Τα αρχαία θέατρα

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΓΝΩΜΗ».

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
16 Απριλίου 2008
Το Σχόλιο του Εκδότη, κου Γιάννη Λασκαράκη

Όταν ο πρώην υπουργός πολιτισμού Σταύρος Μπένος μου έκανε τη τιμή να μου προτείνει να με συμπεριλάβει στα ιδρυτικά μέλη του «Διαζώματος», του φορέα που έχει σκοπό να δημιουργήσει ένα κίνημα σε όλη την Ελλάδα ώστε να καταστεί αρωγός των αρμόδιων φορέων στην έρευνα, μελέτη, προστασία, ανάδειξη, χρήση των αρχαίων θεάτρων και στην ένταξή τους στην πολιτιστική καθημερινότητα, δέχθηκα με ενθουσιασμό. Η ιδέα αυτή με γοήτευσε και με συγκίνησε ιδιαίτερα. Όπως πρέπει να μας συγκινούν και να μας γοητεύουν οι αρχαιολογικοί χώροι, τα απομεινάρια και οι μάρτυρες της ζωής και του πολιτισμού των προγόνων μας.

Δυστυχώς πρέπει να επισημάνουμε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες, αν και επαιρόμαστε για την καταγωγή μας, ελάχιστα τιμούμε αυτούς τους χώρους, τους οποίους θεωρώ «ναούς» του ελληνικού πνεύματος και του ελληνικού πολιτισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι τα περισσότερα από τα 134 αρχαία θέατρα που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την ελληνική επικράτεια είναι αφημένα στο έλεος της διάβρωσης και της καταστροφής , όπως και πολλοί άλλοι αρχαιολογικοί χώροι οι οποίοι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα μοναδικό δίκτυο χώρων όχι μόνο μνήμης , αλλά και συνέχισης της καθημερινής ζωής των προγόνων μας, από τους σύγχρονους Έλληνες, στους ίδιους τόπους που έζησαν και δημιούργησαν εκείνοι.

Την αίσθηση αυτή τη διατηρώ από την φοιτητική μου ζωή, σαν εμπειρία ζωής, όταν είχα την μοναδική ευκαιρία να συμμετάσχω ως μέλος του ανδρικού χορού στην παράσταση του Ιππόλυτου στα αρχαία θέατρα των Φιλίππων και της Θάσου. Ήταν μια παράσταση του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος με σκηνοθέτη τον Σωκράτη Καραντινό, σε μετάφραση Κώστα Βάρναλη, σκηνογραφία Νίκου Εγγονόπουλου, χορογραφία Ντόρα Τσάτσου – Συμεωνίδου και ερμηνευτές τους Δημήτρη Παπαμιχαήλ, Δέσπω Διαμαντίδου, Αλέκα Παϊζη και άλλους αξέχαστους ηθοποιούς.

Τα δύο αυτά θαυμάσια θέατρα, όπως τα έζησα, όχι σαν θεατής ή επισκέπτης, αλλά σα συμμέτοχος της δράσης ενός αρχαίου δράματος, ταυτισμένος με άλλα πρόσωπα μιας άλλης εποχής, αλλά στους ίδιους τόπους, είναι πάντα μέσα στη σκέψη μου και δεν χάνω την ευκαιρία να τα επισκεφθώ μαζί με τους παρακείμενους αρχαιολογικούς τους χώρους, την πρωτεύουσα του Φιλίππου ή το ναό του Απόλλωνα στη Θάσο στη κορυφογραμμή με το πευκόφυτου δάσους που ενώνει το ναό με το εκπληκτικής ομορφιάς αρχαίο θέατρο, όπου και ο θεός των δασών Πάν έχει το θυσιαστήριό του.

Αλλά αρχαία θέατρα εκπληκτικής μεγαλοπρέπειας έχουμε και εκτός Ελλάδος από τη Σικελία μέχρι τη σημερινή Τουρκία, τα οποία θα πρέπει να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής και μέριμνας από τις ελληνικές αρχές σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις και τους αρχαιολόγους των χωρών όπου σήμερα βρίσκονται. Στην Τουρκία για παράδειγμα τα αρχαία θέατρα της Περγάμου και της Εφέσου είναι από τα καλύτερα που έχω επισκεφθεί, ενώ στη περιοχή μας έχουμε τα θέατρα της Μαρώνειας που αναστυλώνεται αυτή την εποχή και της Σαμοθράκης που τα ελάχιστα απομεινάρια του δεν επιτρέπουν παρά την αναπαράστασή του .

Υπάρχουν όμως και άλλα μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων στη Μεσημβρία, στην Τραϊανούπολη, στην Πλωτινούπολη, στη Ζώνη, στο Πύθιο, στο Διδυμότειχο με τα βυζαντινά τείχη και το Τέμενος του 15ου αιώνα που πρόσφατα βεβήλωσαν ανεγκέφαλοι φανατικοί. Υπάρχει η αρχαία Εγνατία, τα Καβείρια μυστήρια και ο μαγευτικός αρχαιολογικός χώρος της Σαμοθράκης, ο μύθος της σπηλιάς του κύκλωπα και τόσα άλλα.

Ένας εμπνευσμένος και ευαίσθητος άνθρωπος, ο Σταύρος Μπένος, μας έδειξε το δρόμο. Το ερώτημα είναι τι κάνουν οι τοπικές κοινωνίες, οι τοπικοί άρχοντες και οι ασχολούμενοι με τον πολιτισμό.