Το ταξίδι μας: Το Αρχαίο Θέατρο στον Ορχομενό της Βοιωτίας

Σχετικά Θέατρα

Το µαρµάρινο Αρχαίο Θέατρο στον Ορχομενό της Βοιωτίας που αντικατέστησε πρωιµότερο που αναφέρεται σε χρήση ήδη τον 4ο αι. π.Χ. είναι όψιµης ελληνιστικής εποχής. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνει το αποσπασµατικά σωζόµενο ερείπιο του περιµετρικού αναληµµατικού τοίχου είχε χωρητικότητα περίπου 5.000 θεατών.

Μετά την αποκάλυψή του το 1973, κατά την οποία εντοπίστηκε το μεγαλύτερο τμήμα του κοίλου και της ορχήστρας, το 1997-1998 πραγματοποιήθηκαν από τη Θ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ανασκαφικές εργασίες μικρής κλίμακας, οι οποίες έφεραν στο φως στα νοτιοδυτικά του θεάτρου τα αναλήμματα των παρόδων του μνημείου.

Το θέατρο δεν έχει διαζώματα κι αποτελείται από ένα ενιαίο κοίλο και ορχήστρα. Μερικά από τα εδώλια των θεατών ήταν λαξεμένα σε βραχώδες τμήμα του Ακοντίου λόφου, ενώ τα υπόλοιπα ήταν κατασκευασμένα από τεχνητές επιχώσεις. Σύμφωνα με επιγραφές που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή, στο θέατρο διοργανώνονταν μουσικοί αγώνες προς τιμήν των Τριών Χαρίτων (τα Χαριτήσια), του Ομωλοίου Διός και του Διονύσου. Ακόμη, όταν ο Ορχομενός έγινε το 335 π.Χ. για λίγο η έδρα του «Κοινού των Βοιωτών», εκεί πραγματοποιούνταν οι συγκεντρώσεις τους.

Τo ταξίδι του Διαζώματος στο Αρχαίο Θέατρο Ορχομενού Βοιωτίας ξεκίνησε το Φεβρουάριο 2010 και παραμένει συναρπαστικό. Τότε, ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», κ. Σταύρος Μπένος επισκέφθηκε το Αρχαίο θέατρο Ορχομενού Βοιωτίας, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα της Βοιωτίας. Με το ταξίδι αυτό ξεκίνησε η μεγάλη διαδρομή που συνδέει το «ΔΙΑΖΩΜΑ» με το Αρχαίο Θέατρο. Στη διάρκεια της περιήγησής του, ο κ. Μπένος συναντήθηκε με όλους τους τοπικούς φορείς, με στόχο την ανάδειξη του θεάτρου. (βλ. εδώ)

Από τις πρώτες ενέργειες του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» υπήρξε το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο Ορχομενού Βοιωτίας (βλ. εδώ). Αφετηρία για το σημαντικό αυτό γεγονός ήταν η επίσκεψη του δημοσιογράφου και δημοτικού συμβούλου Ορχομενού, κου Λάμπρου Ρόδη στις 6 Ιουλίου 2010 στα γραφεία του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ. Στη διάρκεια μιας διεξοδικής συζήτησης του Προέδρου του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ με τον κ. Ρόδη, ο κ. Ρόδης ανακοίνωσε ότι θα αναλάβει την πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση κινήματος πολιτών για την ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου Ορχομενού. (βλ. εδώ) Πρόκειται μάλιστα για τον πιο δυναμικό κουμπαρά του Σωματείου, καθώς άγγιξε το ποσό των 198.767,75 ευρώ.

Το 2012, κατόπιν συνδρομής και πρωτοβουλίας του σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», η Θ΄ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων με την οικονομική ενίσχυση της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας – Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας, στο πλαίσιο Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, πραγματοποίησε εκτεταμένο ανασκαφικό καθαρισμό του μνημείου και μικρής κλίμακας ανασκαφική έρευνα σε επιλεγμένα σημεία του χώρου, με σκοπό να αποκαλυφθούν όλα τα δομικά στοιχεία του οικοδομήματος ώστε στη συνέχεια να εκπονηθεί η μελέτη αποκατάστασης του μνημείου. Καθαρισμός έγινε και στον χώρο νότια του θεάτρου, όπου είχε γίνει ανασκαφή την περίοδο 1997-98.

