Το ταξίδι μας: το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών

Σχετικά Θέατρα

Συναρπαστικό, είναι η λέξη που χαρακτηρίζει το ταξίδι του Διαζώματος στο Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών. Διότι συναρπαστικοί και ενθουσιώδεις για την ανάδειξη του μνημείου αυτού είναι οι άνθρωποι που το αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή που  ήρθε στο φως.

Ήταν Φεβρουάριος του 2007, όταν στη διάρκεια εργασιών για την ανέγερση πολυκατοικίας στην οδό Σαλαμίνος 21 στο πυκνοκατοικημένο κέντρο του σημερινού Δήμου Αχαρνών, αποκαλύφθηκε μετά από αιώνες το κοίλο και η ορχήστρα του αρχαίου θεάτρου Αχαρνών. Η σημασία της αποκάλυψής του ήταν τεράστια, καθώς πέρα από το μνημείο ως μνημείο – η χρήση του οποίου είχε διάρκεια από τον 4 π.Χ. ως τον 14ο μ. Χ.αι.-  πρώτη φορά θα εντοπιζόταν το κέντρο του αρχαίου δήμου Αχαρνών, ενός από τους πολυπληθέστερους και πιο  εύπορους δήμους της Αττικής στην αρχαιότητα.

Το Νοέμβριο του 2009, ο πρόεδρος του Διαζώματος, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα της Ανατολικής Αττικής (βλ. εδώ), επισκέφθηκε το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών και συναντήθηκε με τοπικούς φορείς. Στο χώρο τους υποδέχθηκε η αρχαιολόγος και ανασκαφέας του θεάτρου, κα Μαρία Πλάτωνος – Γιώτα, η οποία τους ενημέρωσε για τη σημαντική αποκάλυψη. Μέχρι τότε η ανασκαφική έρευνα είχε φέρει στο φως μια ολόκληρη κερκίδα (11 σειρές εδωλίων), τμήματα από κερκίδες, από την ορχήστρα, τη σκηνή και το επιθέατρο. Η ορχήστρα και η σκηνή του θεάτρου, ωστόσο βρίσκονταν κάτω από το οδόστρωμα της οδού Σαλαμίνος και οι κερκίδες συνεχίζονταν σε σημείο που υπήρχε οικοδομή. Η κα Πλάτωνος δεν θα μπορούσε επομένως να προχωρήσει στην αποκάλυψη του μνημείου, αν δεν προγραμματίζονταν οι απαραίτητες απαλλοτριώσεις.

Το Μάϊο του 2010, ο πρόεδρος του Διαζώματος είχε τη χαρά να δεχτεί στα γραφεία του Διαζώματος μια αυθεντική ενεργό πολίτη που έμελλε να καθορίσει τις εξελίξεις στο αρχαίο θέατρο Αχαρνών. Η νομικός, κα Μαρία Μίχα, επίτιμο μέλος πλέον του Διαζώματος,  θα συζητούσε με τον κο Μπένο την ένταξη του θεάτρου του Μενιδίου στην οικογένεια του Διαζώματος, προκειμένου να υποστηριχθεί το έργο ανάδειξής του.

Από τα πρώτα βήματα φροντίδας του Διαζώματος, ήταν το άνοιγμα «κουμπαρά» για το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών. Πράγματι, η συμμετοχή των πολιτών στον κουμπαρά του θεάτρου όλα αυτά τα χρόνια είναι εντυπωσιακή! Λίγους μήνες μετά, τον Σεπτέμβριο του 2010, ιδρύθηκε και η ΑΜΚΕ ΕΠΙΣΚΗΝΙΟΝ, στα πρότυπα του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», που έκτοτε θα λειτουργούσε ως συνεπής μοχλός ευαισθητοποίησης της τοπικής κοινωνίας για το θέατρο. Πρόεδρος και εμψυχωτής του εγχειρήματος, θα ήταν η κα Μαρία Μίχα. Το ΕΠΙΣΚΗΝΙΟ μέχρι σήμερα έχει βοηθήσει ποικιλοτρόπως στην ανάδειξη και προβολή του Αρχαίου Θεάτρου στις Αχαρνές. Δείτε αναλυτικά, εδώ.

Τον Ιανουάριο του 2011, το ΔΙΑΖΩΜΑ με τη συνεργασία της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού, που ήταν τότε η Β’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και του ΕΠΙΣΚΗΝΙΟΥ δημιούργησαν χορηγικό φάκελο για τον προσδιορισμό των απαιτούμενων εργασιών και του προϋπολογισμού για την αποκάλυψη του αρχαίου θεάτρου. Αμέσως μετά δρομολογήθηκαν τα επόμενα βήματα για την προώθηση της ανάδειξης του μνημείου. Από το Φεβρουάριο του 2011 ως και τον Απρίλιο του 2019 ολοκληρώθηκαν οι αναγκαίες  απαλλοτρίωσεις των οικοπέδων και τον Ιούλιο του 2019 η Υπουργός Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη ενημέρωσε για την έναρξη των ανασκαφών στο αρχαίο θέατρο.

