Το ταξίδι μας: Το Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης

Σχετικά Θέατρα

Το ιερό της Δωδώνης αποτελούσε στην αρχαιότητα το θρησκευτικό κέντρο της βορειοδυτικής Ελλάδας και συνδεόταν με τη λατρεία του πατέρα των θεών, Δία. Το θέατρο είναι ένα από τα μεγαλύτερα της αρχαιότητας και αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του ιερού της Δωδώνης. Κατασκευάσθηκε τον 3ο π.Χ. αιώνα, στο πλαίσιο του φιλόδοξου οικοδομικού προγράμματος που πραγματοποίησε ο Πύρρος, βασιλιάς της Ηπείρου, προκειμένου να αναμορφώσει το πανελλήνιο ιερό και να του δώσει μνημειακό χαρακτήρα.

Τον Ιούνιο του 2009 ξεκίνησε το «ταξίδι» του Διαζώματος στο Αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης στην Ήπειρο και έμελλε να έχει πολλούς και ενδιαφέροντες σταθμούς αυτά τα 11 χρόνια.

Ο πρόεδρος του Διαζώματος, κ. Σταύρος Μπένος, στο πλαίσιο περιοδείας του τον Ιούνιο του 2009 στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου επισκέφθηκε και το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης. Τη Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009 απόλαυσε μια υπέροχη ξενάγηση από τους κ.κ.  Κων/νο Ζάχο – τ. Προϊστάμενο της ΙΒ΄ ΕΠΚΑ και ιδρυτικό μέλος του Διαζώματος, και Γιώργο Βελένη –  Πρόεδρο της Επιτροπής του Αρχαίου Θεάτρου της Δωδώνης. Στην επίσκεψη συμμετείχαν ακόμη, ο τ. δήμαρχος Δωδώνης και ιδρυτικό μέλος του Σωματείου, κ. Γιάννης Μπούκας, οι αρχαιολόγοι του Υπουργείου Πολιτισμού για το έργο της Δωδώνης κ.κ. Ελένη Σκαλιστή και Γιώργος Γεωργούλας και ο κ. Γιώργος Σμύρης, αρχιτέκτονας – επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στη διάρκεια της επίσκεψης ενημερώθηκαν πλήρως για το εντυπωσιακό ιστορικό των ανασκαφικών, στερεωτικών και αναστηλωτικών εργασιών στο μνημείο, από το 19^ο αι. μέχρι τότε.  (βλ. εδώ)

Αμέσως μετά το ΔΙΑΖΩΜΑ προχώρησε στο άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού για το θέατρο, τον «κουμπαρά», του Αρχαίου Θεάτρου Δωδώνης. Πρόκειται για τη δράση  του Διαζώματος με τίτλο «Υιοθετούμε Ένα Αρχαίο Θέατρο» (Υ.Ε.Α.Θ) που καλεί όλους τους πολίτες να γίνουν «ανάδοχοι» και συμμέτοχοι στο έργο ανάδειξης των μνημείων.

Σχεδόν 20 χρόνια κλείνει το μεγάλο έργο της αναστήλωσης του αρχαίου θεάτρου, συμπεριλαμβανομένων και των επεμβάσεων σε άλλα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου Δωδώνης. Το  1999 το Υπουργείο Πολιτισμού πήρε την απόφαση να απαγορεύσει τις παραστάσεις και την επίσκεψη στο κοίλο του θεάτρου για λόγους προστασίας του μνημείου. Έναν χρόνο αργότερα, ορίστηκε Επιστημονική Επιτροπή παρακολούθησης και ελέγχου των επεμβάσεων με πρόεδρο τον τότε προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Κωνσταντίνο Ζάχο.

Το έργο «Αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου και των άλλων μνημείων του ιερού της Δωδώνης»  εντάχθηκε στο Γ΄ Κ.Π.Σ. (2000-2006), με χρηματοδότηση, ύψους 2.934.702 ευρώ. Κατά την έναρξη του έργου, προτεραιότητα δόθηκε στην ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων υποστηρικτικών μελετών, καθώς και στις εργασίες συντήρησης που περιέλαβαν ολόκληρο το κοίλο του θεάτρου, με εξαίρεση το επιθέατρο, καθώς και τα αρχιτεκτονικά μέλη του σκηνικού οικοδομήματος.

