Το Ίδρυμα Μποδοσάκη παρουσιάζει το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνία των Πολιτών στην Ελλάδα
Η κλιματική κρίση στο επίκεντρο της 7ης συνάντησης του Άνω Διαζώματος
«ΔΕΣΜΟΙ. Χαρτογραφώντας ιστορίες που μας συνδέουν με τον Έβρο» – Ένα νέο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για τον Έβρο
3ο Διεθνές Συνέδριο Αρχαίας Ελληνικής και Βυζαντινής Τεχνολογίας
Passion/Πάθος: Το 4o Musikaloy Festival
Μια όμορφη και χρήσιμη εκδήλωση έγινε προ ημερών (14/9) στην Ερέτρια, δίπλα και μέσα στον χώρο του Αρχαίου Θεάτρου. Πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του συλλόγου «ΜΕΔΟΥΣΑ» με την συνδρομή κρατικών φορέων και αυτοδιοίκησης και οι άνθρωποι που ασχολήθηκαν με την αναστήλωση καθεαυτή (μελέτη και υλοποίηση) έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες για την πορεία του έργου και τις ιδιαιτερότητές του. Η αναστήλωση έχει πάρει έναν, φαίνεται, ανεπίστρεπτο δρόμο, ευτυχώς! Οι αρχαιολόγοι της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας δεν λειτουργούν γραφειοκρατικά αλλά με ζέση και πρωτοβουλία – γεγονός όχι και τόσο σύνηθες για την περιοχή μας.
Το έργο της αναστήλωσης θα αποδώσει κατά το δυνατόν άρτιο στην Εύβοια το μοναδικό σωζόμενο αρχαίο θέατρό της (της Χαλκίδας δεν έχει ανευρεθεί) και θα προσθέσει πολλαπλά στην επισκεψιμότητα της περιοχής και της πόλης της Ερέτριας αλλά και στην Ιστορική Μνήμη. Δεν είναι μικρής σημασίας για την πνευματική ανύψωση της τοπικής κοινωνίας το «ζύμωμα» των νεότερων γενεών με την ύπαρξη και σημασία του Αρχαίου Θεάτρου. Ήδη, βλέπουμε αποτελέσματα: υπό την καθοδήγηση των καθηγητών τους, ενασχόληση των μαθητών με την τραγωδία, θεατρικές παραστάσεις δίπλα στο αρχαίο θέατρο, κ.ά.
Η ευτυχής αυτή εξέλιξη υπάρχει, κυρίως, λόγω της πρωτοβουλίας και δράσης του σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ». Επίσης, έπαιξαν θετικό ρόλο και οι νέοι της Ερέτριας που, μέσω του νέου συλλόγου «ΜΕΔΟΥΣΑ», συνεργάστηκαν με το «ΔΙΑΖΩΜΑ», αξίζοντας πολλούς επαίνους για όλες τις σχετικές δράσεις τους.
Ωστόσο, δεν είναι χωρίς αξία να θυμηθεί κάποιος τι γινόταν στην προ «ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ» εποχή, από το 1985 και μετά, όταν το Θέατρο κατέρρεε και ο πολιτιστικός σύλλογος «Κ. ΚΑΝΑΡΗΣ» ζητούσε την αναστήλωσή του.
Στα σχετικά αιτήματα, το Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) έδινε υποσχέσεις για μελέτες και κονδύλια αλλά, στην πράξη, αδρανούσε πλήρως. Χαρακτηριστικό της διαχρονικής ανεπάρκειας αυτού του –δυνητικά- τόσο σημαντικού Υπουργείου είναι ότι ποτέ δεν βρέθηκε μια αναφερόμενη σε έγγραφά του μελέτη του αν και αναζητήθηκε επίμονα από τον «ΚΑΝΑΡΗ». Φαινόταν ότι οι αυτονόητες -για άλλα κράτη- ενέργειες αναστήλωσης θα δρομολογούνταν μόνον έπειτα από ισχυρή πολιτική πίεση, κατάσταση με την οποία ήταν απολύτως συμβιβασμένοι και οι υπάλληλοι του ΥΠΠΟ. (Θυμάμαι ότι ένας τέτοιος υψηλόβαθμος υπάλληλος το 1998, όταν ως προσωπικά ενδιαφερόμενη αναζητούσα στοιχεία για το αρχαίο θέατρο, αρνήθηκε να μου τα δώσει και με παρέπεμψε σε …τοπικό βουλευτή που «έχει τα πάντα» όπως μου είπε!)
