Συνέντευξη από την ‘ελπίδα’ «Διάζωμα» και τον Σταύρο Μπένο

On line έκδοση “episkopon.gr”
Οκτώβριος 2012

Για το «Διάζωμα» έμαθα τυχαία, εβρισκόμενος σε ένα αρχαίο θέατρο, ελληνιστικών χρόνων, στην περιοχή της Μίεζας, στην Ημαθία, στα πλαίσια μιας άτυπης ξενάγησης.

Έμαθα πως ο χώρος είχε βρεθεί τυχαία το 92′ και έκτοτε υπήρξαν προσπάθειες ανασκαφών που ξεκινούσαν και σταματούσαν λόγω έλλειψης κονδυλίων. Έμαθα επίσης πως μια ομάδα εθελοντών που έφερε την ονομασία ΔΙΑΖΩΜΑ είχε αναλάβει να δώσει ξανά ζωή στον χώρο αυτό.

“Τί εστί Διάζωμα;” ρώτησα; και μου είπαν για μια πρωτοβουλία, ενός πρώην δημάρχου και υπουργού πολιτισμού του κ. Σταυρου Μπένου να φτιάξει μια ομάδα, που σκοπό της είχε να πραγματοποιήσει ένα όνειρο. Να δώσει ζωή σε όλα τα υποτιμημένα αρχαία ελληνικά μνημεία, που περίμεναν επί χιλιετίες κάποιον να αναδείξει την ιστορική και αισθητική τους σημασία, να αποδείξει πως δεν είναι νεκρά μα γέφυρες επικοινωνίας του παρελθόντος με το παρόν και το μέλλον! Ενθουσιάστηκα και θέλησα να μάθω περισσότερα.

Επισκέφτηκα την σελίδα του διαζώματος και έμαθα πως αυτό κρύβεται πίσω από την περίφημη δουλειά που έγινε στο αρχαίο θέατρο των Δελφών. Πως αυτή την στιγμή προσπαθεί να κάνει το ίδιο σε 50 άλλα μνημεία. Πως έχει αγκαλιαστεί από κάθε τοπική κοινότητα, κάθε πολίτη που αγαπά τον τόπο και την ιστορία του. Πως έχει φέρει τόσο κοντά τους ανθρώπους με την μέχρι προσφάτων χλευασμένη πολιτιστική τους κληρονομιά.

Το διάζωμα αποδεικνύει πως όταν υπάρχει θέληση καμία κρίση δεν μπορεί να σταματήσει τα όνειρά μας. Δίνει ελπίδα σε μια εποχή μιζέριας.

Επικοινώνησα λοιπόν με τον πλέον κατάλληλο άνθρωπο να μου εξηγήσει με κάθε λεπτομέρεια την αρχή, την πορεία, και το όραμα της σπουδαίας αυτής προσπάθειας, τον πρόεδρο και εμπνευστή του διαζώματος κ. Σταύρο Μπένο.

-Η ελπίδα του διαζώματος λοιπόν. Συστηθείτε μας.

Να σας συστηθούμε. Το «Διάζωμα» είναι μια πρωτοβουλία με μια αποστολή. Την αποστολή να αναζωογονήσει όλους τους αρχαίους χώρους θέασης και ακρόασης. Τα θέατρα, τα ωδεία, τα στάδια και ότι αυτά συμβολίζουν. Είναι η ιστορία μας.. Είναι οι χώροι από όπου ξεκίνησαν τα πάντα. Η πολιτική, η δικαιοσύνη, η περίφημη αγορά. Μην ξεχνάτε πως τα αρχαία θέατρα υπήρξαν οι χώροι των πρώτων πολιτικών αντιπαραθέσεων. Και προσέξτε τον συμβολισμό της θέσης. Οι άρχοντες βρίσκονταν από κάτω και οι αρχόμενοι από πάνω. Τα αρχαία θέατρα υπήρξαν επίσης χώροι Δικαιοσύνης, ήταν η προέκταση της αγοράς. Σε αυτούς τους χώρους έχει ως αποστολή το «Διάζωμα» να δώσει ζωή. Αρνείται να τα αντιμετωπίσει ως μουσειακά είδη. Τα αρχαία μας μνημεία, αυτά τα έργα τέχνης είναι γεμάτα ζωή και ενέργεια που πρέπει να αναδείξουμε.

