Αρχαία Μεσσήνη: Πώς αλλάζει και αναβαθμίζεται η ελληνική… Πομπηία

Πηγή: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

Εκτός από το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, ο εντυπωσιακός χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης αναβαθμίζεται με την προσθήκη νέων κτιρίων, την κατάργηση άλλων, καθώς και με την ολική μεταμόρφωσή του με εμφύτευση δέντρων και άλλων διαδρομών

Η Αρχαία Μεσσήνη αναβαθμίζεται με σύγχρονες υποδομές εξυπηρέτησης των επισκεπτών, οι οποίες προσαρμόζονται στα νέα αρχαιολογικά δεδομένα, με την κατάργηση περιττών χώρων και την άμεση σύνδεση των οικοδομημάτων, μέσω ειδικών διαδρομών, με το υπό κατασκευή Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο.

Το όραμα του αείμνηστου αρχαιολόγου Πέτρου Θέμελη, ο οποίος για 40 σχεδόν χρόνια μετέτρεψε την Αρχαία Μεσσήνη σε σημείο αναφοράς, φαίνεται να ολοκληρώνεται με το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, ένα αίτημα χρόνων τόσο του ίδιου όσο και της τοπικής κοινωνίας, που βρίσκεται στο στάδιο της μελέτης, αλλά και με την αναβάθμιση των επιμέρους χώρων. Εκτός από το μουσείο, που έχει ήδη αναγγελθεί, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη προχώρησε, μετά την πρόσφατη έγκριση του ΚΑΣ, στη γνωστοποίηση των επιμέρους αλλαγών που θα γίνουν ώστε να προβληθεί εξ ολοκλήρου ο αρχαιολογικός χώρος με τον περαιτέρω εκσυγχρονισμό του.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης

Tεράστια σημασία

Οποιος έχει επισκεφθεί τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης δεν μπορεί να μην έχει θαυμάσει το εντυπωσιακό θέατρο, χωρητικότητας άνω των 10.000 θεατών, ένα από τα πιο μεγάλα και επιβλητικά της Αρχαιότητας και της Ελληνιστικής Εποχής, χτισμένο τον 3ο με 2ο αιώνα π.Χ., όπου κάποτε απολάμβαναν, σύμφωνα με τον Παυσανία, εντυπωσιακά θεάματα.

Στο ίδιο μέρος σήμερα λαμβάνουν χώρα διάφορες παραστάσεις, όπως τότε που το θέατρο φιλοξενούσε περίοπτα θεάματα, καθώς και στο Εκκλησιαστήριο (Ωδείο), που διατηρείται σε άριστη κατάσταση και που στο ανατολικό άκρο της ορχήστρας υψωνόταν ένας χάλκινος ανδριάντας του τότε μεγάλου ευεργέτη της περιοχής Τιβέριου Κλαύδιου Σιθίδα.

Σε μια τεράστια περιοχή κάτω από ελιόδεντρα, ο επισκέπτης μπορεί να περιδιαβεί τα κατάλοιπα αυτών των εντυπωσιακών οικοδομημάτων, να θαυμάσει, εκτός από τα μέρη που φιλοξενούσαν τα ξεχωριστά θεάματα, όλα τα υπόλοιπα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας σημεία, όπως τις διάφορες πλευρές του σταδίου, ώστε να έχει την αίσθηση ότι πραγματικά μεταφέρεται στα ρωμαϊκά χρόνια – αρκεί να φωνάξεις πολύ δυνατά για να ακούσεις τον αντίλαλο στην άλλη άκρη του αχανούς αυτού χώρου που απέπνεε το μεγαλείο της περιοχής.

Σε αυτό συμβάλλει η προσεκτική αναστήλωση των μνημείων, που στόχο έχουν να αναπαραστήσουν ακριβώς το πώς ζούσαν και συμπεριφέρονταν οι κάτοικοι εκείνα τα χρόνια, σύμφωνα με την αρχαιολογική αντίληψη που θέλει τα κατάλοιπα να μιλούν στο σήμερα, αλλά και σύμφωνα με την οπτική του ίδιου του Θέμελη, που στόχο είχε να μεταφέρει την πόλη στο τώρα. Μπορεί, έτσι, σύμφωνα με αυτό το σχέδιο, να έχει κανείς μια ολιστική εμπειρία της Αρχαίας Μεσσήνης και να αντιληφθεί ακριβώς πώς λειτουργούσε τότε.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση Νότιας Εισόδου

Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν στο σημείο αυτό οι ειδικές διαδρομές περιήγησης, που αναμένεται να φωτιστούν και να αναδειχθούν ακόμα περισσότερο, συνδέοντας μεταξύ τους τόσο το θέατρο, το στάδιο και το Ωδείο όσο και τα ιερά, όπως της Ισιδας, μιας… εισαγόμενης θεάς την οποία αναφέρει με σεβασμό ο Πλάτων, και του Σαράπιδος, αλλά και τα ταφικά μνημεία, την Αγορά, το Γυμνάσιο και το Ασκληπείο. Εντυπωσιακά όμως είναι όχι μόνο τα μεγαλοπρεπή κατάλοιπα των κτιρίων, που είχαν κλέψει την προσοχή των αρχαιολόγων, αλλά και τα πανέμορφα ψηφιδωτά της περιοχής.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση πωλητηρίου και υποδομών εξυπηρέτησης της βόρειας εισόδου