Το έργο «Προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου και των μνημείων του ιερού της Δωδώνης» εντάχθηκε, επίσης, στο Ε.Σ.Π.Α., με ύψος χρηματοδότησης 3.060.000 €. Το πρόγραμμα είχε ως στόχο την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου με σκοπό τη βελτίωση της επισκεψιμότητάς του και είχε 2 υποέργα: α) το θέατρο και β) τη δυτική Στοά του Ιερού και τα λοιπά μνημεία του αρχαιολογικού χώρου. Το Α΄ υποέργο περιλάμβανε εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης τμήματος του κοίλου και συγκεκριμένα τμήματα των 8 κερκίδων του κάτω διαζώματος με τις αντίστοιχες κλίμακες ανόδου ήτοι πλήρη αποκατάσταση των κερκίδων 2,3,4,5 και 6 και τα κατώτερα τμήματα των κερκίδων 7,8 και 9.

Το έργο «Συντήρηση, αποκατάσταση, ανάδειξη του θεάτρου και των άλλων μνημείων του Iερού της Δωδώνης– Φάση Α΄» εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ήπειρος 2014-2020» μέσω του προγράμματος «Πολιτιστική διαδρομή στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου»,  με προϋπολογισμό 5.000.000€, χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και δικαιούχους την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων και την Περιφέρεια Ηπείρου. Στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιείται η στερέωση – αποκατάσταση τμήματος του αρχαίου θεάτρου με σκοπό την απόδοση του πρώτου και τμημάτων του δευτέρου διαζώματος στο κοινό. Συντηρείται, επίσης, η τοιχοποιία της δυτικής στοάς του εξωτερικού περιβόλου του ιερού, ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω φθορά του και η πιθανή κατάρρευσή του. Τέλος, πραγματοποιείται βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης κοινού (επέκταση χώρου στάθμευσης, εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού, αντικεραυνική προστασία).

Στα αναμενόμενα οφέλη του έργου συγκαταλέγονται η προστασία και ανάδειξη των μνημείων, η αύξηση της επισκεψιμότητας του αρχαιολογικού χώρου Δωδώνης, η ενίσχυση της τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής μέσω της ενοποίησης επιμέρους αρχαιολογικών χώρων, στο πλαίσιο δημιουργίας ενιαίας πολιτιστικής διαδρομής στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου. Το έργο υλοποιείται με την πρόσληψη προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων (αρχαιολόγοι, συντηρητές, μηχανικοί, εργάτες κ.λπ.), το οποίο προέρχεται, κυρίως, από το ανθρώπινο δυναμικό του τοπικού πληθυσμού μιας αναπτυσσόμενης Περιφέρειας. Παράλληλα πολλοί τοπικοί προμηθευτές υλικών θα συντελέσουν στην αποτελεσματική υλοποίηση του έργου με την προμήθεια κατάλληλων υλικών και εργαλείων (βλ. εδώ).

Τον Ιούλιο του 2015, το αρχαίο θέατρο «γιόρτασε» το τέλος μιας μεγάλης περιόδου, καθώς «άνοιξε» συμβολικά για την παράσταση του έργου του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης» του ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων. Η λειτουργία περιορίστηκε στις τέσσερις έτοιμες κερκίδες του A’ διαζώματος, ενώ για τους όρους χρήσης η Επιστημονική Επιτροπή Δωδώνης, με πρόεδρο τον αρχιτέκτονα Γιώργο Σμύρη, πρότεινε σειρά μέτρων  για την προστασία του μνημείου και των θεατών (βλ. εδώ).  Μπορείτε να δείτε ενημερωτικό βίντεο της παράστασης, εδώ.

