«Τα Ιερά δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας: ένα σχέδιο διδασκαλίας (project) για μαθητές-τριες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» Εισήγηση στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο: Εκπαίδευση και Πολιτισμός στον 21ο αιώνα.

Η κυρία Αθηνά Πουρσαϊτίδου, αρχαιολόγος-φιλόλογος και αρωγό μέλος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», στις 16 Απριλίου 2022 παρουσίασε την πανεπιστημιακή εργασία της με θέμα: «Τα Ιερά δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας: ένα σχέδιο διδασκαλίας (project) για μαθητές-τριες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» στο πλαίσιο του 7^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου με θέμα Εκπαίδευση και Πολιτισμός στον 21^ο αιώνα που διοργανώθηκε από το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού (Ε.Κ.Ε.Δι.Σ.Υ.) και την Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος.

Το θέμα του παρόντος σχεδίου διδασκαλίας αφορά τα Ιερά δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας, τα οποία, σύμφωνα με τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, έχουν ενταχθεί στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, το οποίο τελεί υπό τη Διεύθυνση Νεώτερου Πολιτιστικού Αποθέματος και Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Γενική Δ/νση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς – Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων). Στο  παραπάνω γεγονός συνέβαλε το ερευνητικό έργο «Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ – ΤΑ ΙΕΡΑ ΔΑΣΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ» (2012-2015), ενταγμένο στο πρόγραμμα ΘΑΛΗΣ-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.

Ειδικότερα, τα Ιερά Δάση του Ζαγορίου και της Κόνιτσας είναι τόποι που συνδέονται με απαγορεύσεις κοπής και κυρίως με τον «φόβο» ότι η κοπή των δέντρων τους μπορεί να επιφέρει τιμωρίες υπερφυσικού χαρακτήρα στους παραβάτες. Σήμερα, τέτοιες περιοχές κατατάσσονται στους Ιερούς Φυσικούς Τόπους του πλανήτη (Sacred Natural Sites), που ορίζονται ως τόποι με ιδιαίτερη πνευματική σημασία για παρακείμενες κοινότητες, αλλά και ως τόποι ιδιαίτερης βιοπολιτισμικής αξίας, σημαντικοί παγκοσμίως, τόσο για την πολιτισμική πολυμορφία όσο και τη βιοποικιλότητα, ιδιαίτερα λόγω των φυσικών οργανισμών που σχετίζονται με αιωνόβια δέντρα ή δάση. Μπορείτε να διαβάσετε σχετικά, εδώ.

Βασικός σκοπός του σχεδίου διδασκαλίας της κυρίας Πουρσαϊτίδου είναι, αφενός, η γνωριμία των μαθητών με τα Ιερά δάση της Ηπείρου ως μνημείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, αφετέρου, η κατανόηση του ρόλου του λαϊκού πολιτισμού και της θρησκείας στη διαμόρφωση των αντιλήψεων και της καθημερινής συμπεριφοράς των ανθρώπων σχετικά με την απαγόρευση της κοπής τους. Επιπλέον, η εξοικείωση των μαθητών με το παραπάνω θέμα  μπορεί να συμβάλλει στη γνωριμία με τη λαϊκή και θρησκευτική παράδοση του τόπου, καθώς και να ενεργοποιήσει και να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές γύρω από σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα.

Πρόκειται για ένα διαθεματικό σχέδιο διδασκαλίας, που συνδέεται με τη σχολική ύλη της Νεοελληνικής Γλώσσας, της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, της Γεωλογίας-Γεωγραφίας, της Τοπικής Ιστορίας (στο πλαίσιο της Γενικής Ιστορίας), των Θρησκευτικών και των Εικαστικών, και ολοκληρώνεται μέσω προτεινόμενων δραστηριοτήτων εντός της σχολικής αίθουσας. Ως σχολική βαθμίδα εφαρμογής του προτείνεται η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και, ειδικότερα το Γυμνάσιο, ενώ ως τάξη εφαρμογής η Β’ Γυμνασίου, καθώς δομείται πάνω στο Α.Π.Σ. της Β’ Γυμνασίου.

Με διάρκεια 4 διδακτικές ώρες, το σχέδιο διδασκαλίας μπορεί να εκπονηθεί εκτός του ωραρίου του σχολικού προγράμματος ως πολιτιστικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο «Οι Εξερευνητές της Φύσης: Ανακαλύπτοντας τα ιερά δάση της Ηπείρου», που θα είναι αφιερωμένο στην Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος.

Δομή σχεδίου διδασκαλίας

1^η και 2^η διδακτική ώρα: «Τα δέντρα στα νεοελληνικά κείμενα και την ελληνική μυθολoγία», όπου εξετάζεται το διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Υπό την βασιλικήν δρυν» και ο μύθος του Ερυσίχθονα.

3^η και 4^η διδακτική ώρα: «Δάση, εκκλησίες και άγιοι», όπου εξετάζεται η σύνδεση των ιερών δασών με εκκλησίες, ξωκλήσια και αγίους σε διάφορα χωριά του Ζαγορίου και της Κόνιτσας και η περιοδεία του Κοσμά του Αιτωλού στην Ήπειρο από το 1767 έως το 1779.

Τέλος, το παραπάνω project μπορεί να προσαρμοστεί και να ενταχθεί, ως εκπαιδευτική δράση του Προγράμματος «Πολιτιστική Διαδρομή στα Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου».

Δείτε στη συνέχεια το βίντεο της παρουσίασης, καθώς και σχετικό φωτογραφικό υλικό :