– Πώς συλλάβατε την ιδέα να ξεκινήσετε το «Διάζωμα»; Πώς ξεκινήσατε και τι εμπόδια αντιμετωπίσατε;

Η ιδέα υπήρχε μέσα μου όταν ακόμα ήμουν υπουργός πολιτισμού το 1996. Ο αρχικός ενθουσιασμός ωστόσο υποχωρεί και αντικαθίσταται από την απόγνωση. Απόγνωση για την αδυναμία του κράτους , τα πεπερασμένα του όρια. Φορτώσαμε τα πάντα στο κράτος και τα περιμέναμε όλα από αυτό. Αυτό είναι το μέγα λάθος. Νωρίτερα ωστόσο είχα αντιληφθεί την δύναμη της προσωπικής πρωτοβουλίας, της ψυχής και του εθελοντισμού. Το 1986 ως δήμαρχος Καλαμάτας, στους σεισμούς που είχαν πλήξει την πόλη με τους αναρίθμητους πληγέντες, το κράτος δεν μπορούσε να προσφέρει παρα μόνο ξηρά τροφή. Ήταν ο εθελοντισμός που πραγματικά μας έβγαλε από το αδιέξοδο σε εκείνη την τρομερή συγκυρία.

Έτσι λοιπόν μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια υλοποίησης της ιδέας αυτής επιστρέψαμε. Πλέον η ιδέα είχε ωριμάσει για τη δημιουργία μιας Κίνησης Πολιτών που θα εργάζεται με θέληση και ανιδιοτέλεια. Και από τις 8 Ιουλίου του 2008 το Διάζωμα είναι πλέον ένα γεγονός σε διαρκή εξέλιξη.

– Ποιοι είναι οι βασικοί φορείς που σας βοηθούν στην προσπάθεια αυτή; Συμμετοχή από τους τοπικούς πληθυσμούς!

Το «Διάζωμα» απευθύνεται προς όλους. Επιθυμεί να αποτελέσει μια γέφυρα ανάμεσα στο κράτος, τους ΟΤΑ, το πανεπιστήμιο. Μια γέφυρα αγάπης προς έναν σκοπό. Κάθε θέατρο απαιτεί την συμμετοχή όλων. Μια συμμετοχή που την έχουμε. Από τους πολίτες, τους απλούς ανθρώπους μέχρι καθηγητές και πολιτικούς, αρμόδιους και μη.

– Πώς μπορεί να γίνει κάποιος μέλος του διαζώματος; Πόσα μέλη αριθμεί το διάζωμα;

Τα μέλη του διαζώματος χωρίζονται σε τακτικά και αρωγά. Τακτικό μέλος του «Διαζώματος» μπορεί να γίνει κάθε φυσικό πρόσωπο άνω των 18 ετών καθώς και νομικά Πρόσωπα Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου. Αρωγά μέλη γίνονται όσοι πολίτες επιθυμούν να συνδράμουν με κάθε πρόσφορο τρόπο στην υλοποίηση των σκοπών του «Διαζώματος». Αυτή τη στιγμή το «Διάζωμα» αριθμεί περίπου 600 τακτικά και 100 αρωγά μέλη.

– Από πού αντλείτε την χρηματοδότησή σας;

Από τρεις νέες πύλες χρηματοδότησης που έχει ανοίξει το «Διάζωμα» Απευθυνόμαστε:

* στις οικονομικές δυνάμεις της χώρας που μπορούν να ενισχύσουν ως «Χορηγοί» την προσπάθειά μας,

* στους πολίτες που μπορούν ως δωρητές να πάρουν μέρος στη μεγάλη προσπάθεια,

* στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση που μπορούν να συνεισφέρουν οικονομικά μέσω προγραμματικών συμβάσεων.

