Σταύρος Μπένος στην «Κ»: Εργα – φωτοδότες για τη βόρεια Εύβοια

Πηγή: kathimerini.gr

Tου Τάσου Τέλλογλου

Ο Σταύρος Μπένος εξηγεί στην «Κ» το σχέδιο χαμηλού κόστους για άμεση αναζωογόνηση της πληγωμένης περιοχής

Οι «γέφυρες» προς το μέλλον είναι τα έργα που ο Σταύρος Μπένος και οι συνεργάτες του αποκαλούν «έργα-φωτοδότες». Στην αρχή, όταν μου τα ανέλυσε τηλεφωνικώς, παραξενεύτηκα. Επειτα άκουσα μια ξενοδόχο από την Αγία Αννα στη σύσκεψη κατοίκων και Αρχών στη Λίμνη την περασμένη Δευτέρα να λέει ότι δεν είναι «επιλέξιμη» για τις ενισχύσεις των επιχειρήσεων από τον αρμόδιο υφυπουργό Χρ. Τριαντόπουλο και το πρόβλημά της είναι «πώς θα βγάλει τη χρονιά έως το καλοκαίρι» (αλλά και μετά από αυτό, αφού τα πάντα στην περιοχή είναι καμένα και οι τουρίστες δεν πηγαίνουν ευχαρίστως να κάνουν διακοπές σε περιβάλλον που μαυρίζει την ψυχή τους). Εκεί έρχεται ένας από τους φωτοδότες.

«Είναι μια πρόταση του ξενοδόχου Αλέξανδρου Βασιλικού, που είναι πρόεδρος του Επιμελητηρίου. Θα γίνονται μαθητικές εκδρομές από ολόκληρη την Ελλάδα, εκδρομές περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που θα βοηθήσουν στο δύσκολο 2022». Είναι ένα έργο-φωτοδότης που έχει δρομολογηθεί με εγκύκλιο του υπουργείου Παιδείας την 1η Νοεμβρίου. Το πρόγραμμα «ΣτηρίΖΟΥΜΕ βόρεια Εύβοια» έχει στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών-μαθητριών σχετικά με την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, τις επιπτώσεις τους στο φυσικό περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων σχετικά με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, να ανοίξουν διαύλους επικοινωνίας με τα σχολεία της βόρειας Εύβοιας και να την επισκεφθούν, συνειδητοποιώντας την αξία του εθελοντισμού για την επίτευξη της αειφορίας.

«Οι ντόπιοι θα δουλέψουν σαν ξεναγοί για τα σχολεία που θα έρθουν», λέει στην «Κ» ο κ. Μπένος, ενώ «οι χορηγοί θα επιδοτήσουν στην ουσία το πρόγραμμα μεταφοράς των μαθητών». Και καθώς «οι θεσμικοί πόροι (σ.σ. από την Ε.Ε. και τον προϋπολογισμό) θα αρχίσουν να εισρέουν μετά την ολοκλήρωση των μελετών το 2023», ο κ. Μπένος –ως υπεύθυνος για την ανασυγκρότηση της β. Εύβοιας– θέλει να κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους, που στο «Διάζωμα» έχει αποδείξει ότι μπορεί να το κάνει, αλλά και πόρους του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων (ΠΔΕ).

«Αυτά τα έργα θα δίνουν εικόνες του μέλλοντος, θα έχουν χαμηλό κόστος και θα διαγράφουν το μεταρρυθμιστικό πεδίο». Τα τρία πιο φιλόδοξα αφορούν την οργάνωση του χώρου, τα ενιαία κέντρα υπηρεσιών για τους πολίτες και αυτά που ο κ. Μπένος και οι συνεργάτες του θεωρούν ότι συνδέονται με το «νέο δάσος».

