Παλαιομάνινα: Μία απέραντη Αρχαία πόλη

Πηγή: agrioniotimes.gr

Από τα βάθη των αιώνων, με ιστορία άνω των 5.000 ετών δεσπόζει στο χωριό της Παλαιομάνινας, μία επιβλητική αρχαία πόλη σε στρατηγική θέση στην δεξιά όχθη του ποταμού Αχελώου, η οποία, σύμφωνα με τον καθηγητή και διευθυντή των ανασκαφών κ. Βασίλειο Λαμπρινουδάκη, ταυτίζεται με την… αρχαία Μητρόπολη!

Κύρια χαρακτηριστικά της, είναι εντυπωσιακή ακρόπολη που κοσμείται από εμβληματικούς πύργους, την Πύλη του Διός, τα κυκλώπεια τείχη  μήκους 1.700 μέτρων, ιδιαίτερες αρχαίες κατασκευές και η επιβλητική τοξωτή «Αυλόπορτα» κοντά στις όχθες του ποταμού Αχελώου, που έχουν προκαλέσει  δέος και θαυμασμό σε παλαιούς ξένους περιηγητές κι έχουν απαθανατισθεί με λεπτομερείς περιγραφές, αλλά όχι και από τους σύγχρονους… ερευνητές!

Το ταξίδι στα βάθη των αιώνων για την αρχαία πόλη ξεκινάει ίσως από το πιο σημαντικό  της μνημείο, την παραποτάμια πύλη, Κεντρική Πύλη ή Αυλόπορτα, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι. Μία πύλη που από το 1997 είναι σε  ξύλινο νάρθηκα, για να μην καταρρεύσει  -για την οποία έχουν ξεκινήσει εργασίες αναστήλωσης της- αλλά δεν έχανε ούτε στιγμή την αρχαία αίγλη της και τη σημερινή επιβλητικότητα της,  με μόνιμο, απέναντί της,  σύντροφο τον ορμητικό Αχελώο. Αυτή η εμβληματική κεντρική πύλη των τειχών της αρχαίας πόλης της Παλαιομάνινας εξακολουθεί να αναδεικνύει  τη θαυμαστή  τέχνη και θαυμαστή  επιστήμη των Ελλήνων  για να την κατασκευάσουν και να παίξει επί αιώνες  τον έξυπνο ρόλο της να ξεγελάει τον εχθρό, όπως  αναφέρει άλλωστε και ο περιηγητής Εζέ!

Θαυμαστή για την κατασκευή της, αλλά και τη χρησιμότητά της, είναι και η εσωτερική πύλη με το ανεστραμμένο σκαλοπάτι, η οποία βρίσκεται λίγα μέτρα μετά την κεντρική πύλη και την όπως παρατηρεί και ο περιηγητής Ληκ!

Εντός της αρχαία πόλης δεν διακρίνονται λόγω της πυκνής βλάστης οι δύο αρχαίοι λιθόστρωτοι δρόμοι που ό ένας εκ των οποίων οδηγεί στην Ακρόπολη για την οποία περιγράφει ο Ληκ τα εξής: «… Από την εσωτερική πύλη, τα δύο τείχη του κεντρικού περιτειχισμένου χώρου ανεβαίνουν σε μια μικρή τετράγωνη ακρόπολη στην κορυφή του λόφου. Το ένα τείχος στα δεξιά ανεβαίνει απ΄ ευθείας, ενώ το αριστερό όχι και τόσο (διαμορφώνει μια καμπύλη). Πάντως, και τα δύο τείχη καμπυλώνουν στην εξωτερική τους πλευρά. Η ακρόπολη έχει έναν εξωτερικό χώρο περιτριγυρισμένο από πύργους…».

Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι η πύλη που ανακαλύφθηκε κατά τις ανασκαφές που πραγματοποιηθήκαν στην κάτω Ακρόπολη καθώς ο κ. Λαμπρινουδάκης έφερε στον φως μία πύλη αφιερωμένη στον… Δία! Έτσι, αποδεικνύει την συνεχή κατοίκηση της περιοχής, καθώς η αρχιτεκτονική της και τα ευρήματα δείχνουν ότι η περιοχή κατοικούνταν από το 2.800 π.Χ. περίπου, ενώ μια άλλη πύλη που χρονολογείται περίπου στο 400 π.Χ., ήταν αφιερωμένη στον Δία. Η πρακτική πύλες να αφιερώνονται στο Δία ή κάποιον άλλο θεό ήταν διαδεδομένη στην αρχαιότητα.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινουδάκη, η λατρεία του Δία είναι γνωστή τόσο στην αρχαία Στράτο όσο και στις Οινιάδες, επομένως αυτή η ομοιότητα στη λατρεία ίσως δικαιώνει την άποψη πως αυτοί που κατοικούσαν «ψηλά» στον Αχελώο κατέβηκαν για να διευκολύνουν τις εμπορικές τους δραστηριότητες. Σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινουδάκη στη μοναδική είσοδο από την αρχαία πόλη της Παλαιομάνινας στην ακρόπολη αποκαλύφθηκε ΕΠΙΓΡΑΦΗ που αναγράφει το όνομα του ύψιστου αρχαίου θεού Δία. Από τη μορφή των γραμμάτων χρονολογείται τον 4ο περίπου αιώνα π.Χ. Ο Ζευς ως προστάτης πυλών, σύμφωνα με τον καθηγητή, μαρτυρείται σε πολλές πόλεις όπως στη Θήβα (Ύψισται Πύλαι) και στην Αθήνα (Βωμός Ερκείου Διός). Επίσης, παρατηρούνται ιδιαίτερες αρχαίες κατασκευές όπως, δίδυμες στεγανές βυζαντινές υδατοδεξαμενές (στέρνες), αρχαίοι σιροί (αρχαία «ψυγεία» – πιθάρια λαξευμένα σε πέτρα μέσα στο χώμα) και Οι «Γκούβες» (αρχαίοι σιροί ή «ψυγεία»)!

Γιώργος Π. Μπαμπάνης