Αξιοποίηση μνημείων – Η Ρόδος χρειάζεται καινοτόμες ιδέες

Του Γιάννη Σταυλά

Σήμερα υπό τη σκιά της πανδημίας μετράμε επιπτώσεις. Αναλογιζόμαστε αν η εγκατάλειψη του πρωτογενούς τομέα, η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και η περιβαλλοντική υποβάθμιση, ήταν αναπόφευκτο κακό στον βωμό της τουριστικής ανάπτυξης. 

Μόνο ο πολιτισμός έμεινε αλώβητος και εξακολουθεί να αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα του τόπου μας. Μια  μικροσκοπική κουκίδα γης με αναρίθμητα μνημεία. Ένας  ανεκτίμητος πλούτος,  που όμως δεν έχει αξιοποιηθεί στον βαθμό που θα έπρεπε.

Δεκάδες μνημεία σκορπισμένα σε διάφορα σημεία της πόλης-άγνωστα στην πλειονότητα των πολιτών-βυθισμένα στη μοναξιά τους. Σε ορισμένα από αυτά,  αφού έγιναν πολυδάπανες εργασίες αποκατάστασης, αφέθηκαν στην τύχη τους και στην εκμετάλλευση ξένων τουριστικών πρακτορείων. Πολλές φορές κλειστά, ερημωμένα, βορά στον αδηφάγο χρόνο. Από την άλλη οι πολίτες, μη γνωρίζοντας την αξία τους, έκτισαν οικοδομές στις σάρκες τους ή τα μετέτρεψαν σε σκουπιδότοπους.

Ο θρυλικός δήμαρχος της Καλαμάτας, Σταύρος Μπένος, όταν δημιούργησε το «Διάζωμα», οι πρώτες κουβέντες που είπε ήταν: «Αν δεν κοινωνικοποιηθούν τα μνημεία μας, ούτε προστατεύονται, ούτε αναδεικνύονται», (Πηγή: www.lifo.gr).

Με λίγα λόγια, μελέτες και έργα αποκατάστασης αρχαιολογικών μνημείων ναι μεν πρέπει να  εντάσσονται σε χρηματοδοτικά προγράμματα και προγραμματικές συμβάσεις, με την προϋπόθεση όμως ότι θα εξασφαλίζεται η επισκεψιμότητα και βιωσιμότητά τους.

Πρέπει, δηλαδή,  να περιέχουν «μηχανισμούς» αξιοποίησης που να χρηματοδοτούν τη συντήρησή τους,  να δημιουργούν θέσεις εργασίας, και έσοδα στα ταμεία τοπικής αυτοδιοίκησης και κράτους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο αρχαιολογικός χώρος Χαγκάρ Κιμ που βρίσκεται  στο νότιο άκρο της Μάλτας.

Προστατεύτηκε με περίφραξη η περιοχή και τα μνημεία με ειδικές  κατασκευές στέγασης. Στη συνέχεια κατασκευάστηκε ένα σύγχρονο κέντρο υποδοχής επισκεπτών (Visitors Centre) με Πάρκινγκ, εκθεσιακό χώρο, αίθουσα ενημέρωσης και προβολής 4D, με σύγχρονους βοηθητικούς χώρους και εστιατόριο.