Ομως, τι είναι το κέντρο χωρικού σχεδιασμού των δήμων; «Μόνο το 30% της χώρας διέπεται από πολεοδομικούς κανόνες, το 70% είναι αρρύθμιστο, αυτή είναι η πραγματικότητα στη βόρειο Εύβοια. Κάθε δήμος θα έχει το δικό του κέντρο χωρικού σχεδιασμού. Θα εκπονήσουν τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Θα οριστούν προστατευόμενες περιοχές, χρήσεις γης και περιοχές επενδύσεων». Δίπλα σε αυτά ο κ. Μπένος θέλει να δημιουργήσει τα νέα ΚΕΠ. «Είχαν μείνει εκεί που τα άφησα και ευτυχώς ήρθαν ο Πιερρακάκης με τον Γεωργαντά και τον Χριστόπουλο και τους δώσανε ώθηση. Θέλω όμως να πάω πιο βαθιά. Οι πολίτες θα επισκέπτονται το ΚΕΠ μία φορά, η κάθε υπόθεση θα έχει κάποια δικαιολογητικά, αλλά τα δικαιολογητικά θα τα συγκεντρώνει το κράτος. Σήμερα μια απλή δουλειά, π.χ. το να ανοίξεις ένα κομμωτήριο, θέλει πολύ τρέξιμο. Ορισμένα ψηφιοποιημένα πιστοποιητικά θα πηγαίνουν απευθείας στο κράτος, ενώ τα μη ψηφιοποιημένα θα διακινούνται με εσωτερικό κούριερ. Θα οριστεί ένας χρόνος διεκπεραίωσης και το κράτος θα αποζημιώνει αν τον παραβιάζει. Σε αυτές τις υπηρεσίες θα προσθέσουμε και εκείνες του “Βοήθεια στο σπίτι”, αλλά και τις τράπεζες που έχουν κλείσει σε πάρα πολλά χωριά και κωμοπόλεις. Οι υπηρεσίες αυτές θα στεγαστούν στο παλιό κοινοτικό κατάστημα της Αγίας Αννας για το Μαντούδι και τα Βασιλικά για την Ιστιαία».

Η Βιωσιμότητα

«Εγώ περιγράφω τη βιωσιμότητα του δάσους σαν διπλή βιωσιμότητα», λέει ο Σταύρος Μπένος. «Από τη μια υπάρχει η ανάγκη της φυσικής αναπαραγωγής του και από την άλλη της ανάπτυξης οικονομικής δραστηριότητας με βάση το δάσος, που θα το κάνει και οικονομικά βιώσιμο».

Ενα έργο-φωτοδότης που συνδέεται με αυτή την αντίληψη είναι «οι αντιπυρικές ζώνες, όταν έχουμε ζώνες μείξης δασών και οικισμών». Σύμφωνα με τον μελετητή Ηλία Αποστολίδη και την ομάδα του, «η μη ύπαρξη αυτών των ζωνών δυσκολεύει κατά πολύ τη δασοπυρόσβεση και αυξάνει το μέγεθος των καταστροφών. Ο συνδυασμός της κατασκευής γύρω από τους οικισμούς αντιπυρικών ζωνών και ενεργητικής δασοπυρόσβεσης θα αφορά τον καθαρισμό της αντιπυρικής ζώνης και τη φύτευσή της με τα κατάλληλα φυτά (σ.σ. πυρίμαχα), την κατασκευή αποθηκών νερού, πιεστικών συστημάτων για το εκτοξευόμενο νερό, κατασκευή αυτοματισμών για τη λειτουργία της ενεργητικής δασοπυρόσβεσης».

Ο υπολογισμός που γίνεται είναι ότι για έναν οικισμό 1.000 κατοίκων και 300 οικιών θα χρειαστεί μια αντιπυρική ζώνη 1.500 μέτρων με ένα κόστος που θα κυμαίνεται από 600.000 έως 1,2 εκατ. ευρώ. Βραχυπρόθεσμα τα μέτρα αυτά αφορούν περισσότερο το μέρος του δάσους του νησιού που δεν έχει (ακόμα) καεί.