Στην περίπτωση του Ορχομενού Βοιωτίας, μέσα από συνέργειες που αναπτύχθηκαν με όλους τους αρμόδιους φορείς με πρωτοβουλία του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», σχεδιάστηκε και δημιουργείται ένα μοναδικό αρχαιολογικό πάρκο, που αποτελεί βασικό κόμβο του «Προγράμματος Φύσης και Πολιτισμού “ΟΙΔΙΠΟΥΣ”». Το «Αρχαιολογικό Πάρκο στον Ορχομενό Βοιωτίας» συμπεριλαμβάνει ένα εξαιρετικά σπάνιο μνημειακό σύνολο, μεγάλης πολιτιστικής αξίας: 1) το θολωτό τάφο του Μινύα (1250 π.Χ.), 2) το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού (3ου αι.) και 3) την Παναγία της Σκριπούς (9ος αι.).(βλ. εδώ)

Το «ΔΙΑΖΩΜΑ», αξιοποιώντας τη μεγάλη δυναμική του «κουμπαρά» του αρχαίου θεάτρου Ορχομενού Βοιωτίας, ανέθεσε όλες τις απαιτούμενες μελέτες για τη δημιουργία του Αρχαιολογικού Πάρκου και συνέβαλε στην ανάδειξη του θεάτρου:

• στις 07 Οκτωβρίου 2011 το «ΔΙΑΖΩΜΑ» ανέθεσε την τοπογραφική μελέτη για τη δημιουργία του αρχαιολογικού πάρκου στον τοπογράφο μηχανικό, κο Αρτεμάκη Γιώργο,
• στις 19 Δεκεμβρίου 2011 το «ΔΙΑΖΩΜΑ» ανέθεσε στον αρχιτέκτονα, κο Διαμαντόπουλο Δημήτρη και τη μελετητική εταιρεία ΠΛΕΙΑΣ Α.Ε. την εκπόνηση μελέτης για τη δημιουργία αρχαιολογικού πάρκου,
• στις 10 Ιανουαρίου 2012, μετά από παρότρυνση του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος διέθεσε χρηματοδότηση, ύψους 50.000 ευρώ, στο ΥΠ.ΠΟ μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης, για τις ανάγκες της αποκατάστασης και ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου Ορχομενού Βοιωτίας. Με την παραπάνω χρηματοδότηση καλύφθηκε το κόστος όλων των πρόδρομων εργασιών που απαιτούνται για να ακολουθήσει η εκπόνηση της μελέτης αποκατάστασης του μνημείου (βλ. εδώ),
• στις 19 Ιουλίου 2012 ανατέθηκε από το «ΔΙΑΖΩΜΑ» στον αρχιτέκτονα – μηχανικό, κ. Θέμη Μπιλή η εκπόνηση μελέτης του έργου «Αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου του Ορχομενού Βοιωτίας»,
• στις 20 Φεβρουαρίου του 2013 ανατέθηκαν από το σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» οι συμπληρωματικές μελέτες που απαιτούνταν για τη δημιουργία του αρχαιολογικού πάρκου (πολεοδομική μελέτη τροποποίησης του σχεδίου πόλης, σύνταξη πράξεων αναλογισμού αποζημίωσης οικοπέδων, τοπογραφική μελέτη, σύνταξη μελέτης οδοποιίας / οδοί – κόμβος) στους μελετητές, κ.κ. Αρτεμάκη Γιώργο και Νίκο Μάνη, τοπογράφους μηχανικούς και στον Δημήτρη Διαμαντόπουλο, αρχιτέκτονα – πολεοδόμο (εκπρόσωπο της μελετητικής Εταιρείας «Πλειάς Α.Ε.») (βλ. εδώ),
• στις 20 Φεβρουαρίου του 2013 ανατέθηκε από το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» η εκπόνηση ηλεκτρομηχανολογικής μελέτης για τη δημιουργία του αρχαιολογικού πάρκου στον ηλεκτρολόγο – μηχανολόγο, κο Στέφανο Νικολάου (βλ. εδώ),
• στις 03 Απριλίου 2014 υπεγράφησαν στα γραφεία του «ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ» δύο νέες συμβάσεις για την ανάθεση της εκπόνησης: α) των στατικών μελετών και β) της φυτοτεχνικής μελέτης, στο πλαίσιο του σχεδιασμού του αρχαιολογικού πάρκου. (βλ. εδώ)Τις παραπάνω μελέτες ανέθεσε το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» αντίστοιχα στην εταιρεία στατικών μελετών «Φ. Καρυδάκης και Συνεργάτες Ε.Π.Ε.» και στο γεωπόνο – μηχανικό, κο Κατσουλάκη Ελευθέριο, αξιοποιώντας και πάλι τα χρήματα από τον κουμπαρά του αρχαίου θεάτρου. (βλ. εδώ)

Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει συμβάλει σημαντικά επίσης, στην προβολή και «κοινωνικοποίηση» του Αρχαίου Θεάτρου Ορχομενού Βοιωτίας και του Αρχαιολογικού Πάρκου και στη σύνδεσή τους με την κοινωνία. Συγκεκριμένα, την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2013 πραγματοποιήθηκε στο συνεδριακό κέντρο ΠΕΤΡΙΝΑ στον Ορχομενό Βοιωτίας εκδήλωση που διοργάνωσαν από κοινού το «ΔΙΑΖΩΜΑ» και ο Δήμος Ορχομενού Βοιωτίας για να τιμήσουν  τους χορηγούς του αρχαιολογικού πάρκου. (βλ. εδώ)

Επίσης, την Τετάρτη 13 Μαΐου 2015 στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών πραγματοποιήθηκε διάλεξη με θέμα: «Αρχαιολογικό Πάρκο Ορχομενού Βοιωτίας, ένταξη των αρχαιοτήτων της περιοχής του θεάτρου στη ζωή της πόλης». Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης οι ομιλητές, κος Δημήτρης Διαμαντόπουλος, αρχιτέκτων – πολεοδόμος και μελετητής του Αρχαιολογικού Πάρκου Ορχομενού Βοιωτίας και οι κ.κ. Θέμης Μπιλής και Μαρία Μαγνήσαλη, αρχιτέκτονες Ε.Μ.Π. – αναστηλωτές και μελετητές αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου, φώτισαν τις πτυχές της μελέτης για τη δημιουργία του πάρκου και της μελέτης αποκατάστασης του αρχαίου θεάτρου αντίστοιχα. (λίνκ)

Στο πλαίσιο κοινωνικοποίησης του Αρχαίου Θεάτρου και του Αρχαιολογικού Πάρκου στον Ορχομενό της Βοιωτίας, το Σεπτέμβριο του 2015 ο κ. Ευδόκιμος Φρέγκογλου, στέλεχος του Διαζώματος ως υπεύθυνος για την ανάπτυξη πολυμεσικών εφαρμογών του Σωματείου και ο κ. Δημήτρης Διαμαντόπουλος, αρχιτέκτων – μηχανικός και μελετητής του Αρχαιολογικού Πάρκου δημιούργησαν ένα video, το οποίο οπτικοποιεί σε τρισδιάστατη μορφή το αρχαιολογικό πάρκο του Ορχομενού Βοιωτίας και τις διαμορφώσεις που αυτό θα περιλαμβάνει. (βλ. εδώ)

Το Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου του 2015 το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» επέλεξε το Αρχαίο Θέατρο στον Ορχομενό Βοιωτίας για την πραγματοποίηση των εργασιών της 8ης Γενικής Συνέλευσης του Σωματείου. Οι εργασίες συνδυάστηκαν με ένα οδοιπορικό στα μνημεία της φύσης και του πολιτισμού της Στερεάς Ελλάδας, με επίκεντρο τα αρχαία θέατρα και το σχεδιασμό του προγράμματος «ΟΙΔΙΠΟΥΣ». Μάλιστα, στο αρχαίο θέατρο του Ορχομενού Βοιωτίας πραγματοποιήθηκε το τελετουργικό της Γενικής Συνέλευσης με τη διαπίστωση της απαρτίας και την εκλογή προεδρείου, ενώ η βραδιά έκλεισε με ένα μουσικό εμβόλιμο από την κιθαρίστρια, κα Εύα Φάμπα.(βλ. εδώ)

Για τη σύνδεση του θεάτρου και του πάρκου με την ακαδημαϊκή κοινότητα, την Παρασκευή 16 Μαρτίου 2018 διοργανώθηκε  ημερίδα με θέμα «Τα μνημεία στο κέντρο της ζωής, της αειφορίας και της βιώσιμης ανάπτυξης» στο Αμφιθέατρο Εκδηλώσεων Αντωνιάδου του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο πλαίσιο της συνεργασίας ανάμεσα στο Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» και το Πρόγραμμα Σπουδών στις Επιστήμες της Αγωγής και Εκπαίδευσης του Ο.Π.Α. Οι φοιτητές εκπόνησαν ομαδικές εργασίες με θέμα το αρχαιολογικό πάρκο Ορχομενού Βοιωτίας και η καλύτερη εργασία που είχε τίτλο «Πρόβλεψη και προτάσεις αξιοποίησης του Αρχαιολογικού Πάρκου του Ορχομενού Βοιωτίας στην οικονομία και την κοινωνία της περιοχής», η οποία κρίθηκε από ειδική επιστημονική επιτροπή με μέλη την κ. Μπρίνια και εξειδικευμένους επιστήμονες του Διαζώματος, παρουσιάστηκε, από την ομάδα που την εκπόνησε, στην 4η συνάντηση του «Άνω Διαζώματος», στις 10 Ιουνίου 2018. (βλ. εδώ)