Στο πλαίσιο προβολής του σημαντικού έργου που πραγματοποιείται στο αρχαίο θέατρο, το ΔΙΑΖΩΜΑ, τον Ιανουάριο του 2017, παρουσίασε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Megaron plus), εκδήλωση, με τίτλο «Αρχαίο θέατρο Αχαρνών: 10 χρόνια από την αποκάλυψη ενός σπουδαίου μνημείου». Η εκδήλωση περιλάμβανε διαλέξεις καταξιωμένων αρχαιολόγων της χώρας, όπως η κα Αν. Λαζαρίδου, η κα Μ. Πλάτωνος- Γιώτα και ο κος Β. Λαμπρινουδάκης και θεατρικό αναλόγιο βασισμένο στο έργο του Αριστοφάνη, Αχαρνής, σε σκηνοθεσία του κ. Κωστή Καπελώνη (βλ. εδώ).

Επίσης, το έργο ανάδειξης του θεάτρου παρουσιάστηκε και τον Μάρτιο του 2019, στην εκδήλωση με τίτλο «Κοιμώμενα Θέατρα σε τροχιά αφύπνισης», στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου Ακρόπολης, στο πλαίσιο της πρώτης διεθνούς επιστημονικής συνάντησης του προγράμματος  Διεθνές Δίκτυο των Αρχαίων Θεάτρων που προωθεί το ΔΙΑΖΩΜΑ. Η συνάντηση αφορούσε την παρουσίαση περιπτώσεων αποκάλυψης και ανάδειξης αρχαίων θεάτρων εντός πυκνού αστικού ιστού στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιταλία και την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας για την ιδιαίτερη αυτή περίπτωση διαχείρισης αρχαίων θεάτρων. Για τις ιδιαίτερες δυσκολίες και προκλήσεις αποκάλυψης του Αρχαίου Θεάτρου Αχαρνών, μίλησε η κα Μαρία Πλάτωνος – Γιώτα (βλ. εδώ).

Το ΔΙΑΖΩΜΑ συμβάλλει στην ανάδειξη του μνημείου ποικιλοτρόπως. Μετά από πολλούς και συναρπαστικούς σταθμούς τον Δεκέμβριο του 2019 το ΔΙΑΖΩΜΑ προχώρησε  στην υπογραφή της σύμβασης για την ανάθεση της εκπόνησης της «Μελέτης ολοκληρωμένης χωρικής οργάνωσης πολιτιστικών διαδρομών με επίκεντρο το αρχαίο θέατρο στις Αχαρνές», με την οποία προβλέπεται η δημιουργία δικτύου πολιτιστικών-περιηγητικών διαδρομών με αφετηρία το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών, που χαρακτηρίζεται ως «διαχρονικό κέντρο της πόλης». Για την χρηματοδότησή της αξιοποιήθηκε ο «κουμπαράς» του θεάτρου (βλ. εδώ). Στο παραπάνω πλαίσιο το Δεκέμβριο του 2019 ανατέθηκε από την εταιρεία «Νέα Οδός» στην εταιρεία «Νέλλας και Σια ΕΕ», με την αιγίδα και συνεργασία του Δήμου Αχαρνών και του Διαζώματος, η σύνταξη συγκοινωνιακής μελέτης. Αντικείμενό της ήταν η διαμόρφωση σχεδίου κυκλοφοριακών παραβάσεων για την διαχείριση των αναγκών που θα προκύψουν από την πεζοδρόμηση της Οδού Θεάτρου και την ανάδειξη του μνημείου.

Το ΔΙΑΖΩΜΑ επιδιώκει να εντάξει το παραπάνω δίκτυο πολιτιστικών-περιηγητικών διαδρομών με αφετηρία το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών σε ένα εξίσου οραματικό πρόγραμμα, την «Τριλογία της Αθήνας». Πρόκειται για μια δυναμική πρωτοβουλία που αναπτύσσουν το τελευταίο διάστημα όλοι οι αρμόδιοι φορείς και το «ΔΙΑΖΩΜΑ», με στόχο το σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός καινοτόμου προγράμματος Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης για την Αττική που θα ανανεώσει το πολιτιστικό – τουριστικό ενδιαφέρον για την Αθήνα και θα τη μετατρέψει σε αυτόνομο προορισμό.