Αυτή την στιγμή υπάρχουν «κουμπαράδες» για πενήντα θέατρα σε όλη την Ελλάδα. Ξεχωριστοί λογαριασμοί λοιπόν, πενήντα στον αριθμό, για κάθε θέατρο, όπου μπορεί ο κάθε πολίτης να συνεισφέρει τον οβολό του. Με το σύστημα των κουμπαράδων παραδείγματος χάρη αναθέσαμε την έρευνα δυο κορυφαίων αρχαίων θεάτρων «Το Αρχαίο Θέατρο των Δελφών» και «Το Αρχαίο Θέατρο της Δήλου» στην Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Αυτές οι μελέτες έγιναν χρηματοδοτούμενες από τους πολίτες μέσω των κουμπαράδων. Και είδατε πρόσφατα τι έγινε στο Θέατρο των Δελφών. Πήρε ξανά ζωή μετά από τόσα χρόνια. Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό.

– Πόσα θέατρα υπάρχουν στην Ελλάδα;

Αυτή την στιγμή υπάρχουν ομάδες εργασίας σε 125 θέατρα σε όλη την Ελλάδα και υπάρχουν ακόμα 20 που δεν έχει οριστικοποιηθεί ο εντοπισμός τους ώστε να καταγραφούν στο Πανόραμα του «Διαζώματος».

– Ποια διαδικασία ακολουθείται για να ανακαινιστούν αυτοί οι χώροι; Ποια είναι η μεγαλύτερη σας δυσκολία;

Μπορεί να προκύψουν προβλήματα στην ανασκαφή, λόγο μεγέθους του θεάτρου, τοπικών συνθηκών και άλλα. Υπάρχει ωστόσο ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα που το ακολουθούμε πιστά σε κάθε περίπτωση.

-Η Αναγνώριση. Για να δούμε αν το θέατρο υπάρχει ή δεν υπάρχει.

-Η απαλλοτρίωση. Για να συνεχίσουμε στο επόμενο στάδιο

-Η ανασκαφή.

-Η μελέτη αποκατάστασης.

-Και τελικά η αποκατάσταση.

Και φανταστείτε πως μόνον το 5ο βήμα χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ. Τα υπόλοιπα τα αναλαμβάνει το διάζωμα ώστε να δώσει «έτοιμη τροφή» για το τελευταίο στάδιο. Αυτό της αποκατάστασης.

– Πόσος χρόνος απαιτείται να αφιερωθεί σε ένα θέατρο;

Εξαρτάται από τις συνθήκες. Η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από 3 έως 10 χρόνια.

-Ποια η αίσθηση όταν ένας ιερός τόπος ανακαινίζεται; Υπάρχει συμμετοχή του κόσμου στην προσπάθεια αυτή;

Η συμμετοχή του κόσμου είναι τεράστια. Άλλωστε το διάζωμα πηγαίνει όπου το οδηγεί η βούληση της κοινωνίας. Όπου και αν πήγαμε, πήγαμε μετά από πρόσκληση των τοπικών αρχών και του κόσμου.

– Ποιος είναι ο στόχος του «Διαζώματος»;

Στόχος του «Διαζώματος» είναι να εξελίσσεται συνεχώς η προσπάθεια αυτή. Να κατανοήσουμε την σημασία των αρχαίων μνημείων. Να υπάρξει μια καθολική προστασία των χώρων αυτών. Να γίνουμε μια γέφυρα προς όλους όσους ασπάζονται το όραμά μας.

Και εδώ θέλω να εκφράσω την απεριόριστη ευγνωμοσύνη απέναντι στις ομάδες αρχαιολόγων, το πλέον αδιάφθορο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας, που ακριβώς λόγω της πειθαρχίας και υπακοής τους στον στόχο τους, λόγο της αδιάφθορης προσήλωσής τους στο έργο και εξ’ αιτίας της αγάπης τους γι’ αυτό που κάνουν έχουν γίνει στόχος πολλών, επιτήδειων και μη.

-Χρειάζεται ένα «Διάζωμα» για να βγούμε από αυτή την μιζέρια στην οποία έχουμε περιπέσει;

Χρειάζονται ομάδες πολιτών που δεν περιμένουν τα πάντα από το κράτος. Και χρειάζεται φυσικά και η αρωγή νέων ανθρώπων. Το «Διάζωμα» απευθύνεται σε αυτούς και κυρίως καλεί τους νέους να βοηθήσουν στην προσπάθειά του.

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να επισκεφτείς την σελίδα του Διαζώματος και να μάθεις τα πάντα γι’ αυτό.

Νίκος Βράντσης

• Διαβάστε το δημοσίευμα εδώ.