Στο πλαίσιο της συνεργασίας του Διαζώματος με την Περιφέρεια Ηπείρου για την οικοδόμηση του Προγράμματος «Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου», στην οποία εντάσσεται και το Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης, το ΔΙΑΖΩΜΑ έχει συμβάλει στην «κοινωνικοποίηση» του μνημείου ποικιλοτρόπως. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά:

– τη δημιουργία ιστοσελίδας για το πρόγραμμα με ειδική σελίδα στα ελληνικά και αγγλικά για το Αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης (βλ. εδώ),

– την παραγωγή ενημερωτικού φυλλαδίου για τους επισκέπτες του θεάτρου,

– τη δημιουργία απτικού χάρτη για άτομα με προβλήματα όρασης στον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης,

– τη δημιουργία βίντεο προβολής της Διαδρομής,

– τη δημιουργία βίντεο για τα θέατρα της διαδρομής και εν προκειμένω της Δωδώνης,

– τις εκπαιδευτικές δράσεις σχολείων της χώρας στο πλαίσιο του Εκπαιδευτικού Προγράμματος του Διαζώματος  «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα», που μπορείτε να βρείτε στην πλατφόρμα Generation D,

-τη διοργάνωση εκδηλώσεων για την γνωριμία του κοινού και των μελών του με τον αρχαιολογικό χώρο Δωδώνης αλλά και το πρόγραμμα «Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου».

Συγκεκριμένα, το ΔΙΑΖΩΜΑ πραγματοποίησε τον Σεπτέμβριο του 2013 τη ΣΤ’ Γενική του Συνέλευση στην Ήπειρο, όπου πρώτη φορά παρουσιάστηκε το πρόγραμμα «Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου». Στο πλαίσιο αυτό επέλεξε το Αρχαίο Θέατρο της Δωδώνης για την έναρξη των εργασιών της διήμερης συνέλευσής του (βλ. εδώ).

Επίσης, τον Ιούλιο  του 2018 το ΔΙΑΖΩΜΑ  πραγματοποίησε ταξίδι εξοικείωσης  στην Ήπειρο για τα μέλη του δικτύου των Ελλήνων εργαζομένων στις Βρυξέλλες «ΑΡΓΩ» και του Πολιτιστικού Σωματείου «Ελληνικός Κύκλος». Στόχος της επίσκεψης ήταν η σε βάθος κατανόηση της «Πολιτιστικής Διαδρομής των Αρχαίων Θεάτρων της Ηπείρου» και η διερεύνηση τρόπων συμμετοχής τους στην οικοδόμηση του αναπτυξιακού αυτού προγράμματος. Στη διάρκεια του ταξιδιού τα μέλη επισκέφτηκαν το Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης και είχαν την τιμή να ενημερωθούν για την πρόοδο της αναστήλωσης στο μνημείο από τον Έφορο Αρχαιοτήτων κ. Κωνσταντίνο Σουέρεφ και τον Πολιτικό Μηχανικό, κ. Πέτρο Κατσούδα (βλ. εδώ).

Ένα πολύ ξεχωριστό γεγονός, ήταν η εναρκτήρια εκδήλωση της Πολιτιστικής Διαδρομής Ηπείρου, τον Νοέμβριο του 2018. Πρόκειται για ένα πλούσιο τριήμερο  επισκέψεων και δράσεων με προσκεκλημένους ανθρώπους της παγκόσμιας και εγχώριας τουριστικής οικονομίας, του πολιτισμού, των τεχνών και των γραμμάτων, δημοσιογράφων, bloggers, tour operators από την Ελλάδα και το εξωτερικό, και οικοδεσπότες τους πολίτες της Περιφέρειας Ηπείρου. Οι επισκέπτες της διαδρομής είχαν την χαρά να απολαύσουν ευχάριστα δρώμενα στο Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης και να αποκτήσουν εμπειρίες μοναδικές (βλ. εδώ).

Αυτή τη στιγμή, στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, το εργοτάξιο βρίσκεται σε εγρήγορση. Πρόκειται για έργο, με ιδιαίτερες τεχνικές απαιτήσεις, στο οποίο εφαρμόζονται καινοτόμες πρακτικές, με υποδειγματική μεθοδολογία, χαρακτηριστικά για τα οποία η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων λαμβάνει ιδιαίτερα θετικά σχόλια.