Τέλος, από τις αρχές του 2020, είναι σε εξέλιξη διαβούλευση, με πρωτοβουλία του Υφυπουργού Χωροταξίας και Αστικού Περιβάλλοντος, κ. Δημήτρη Οικονόμου, για το σχεδιασμό ενός ακόμη καινοτόμου προγράμματος Ολιστικής Ανάπλασης, που αφορά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και συγκεκριμένα σε τρία ιστορικά κέντρα πόλεων, ανάμεσα στα οποία είναι φυσικά και ο Δήμος Αχαρνών. Στόχος του προγράμματος είναι η δραστική συμβολή στην αστική και πολιτιστική αναγέννηση της Θήβας, του Ηράκλειου και των Αχαρνών.

Μπορείτε να διαβάσετε στη συνέχεια την πρόοδο εργασιών στο θέατρο από την ίδρυση του Διαζώματος έως σήμερα:

• Το 2007 αποκαλύφθηκε τυχαία το αρχαίο θέατρο των Αχαρνών στην οδό Σαλαμίνος 21 στο κέντρο της πόλης.
• Το Νοέμβριο του 2009, ο πρόεδρος του Διαζώματος, στο πλαίσιο της περιοδείας του στα αρχαία θέατρα της Ανατολικής Αττικής, επισκέφθηκε το Αρχαίο Θέατρο της Αχαρνών, όπου συναντήθηκε με τοπικούς φορείς. (βλ.εδώ)
• Τον Ιούνιο του 2010 ανοίχθηκε από το «ΔΙΑΖΩΜΑ» ο κουμπαράς του αρχαίου θεάτρου. (βλ. εδώ)
• Το Σεπτέμβριο του 2010 ιδρύθηκε η ΑΜΚΕ ΕΠΙΣΚΗΝΙΟΝ, στα πρότυπα του Διαζώματος, η οποία έχει αναλάβει και τη φροντίδα – ενίσχυση του κουμπαρά που άνοιξε το «ΔΙΑΖΩΜΑ».
• Τον Οκτώβριο του 2011 συντελέστηκε η πρώτη απαλλοτρίωση του ακινήτου, ιδιοκτησίας, Κ. Τριβέλλα. Το ύψος της αποζημίωσης ανήλθε στο ποσό των 472.018,5 ευρώ.
• Το Μάρτιο του 2016 υπεγράφη η ανάθεση της μελέτης (master plan) με τίτλο «Ολοκληρωμένη χωρική οργάνωση πολιτιστικών διαδρομών, με επίκεντρο το Αρχαίο Θέατρο των Αχαρνών» μεταξύ του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ και του κ. Δημήτρη Οικονόμου καθηγητή Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της συνεργάτη του κ. Κυπαρισσίας Ηλία.
• Τον Απρίλιο του 2019 ολοκληρώθηκε και η δεύτερη απαλλοτρίωση των ακινήτων, ιδιοκτησίας Μπόρση, Γκρίτση και Πουραΐμη. Το ύψος της αποζημίωσης ανήλθε στο ποσό των 1.023.403,3 ευρώ.
• Το Δεκέμβριο του 2019 παρελήφθη το πρώτο παραδοτέο της μελέτης και υπεγράφη νέα σύμβαση για την ολοκλήρωση του αντικειμένου της μετά την αποχώρηση του κ. Οικονόμου λόγω ασυμβιβάστου με την ιδιότητά του ως Υπουργού.
• Το Δεκέμβριο του 2019 ανατέθηκε από τη Νέα Οδό η σύνταξη συγκοινωνιακής μελέτης με τη μορφή χορηγίας, η εκπόνηση της οποίας ολοκληρώθηκε. Η μελέτη αφορά τη διαμόρφωση και ανάπλαση του ιστορικού κέντρου του δήμου Αχαρνών και περιλαμβάνει την ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του αρχαίου θεάτρου, την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων, την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας του Αγίου Βλασίου, την ανακαίνιση των κεντρικών κτηρίων περιφερειακά της πλατείας, πεζοδρομήσεις, δημοτικό παρκινγκ κ.α.
• Οι δύο παραπάνω μελέτες δημιουργούν ένα δυναμικό πεδίο για την προστασία και ανάδειξη του θεάτρου και της ευρύτερης περιοχής. (ΣΤΙΓΜΑ)
• Ολοκλήρωση – παραλαβή – έγκριση των παραπάνω μελετών και ένταξη των έργων και των δράσεων που περιλαμβάνουν στο ΕΣΠΑ 2021-2027. (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)

Μπορείτε να δείτε την πλήρη ταυτότητα του Αρχαίου Θεάτρου Αχαρνών στην ιστοσελίδα του Διαζώματος, εδώ.