Οι βουλευτές της Εύβοιας έκαναν ερωτήσεις στην Βουλή για να εισπράξουν ανέξοδα λόγια από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ. (Κάποιοι-ελάχιστοι-, όπως έμαθα, ζητούσαν αναγνώριση των υπηρεσιών τους από τον «ΚΑΝΑΡΗ»! ).
Αλλά και κάποιοι «παράγοντες» της τοπικής κοινωνίας ήθελαν την αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου αλλά με παράλληλη προσωπική και κομματική προβολή! Και αντί να επιδιώκεται η συστράτευση των πάντων για τη διεκδίκηση του αιτήματος, αποτρεπόταν ό,τι δεν ελεγχόταν. Έτσι ναυάγησε και μια σημαντική πρωτοβουλία που ξεκινήσαμε μερικοί-ές το 2007 με τη συνδρομή του «ΚΑΝΑΡΗ» για να φτιάξουμε μια «Πανευβοϊκή Επιτροπή για την Διάσωση και Αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου Ερέτριας». Είχαν βρεθεί άνθρωποι και από άλλες πόλεις της Εύβοιας για να στηρίξουν το εγχείρημα, αλλά αυτό τορπιλίστηκε από Ερετριανούς.
Τότε, ευτυχώς, στο ναυάγιο αυτού του εγχειρήματος, το 2008, εμφανίστηκε το σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» με στόχο την αναστήλωση των αρχαίων θεάτρων. Ο ιδρυτής του κ. Μπένος, πρώην επιτυχημένος δήμαρχος και υπουργός, έχοντας επίγνωση της δυσκινησίας και ανεπάρκειας του ΥΠΠΟ και του κρατικού μηχανισμού γενικότερα, κινήθηκε κατάλληλα, συγκεντρώνοντας δυνάμεις από αρχαιολόγους, αρχιτέκτονες, δημοσιογράφους κ.ά. Δημιουργώντας, δηλαδή, μια «δύναμη πυρός» πολύ πιο ευρεία και δυνατή από αυτές των μικρών κοινωνιών όπου βρίσκονται τα αρχαία θέατρα, με εμβέλεια αντίστοιχη και ικανή να επηρεάσει πολιτικά και το ΥΠΠΟ – που υιοθέτησε τις ενέργειες του «ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ». Ασφαλώς, το «ΔΙΑΖΩΜΑ» -ανεξάρτητα από επιμέρους ενστάσεις για κάποιες ενέργειες του – επέδρασε καταλυτικά στην περίπτωση του Αρχαίου Θεάτρου Ερέτριας για να προχωρήσει και η μελέτη αναστήλωσης και η εφαρμογή της.
Θα μπορούσε το σημερινό αποτέλεσμα για το Αρχαίο Θέατρο Ερέτριας ή, έστω, μέρος του, να είχε επιτευχθεί πολύ νωρίτερα, μέσω της δράσης της τοπικής κοινωνίας; Πολύ αμφιβάλλω!
Όταν αδρανεί η κεντρική κρατική μηχανή, απαιτείται συστράτευση των πολιτών για επιτυχημένες διεκδικήσεις και στον τομέα της διάσωσης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά αυτή δεν ευνοείται από τον κομματισμό και παραγοντισμό που ως μέγγενη πνίγουν τις τοπικές κοινωνίες. Η χειραφετημένη συμπεριφορά των πολιτών είναι ζητούμενο πολλές φορές ακόμη και για απλές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ασφαλώς, οι νεότερες γενιές μπορούν να κάνουν τη διαφορά απορρίπτοντας τον κομματισμό και τις ιδιοτελείς συμπεριφορές που μόνον καθυστέρηση προκαλούν στον τόπο- όπως φάνηκε και στην περίπτωση του Αρχαίου Θεάτρου!
Μαριάννα Ράνου
Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο σε αρχείο pdf, εδώ.