Αναβαθμισμένη και σύγχρονη

Ολα αυτά αναδεικνύονται με τον βέλτιστο τρόπο χάρη στο νέο σχέδιο που έχει δρομολογήσει το υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου και τον Δήμο Μεσσήνης για την αναβάθμιση της Αρχαίας Μεσσήνης, το οποίο εγκρίθηκε ομόφωνα από το ΚΑΣ. Για την ακρίβεια, βάσει της οριστικής αρχιτεκτονικής μελέτης μεταμορφώνεται η βόρεια είσοδος του αρχαιολογικού χώρου, ενώ καταργούνται το εκδοτήριο και ο χώρος στάθμευσης, αλλά διατηρείται το αναψυκτήριο που βρίσκεται σε μικρή απόσταση πάνω σε λοφίσκο. Μετά την εύρεση αρχαιοτήτων, το νέο κτιριακό συγκρότημα, εμβαδού 217 τ.μ., σχεδιάστηκε εκ νέου στο βόρειο τμήμα του ακινήτου.

Σύμφωνα με το κτιριολογικό πρόγραμμα, το προτεινόμενο συγκρότημα θα περιλαμβάνει πωλητήριο, εκδοτήριο εισιτηρίων, αίθουσα προβολών, χώρους υγιεινής επισκεπτών και προσωπικού, χώρο διημέρευσης-ιατρείο. Σε σχετική ανακοίνωση η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη αναφέρει: «Στη στρατηγική μας περιλαμβάνεται η αναβάθμιση της εικόνας και της λειτουργίας της Αρχαίας Μεσσήνης, όπου στόχος μας είναι οι επεμβάσεις, οι διαμορφώσεις και οι κατασκευές να είναι όσο το δυνατόν πιο ήπιες. Να μην προκαλούν οπτική, αισθητική ή άλλου είδους όχληση στα μνημεία. Να αναδεικνύουν τον λειτουργικό τους χαρακτήρα, να υποστηρίζουν την αναγνωσιμότητα και τη συνολική ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου».

Ακολουθώντας το όραμα του Πέτρου Θέμελη -είναι πραγματικά άκρως λυπηρό που δεν είναι εν ζωή να το δει να ολοκληρώνεται-, αποφασίστηκε, εκτός από τον εκσυγχρονισμό των κτιρίων και την προσθήκη άλλων απαραίτητων, που θα καθιστά ακόμα πιο εύκολη την επίσκεψη, να αναδειχθεί ακόμα παραπάνω ο τρόπος σύνδεσής τους – πάντα βέβαια σύμφωνα με το Ιπποδάμειο Σύστημα που ακολουθούσε η πόλη και το οποίο σέβεται απόλυτα η νέα αρχιτεκτονική μελέτη. Σύμφωνα με αυτή, μειώνεται η επιφάνεια των κτιριακών υποδομών και προκρίνεται η λύση του αναβατορίου ως ομαλότερος τρόπος πρόσβασης των ΑμεΑ προς το αναψυκτήριο.

Οι χώροι οργανώνονται γραμμικά σε δύο παράλληλες ζώνες επιτυγχάνοντας την ελάχιστη δυνατή κατάληψη του διαθέσιμου χώρου και ταυτόχρονα το άνοιγμα της κίνησης των εισερχόμενων επισκεπτών προς το εσωτερικό του αρχαιολογικού χώρου. Καταργείται, επίσης, η κάθοδος και η στάθμευση των αυτοκινήτων στον ευρύτερο χώρο της εισόδου, με τα ιδιωτικά αυτοκίνητα να σταθμεύουν πλέον στον προβλεπόμενο χώρο στάθμευσης της περιοχής του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Για την κάθοδο των επισκεπτών από το επίπεδο της ασφάλτου προς τον διαμορφωμένο χώρο εισόδου προβλέπεται η κατασκευή βαθμίδων ραμπών και αναβαθμών, που θα πάρουν τη μορφή γραμμικού χαμηλού αμφιθεάτρου. Ακόμη, στην περιοχή προβλέπεται νέα πρόσθετη φύτευση δένδρων για τη σκίαση του χώρου, ενώ τα υπάρχοντα δένδρα διατηρούνται στο σύνολό τους.

Το εκδοτήριο χωροθετείται κεντρικά, στην απόληξη της κύριας κίνησης των επισκεπτών.

Οι επισκέπτες δεν θα χρειάζεται πια να περιμένουν μέσα στον ήλιο για να επισκεφθούν το μνημείο αλλά θα μπορούν να ξεκουράζονται σε ένα ευρύ ημιυπαίθριο χώρο που θα λειτουργεί ως μεταβατικός, προς τον οποίο ανοίγονται η αίθουσα προβολών και το πωλητήριο. Επίσης, σύμφωνα με τη μελέτη για τις υποδομές της νότιας εισόδου, προβλέπεται η κατασκευή ενός υπόσκαφου κτιρίου με κεντρικό ημιυπαίθριο διάδρομο που θα καταλήγει στον αρχαιολογικό χώρο. Όλα αυτά βέβαια θα συνδέονται με το υπό κατασκευή Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο, του οποίου οι μελέτες εκπονούνται, ώστε να μπορέσει να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο η περιοχή και να καταστεί πόλος έλξης για τους επισκέπτες από όλο τον κόσμο που θα ανακαλύψουν όχι μόνο τη σπουδαιότητα αλλά και την εντυπωσιακή ομορφιά της.