Δείτε την Πρόοδο Εργασιών του Θεάτρου από το 2008 έως σήμερα:

• Τη Δευτέρα 15 Ιουνίου 2009 ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», κ. Σταύρος Μπένος επισκέφθηκε το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, όπου συναντήθηκε με όλους τους τοπικούς φορείς, με θέμα την ανάδειξη του παραπάνω θεάτρου. (βλ. εδώ)
• Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης.
• Το έργο «Αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου και των άλλων μνημείων του ιερού της Δωδώνης»είχε ενταχθεί στο Γ΄ Κ.Π.Σ. (2000-2006), με χρηματοδότηση, ύψους 2.934.702 ευρώ. Κατά την έναρξη του έργου, προτεραιότητα δόθηκε στην ολοκλήρωση όλων των απαιτούμενων υποστηρικτικών μελετών, καθώς και στις εργασίες συντήρησης που περιέλαβαν ολόκληρο το κοίλο του θεάτρου, με εξαίρεση το επιθέατρο, καθώς και τα αρχιτεκτονικά μέλη του σκηνικού οικοδομήματος. Οι εργασίες είχαν ως κύριο στόχο τη συγκόλληση όλων των αποκολλημένων θραυσμάτων ή και τμημάτων των εδωλίων και την πλήρωση των μεγάλων ρωγμών. Το έτος 2007 πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης στον τοίχο της αρένας, με έμφαση στα τμήματα που ενσωματώνονται στο σκηνικό οικοδόμημα. Παράλληλα, μετά την ολοκλήρωση των υποστηρικτικών μελετών και ιδιαίτερα της οριστικής μελέτης αποκατάστασης των δύο ακραίων ανατολικών κερκίδων του θεάτρου, κρίθηκε αναγκαίο να εφαρμοστεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα αποκατάστασης της πρώτης, κατ’ αρχάς, ανατολικής κερκίδας και του αντίστοιχου αναλημματικού τοίχου, καθώς και των εκατέρωθεν κλιμάκων.
• Το έργο «Προστασία, αποκατάσταση, ανάδειξη του αρχαίου θεάτρου και των μνημείων του ιερού της Δωδώνης» εντάχθηκε, επίσης, και στο Ε.Σ.Π.Α., με ύψος χρηματοδότησης 3.060.000 €. Το πρόγραμμα είχε ως στόχο την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου με σκοπό τη βελτίωση της επισκεψιμότητας. Είχε 2 υποέργα: α) το θέατρο και β) τη δυτική Στοά του Ιερού και τα λοιπά μνημεία του αρχαιολογικού χώρου. Το Α΄ υποέργο περιλάμβανε εργασίες στερέωσης και αποκατάστασης τμήματος του κοίλου και συγκεκριμένα τμήματα των 8 κερκίδων του κάτω διαζώματος με τις αντίστοιχες κλίμακες ανόδου ήτοι πλήρη αποκατάσταση των κερκίδων 2,3,4,5 και 6 και τα κατώτερα τμήματα των κερκίδων 7,8 και 9.
• Το έργο «Συντήρηση, Αποκατάσταση, Ανάδειξη του Θεάτρου και των άλλων Μνημείων του Ιερού της Δωδώνης (Α΄ Φάση)»,εντάχθηκε και στο Ε.Σ.Π.Α. 2014-2020 μέσω του προγράμματος «Πολιτιστική διαδρομή στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου», με χρηματοδότηση, ύψους 5.000.000 ευρώ, (Άξονας Προτεραιότητας «Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος ανάπτυξη» του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιφέρειας Ηπείρου). Στο πλαίσιο του έργου θα πραγματοποιηθεί η συντήρηση – αποκατάσταση τμήματος του αρχαίου θεάτρου με σκοπό την απόδοση του πρώτου διαζώματος και τμημάτων του δευτέρου στο κοινό. Θα συντηρηθεί η τοιχοποιία της δυτικής στοάς του εξωτερικού περιβόλου του ιερού, ώστε να αποτραπεί η περαιτέρω φθορά του και η πιθανή κατάρρευσή του. Επίσης, θα πραγματοποιηθεί βελτίωση των υποδομών εξυπηρέτησης κοινού (επέκταση χώρου στάθμευσης, εγκατάσταση βιολογικού καθαρισμού, αντικεραυνική προστασία).
• Δυναμική και υποδειγματική εξέλιξη των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. (ΣΤΙΓΜΑ)
• Ολοκλήρωση εργασιών αποκατάστασης του μνημείου.(ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)

Δείτε την πλήρη Ταυτότητα του Αρχαίου Θεάτρου, εδώ.