Το Νοέμβριο του 2016 εντάχθηκε το έργο «Αναβάθμιση Αρχαιολογικού Χώρου Ορχομενού Βοιωτίας και αποκατάσταση του Αρχαίου Θεάτρου», με χρηματοδότηση, ύψους 1.992.000 ευρώ, στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Στερεάς Ελλάδας (Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020).

Σήμερα, οι εργασίες στο Αρχαιολογικό Πάρκο εξελίσσονται με ταχείς ρυθμούς καθώς πραγματοποιείται μια δέσμη παρεμβάσεων του Δήμου Ορχομενού για την υπογειοποίηση του δικτύου ΔΕΗ, τη διαμόρφωση των οδών Μινύου και Ακροπόλεως, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες από το Δήμο μελέτες (αρχιτεκτονική, ΗΛΜ, Φυτοτεχνική κλπ.) και απώτερος στόχος είναι η υλοποίηση της νέας χάραξης και πεζοδρόμησης της οδού Μινύου για την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων του Ορχομενού. Προβλέπεται πως μέχρι την ολοκλήρωση του 2022 το Αρχαιολογικό Πάρκο θα έχει ικανοποιητική  μορφή, τόσο ως προς την αποκατάσταση του Αρχαίου Θεάτρου, όσο και με την ολοκλήρωση της 1ης φάσης του περιβάλλοντα δημοσίου χώρου – οδοί Μινύου Ακροπόλεως.

Σε ότι αφορά το Αρχαίο Θέατρο στις 24 Μαΐου 2021 η ΕΦΑ Βοιωτίας ανακοίνωσε την απόφαση ανάθεσης εκπόνησης στατικής μελέτης με τίτλο: «Στατική μελέτη μελών αρχαίου θεάτρου Ορχομενού» στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση Αρχαιολογικού χώρου Ορχομενού Βοιωτίας και αποκατάσταση αρχαίου θεάτρου στο πλαίσιο δημιουργίας του Αρχαιολογικού Πάρκου Ορχομενού», που έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (Ε.Π.) Στερεά Ελλάδα 2014-2020 και υλοποιείται απολογιστικά και με αυτεπιστασία από την ΕΦΑ Βοιωτίας. Επίσης, το επόμενο διάστημα αναμένεται η επαναπροκήρυξη δημόσιου Ανοικτού Διαγωνισμού για την «Προμήθεια και Τοποθέτηση μαρμάρινων δομικών στοιχείων αρχαίου θεάτρου Ορχομενού Βοιωτίας», και προχωρούν οι εργασίες στα βοηθητικά κτίσματα του Αρχαιολογικού Χώρου. Πρόκειται τέλος, το επόμενο διάστημα να κατατεθεί προς έγκριση από το ΥΠΠΟΑ ο πλήρης φάκελος για τα αναλήμματα του αρχαίου θεάτρου που έχουν υποστεί μεγάλες φθορές στο πέρασμα του χρόνου.

Το έργο που συντελείται στον Ορχομενό της Βοιωτίας με τη συνδρομή της ΕΦΑ Βοιωτίας, της Δημοτικής αρχής και της τοπικής κοινωνίας αποτελεί μια αξιομίμητη «κοινωνική συμμαχία» και για άλλα αντίστοιχα αναπτυξιακά προγράμματα που σχεδιάζονται στη χώρα και φέρουν τα Μνημεία στο Κέντρο της Ζωής και της Βιώσιμης Ανάπτυξης!

Μπορείτε να επισκεφτείτε τη σελίδα του Αρχαίου Θεάτρου Ορχομενού Βοιωτίας, εδώ.

Πηγές:

• Δήμος Ορχομενού https://www.orchomenos.gr/archaiologikoi-chwroi/archaio-theatro/
• Βοιωτία – Τόπος Ιστορικός ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΒΟΙΩΤΙΑΣ http://www.viotiachamber.gr/viotiaimages/ArxaiologikoFULL_F-1611205140.pdf