Ο «οδικός χάρτης» της ανασυγκρότησης

Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης είπε υποδεχόμενος την Πέμπτη στο Mέγαρο Μαξίμου τον Στ. Μπένο, μαζί με τους υπευθύνους των 14 μελετών, τους εκπροσώπους των υπουργείων και τους χορηγούς της μεγάλης προσπάθειας για τη βόρεια Εύβοια, ότι πρώτη φορά μέσα στους πρόσφατους μήνες της πανδημίας άνοιγε τις πόρτες του το πρωθυπουργικό γραφείο σε τόσο πολύ κόσμο.

Ολοι τους είναι απαραίτητοι σε αυτό που ο Σταύρος Μπένος αποκαλεί «συνέργειες». Το δρομολόγιο ανασυγκρότησης για την κατεστραμμένη περιοχή είναι τώρα πολύ πιο καθαρό απ’ ό,τι ένα δίμηνο πριν, καθώς έχουν μεσολαβήσει αλλεπάλληλα ταξίδια του κ. Μπένου και των μελετητών στην Εύβοια –το τελευταίο στην αρχή αυτού του μήνα– με συγκεντρώσεις εκπροσώπων φορέων και κατοίκων στη Λίμνη και την Ιστιαία, μετά την υπογραφή των συμβάσεων για τις 14 μελέτες.

Η πρώτη τους φάση θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο και θα ξεκινήσουν να υλοποιούνται 6-9 μήνες αργότερα, καθώς τα χρήματα από τους θεσμικούς φορείς αναμένονται το 2023. Μέχρι τον Μάρτιο που θα παρουσιαστούν οι μελέτες και θα δοθούν στη διαβούλευση, η «μέθοδος Μπένου» είναι από τη βάση προς τα πάνω και όχι αντιστρόφως, ενώ θα μεσολαβήσει μία ακόμα εξόρμηση στις 10-12 Δεκεμβρίου, στην οποία θα τον συνοδεύσει και ο πρωθυπουργός.

Kαθώς θα ωριμάζουν οι μελέτες μέσα από τη συζήτηση με την τοπική κοινωνία θα εμφανίζονται οι αδρές γραμμές της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (ΟΧΕ), που είναι το όχημα του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού της επιτροπής. Στις αρχές του καλοκαιριού, τον Ιούνιο, 10 μήνες μετά την καταστροφή, η διαβούλευση θα έχει ολοκληρωθεί και θα μπουν οι τελευταίες λεπτομέρειες στις μελέτες που θα παραδοθούν στις τοπικές κοινωνίες την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου 2022. Εκεί η ΟΧΕ θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά ως σύνολο οργανικά συνδεδεμένων δράσεων.

Εχοντας ακούσει πολλές φορές τον κ. Μπένο, κατ’ ιδίαν αλλά και με τους φορείς και εξετάζοντας την παρουσίαση του σχεδιασμού στο Μέγαρο Μαξίμου, ξεχωρίζει κανείς δύο από τις 14 μελέτες που είναι πιο κρίσιμες για την υλοποίηση του σχεδίου. Η συγκοινωνιακή, όπου στόχος είναι να μειωθεί ο χρόνος μετάβασης από τη Χαλκίδα στη Στροφυλιά κατά μισή ώρα, σε ένα έργο που θα ανατρέψει «τα δεδομένα της προσβασιμότητας στη βόρεια Εύβοια», κατά τον μελετητή. Αυτόν τον οδικό άξονα ονομάζει στην παρουσίασή του στην κυβέρνηση «καταλύτη» ο κ. Μπένος. Και είναι, καθώς ο παλαιός έχει ηλικία 100 ετών, με μία βελτίωση στις ανηφόρες που οδηγούν στον «Αγιο» στα μισά του δρόμου από τα Ψαχνά έως το Προκόπι. Η άλλη μελέτη είναι το «νέο δάσος» με τη διπλή βιωσιμότητά του.