έμεινε ημιτελές. Η σκηνή έχει την απλούστερη γνωστή μορφή με δύο παράπλευρους χώρους και ανοιχτή στοά ανάμεσά τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο κέντρο της ορχήστρας σώζεται η λίθινη βάση της Θυμέλης, του απαραίτητου βωμού του θεάτρου προς τιμήν του Διονύσου. Το κοίλο και η ορχήστρα έχουν χαραχθεί με τρία κέντρα χάραξης. Οι πάροδοι έχουν οικοδομηθεί με διαφορετικό τρόπο : Η ανατολική σχηματίζεται από δύο πώρινους τοίχους, ενώ η δυτική της οποίας σώζεται μόνο το ένα θεμέλιο θα πρέπει να περιλάμβανε μόνο τον μεγάλο αναλημματικό τοίχο.

Το μνημείο σώζεται σε καλή κατάσταση με δεδομένο ότι τα λίθινα μέλη είναι ολιγάριθμα και το κοίλο είναι χωμάτινο. Ωστόσο ο πωρόλιθος των οικοδομημένων μερών υφίσταται συνεχώς διάβρωση και απαιτείται προς τούτο συντήρηση (βλ. σχετική μελέτη).

Το θέατρο των Αιγών ανευρέθη και ανεσκάφη για πρώτη φορά το 1982/3. Η έρευνα επαναλήφθηκε σε μικρή έκταση των 1989. Κατά το 2000 έγιναν εργασίες στήριξης του ανατολικού πώρινου τοίχου της ανατολικής παρόδου για την απομάκρυνση των όμβριων υδάτων. Συγχρόνως άρχισε και η απομάκρυνση της επίχωσης του κοίλου, ώστε να αποκαλυφθεί η αρχική αρχαία επιφάνειά του. Μολονότι η εργασία αυτή δεν ολοκληρώθηκε, επιβεβαιώθηκε όμως η απουσία λίθινων ή άλλων οικοδομημένων εδωλίων εκτός της πρώτης σειράς. Διενεργείται ετησίως καθαρισμός του μνημείου στο πλαίσιο της ανασκαφής του Α.Π.Θ. και από το 2000 έχει στηθεί ενημερωτική για το μνημείο πινακίδα. Το 2000 κατατέθηκε στο Κ.Α.Σ. (ΥΠΠΟ) ολοκληρωμένη μελέτη θεραπείας του λίθου, διευθέτησης των υδάτων και οργάνωσης του χώρου γενικώς, ώστε να γίνει επισκέψιμος. Η αδυναμία χρηματοδότησης του έργου δεν επέτρεψε την εφαρμογή της μελέτης σήμερα και εξαιτίας των έργων ανάδειξης που εκτελούνται στο γειτονικό ανάκτορο, είναι ασαφής η πορεία της προαναφερθείσης μελέτης ανάδειξης του θεάτρου.

Σήμερα παρά την απλότητα του μνημείου με τα λίγα λίθινα μέλη, δεν είναι δυνατή η χρήση του θεάτρου, επειδή λείπουν οι βασικές πρακτικές προϋποθέσεις (ηλεκτροδότηση, υδροδότηση, αποχέτευση). Οι όροι αυτοί φαίνεται ότι θα υλοποιηθούν με τα σχετικά έργα στο ανάκτορο, οπότε θα απομένει να πραγματοποιηθεί η απαραίτητη στήριξη των λίθινων μερών του θεάτρου. Σήμερα ο χώρος είναι επισκέψιμος και η χρήση του αποτελεί ένα βασικό αιτούμενο του αρχαιολογικού χώρου. Η ιστορική σημασία του μνημείου, καθώς και το γεγονός ότι είναι από τα παλαιότερα θέατρα του ελληνικού χώρου δικαιολογούν την ανάγκη προβολής του. Παράλληλα, αναδεικνύεται ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα, ο ρόλος του θεάτρου στις άλλες ελληνικές πόλεις έξω από την Αττική.

Καμία άλλη χρήση εκτός της επίσκεψης και μιας άτυπης παρουσίας και άσκησης των παιδιών του δημοτικού σχολείου Βεργίνας με θεατρικό παιχνίδι.

Το μνημείο έχει ανασκαφεί από την αρχαιολογική ομάδα του Α.Π.Θ.( Μ.Ανδρόνικος – Σ. Δρούγου), είναι επισκέψιμο και βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του ΥΠΠΟ (ΙΖ ΕΠΚΑ). Κατά τα έτη 2008/9 παραμένει κλειστό εξαιτίας των εργασιών στο ανάκτορο.

ΥΠΠΟ (ΙΖ΄ ΕΠΚΑ)

ΥΠΠΟ (ΙΖ΄ ΕΠΚΑ)

40.479112°

22.321944°