Ανάπτυξη με φαντασία – άρθρο του Γιάννη Ζηρίνη στην KReport

Κreport.gr 

Στο φύλλο της οικονομικής Καθημερινής της 20ης Ιουνίου 2021 στην πρώτη σελίδα διατυπώνεται ο προβληματισμός για την αξιοποίηση των δισεκατομμύριων που έρχονται στα επόμενα χρόνια για να πάνε την χώρα μπροστά (βλ. άρθρο Κ. Καλλίτση εδώ), ενώ στην τελευταία αναφέρεται έρευνα για το πώς διαμορφώνονται διεθνώς οι προτιμήσεις των τουριστών μετά την πανδημία (βλ. άρθρο Η. Μπέλλου εδώ).

Συνδέονται όμως αυτά τα θέματα μεταξύ τους και πώς μπορεί αυτή η σύνδεση να φανεί χρήσιμη και πρακτικά εφαρμόσιμη;
Στη χώρα υπήρχε μικρή εμπειρία στον σχεδιασμό σύνθετων προγραμμάτων, μέχρι που μας βρήκε η πανδημία οπότε η ανάγκη για συνεργασία έγινε επιτακτική : περισσότερα υπουργεία, επιχειρηματικοί φορείς, κοινωνικές οργανώσεις, ΟΤΑ κλήθηκαν να συνεργαστούν και να συντονιστούν για την αντιμετώπιση της.

Στο εξης η εμπειρία αυτή αξίζει να μεταλαμπαδευτεί και να καθιερωθεί και σε άλλους τομείς όπως είναι η αξιοποίηση των νέων κονδυλίων που έρχονται.

Σε σχέση με τον κομβικό τομέα της οικονομίας – τον τουρισμό – η πρόβλεψη λ.χ. για το “Εξοικονομώ” που περιλαμβάνεται και στο ΕΣΠΑ και στο “Ελλάδα 2.0” θα μπορούσε να εμπλουτιστεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί η δυσκολία που παρουσιάζουν πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και ενοικιαζόμενα δωμάτια να προσαρμοστούν στις γενικότερες ανάγκες της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως αναφέρει το εν λόγω άρθρο της Καθημερινής.

Θα μπορούσε ακόμα να συνδυαστεί με ένα στοχευμένο πρόγραμμα με συγκεκριμένες και τυποποιημένες δράσεις που θα υποστηρίξει ενεργά τα τουριστικά καταλύματα κάθε τύπου και μεγέθους στην υιοθέτηση κριτηρίων που αφορούν πρακτικές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εταιρικής διακυβέρνησης στο επιχειρηματικό μοντέλο της κάθε μονάδας (κριτήρια ESG).
Μια τέτοια πρωτοβουλία με καλό σχεδιασμό, έγκαιρη κινητοποίηση των βασικών συντελεστών και απλές διαδικασίες, θα τονώσει σημαντικά τον κατασκευαστικό κλάδο και θα αναβαθμίσει το τουριστικό προϊόν στην κατεύθυνση που επιζητούν οι τουρίστες.

Το ζήτημα της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών συντελεστών προβάλλει και σε αυτή την περίπτωση: ποια δημόσια αρχή θα πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία, ποιοι θα πρέπει να είναι αρχικά οι συνομιλητές της, ποιες άλλες δημόσιες αρχές θα πρέπει να συνεργαστούν, ποιοι κλάδοι της ιδιωτικής οικονομίας εμπλέκονται, ποιοι ενδεχομένως θίγονται;
Ερωτήματα όπως αυτά θα πρέπει να αντιμετωπιστούν έγκαιρα εφόσον προσδοκάται ο νέος αυτός πακτωλός πόρων να διασφαλίσει την αξιοποίηση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της χώρας , να προσελκύσει νέες επενδύσεις και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και όχι απλά να συνεχίσει την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης -κυρίως μέσω έργων υποδομής- όπως σε μεγάλο βαθμό γίνεται μέχρι σήμερα.

Παρόμοιοι σχεδιασμοί που συνδέουν περισσότερους συντελεστές του δημόσιου τομέα , των επιχειρήσεων και των ΟΤΑ για την επίτευξη αναπτυξιακού αποτελέσματος μπορούν να επιχειρηθούν και σε πολλούς άλλους κλάδους: πολιτισμός και τουρισμός, ΑΠΕ και παραγωγή ποιοτικών τροφίμων με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, βιοτεχνίες/ επαγγελματίες στον δημιουργικό τομέα και τουρισμός, αποτελούν μερικά παραδείγματα όπου όλοι οι αναγκαίοι ανθρώπινοι και οι φυσικοί πόροι είναι διαθέσιμοι και με κατάλληλες πρωτοβουλίες μπορούν να κινητοποιηθούν για να προσφέρει η χώρα νέα προϊόντα προς εξαγωγή στις διεθνείς αγορές και νέες προοπτικές στον θεματικό τουρισμό.

Η χώρα αξιοποιεί ευρωπαϊκά κονδύλια για αναπτυξιακούς σκοπούς από το 1986 (ΜΟΠ) που αθροίζονται μέχρι σήμερα σε περισσότερα από 100δις €- έστω χωρίς το ανάλογο αναπτυξιακό αποτύπωμα όπως αναφέρει ο Κώστας Καλλίτσης- που την έχουν μεταμορφώσει εμφανώς και ουσιαστικά ως προς τις υποδομές και την ποιότητα διαβίωσης.
Η μετά την πανδημία περίοδος όμως απαιτεί προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της διεθνούς αγοράς που συνεπάγεται άνοιγμα σε καινοτόμους και συνδυαστικούς σχεδιασμούς.

Οι προϋποθέσεις για την απελευθέρωση του ελατηρίου που θα απογειώσει την χώρα είναι πλέον διαθέσιμες: ένα περιεκτικό κείμενο – οδηγός για την ανάπτυξη-το Σχέδιο Ανάπτυξης για την Ελληνική Οικονομία (σχέδιο Πισσαρίδη εδώ) και τρία χρηματοδοτικά πλαίσια – το “Ελλάδα 2.0” (εδώ) , το νέο ΕΣΠΑ (εδώ) και το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης – εξειδικεύουν το σχέδιο και διαθέτουν τους πόρους για την επανεκκίνηση της οικονομίας.

Το ΕΣΠΑ περιγράφει (αναγκαστικά) γενικόλογα το πλαίσιο των επιλέξιμων (δηλ. των επιτρεπόμενων) παρεμβάσεων και διέπεται από ένα αυστηρό πλαίσιο κανονισμών. Το “Ελλάδα 2.0” εξειδικεύει περισσότερο τις παρεμβάσεις του ενώ ελπίζεται ότι το κανονιστικό του πλαίσιο θα είναι πιο ευέλικτο.

Για να πετύχει το νέο προκλητικό αυτό εγχείρημα θα χρειαστεί οι αναπτυξιακές προτεραιότητες να εξειδικευτούν λεπτομερέστερα με στόχευση και με φαντασία:

Από τον σχεδιασμό μεμονωμένων έργων θα πρέπει να προχωρήσουμε σε ολιστικού τύπου παρεμβάσεις, που θα διασφαλίζουν ότι όλοι οι τομείς της διοίκησης και της οικονομίας συνδυάζονται και συνεργάζονται για την αξιοποίηση των πόρων, οι τοπικές κοινωνίες αποκτούν την “κυριότητα” τους, ενώ παράλληλα ενισχύεται η στήριξη τους από την πλειοψηφία των πολιτών.

Γιάννης Ζηρίνης
Σύμβουλος Ανάπτυξης
Σωματείο Διάζωμα