Το πρόγραμμα επιχειρεί να διαμορφώσει μια νέα φιλοσοφία για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων στη χώρα μας. Πιστεύουμε πως οι αυτοκινητόδρομοι μπορούν να συμβάλουν στην ανάδειξη του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού αποθέματος των περιοχών από όπου διέρχονται, μέσα από δράσεις «υιοθεσίας» και φροντίδας των μνημείων, καθώς και με τη σύνδεσή τους με την αειφορία και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Με τον τρόπο αυτό, οι αυτοκινητόδρομοι, ως σύγχρονα κατασκευαστικά έργα, μπορούν να συνεισφέρουν όχι μόνο στην οικονομική, αλλά και στην πολιτιστική ανάπτυξη της Ελλάδας.
Πιο συγκεκριμένα, μια σύμβαση παραχώρησης μπορεί να συμπεριλαμβάνει τη φροντίδα για την προσβασιμότητα, υλική και άυλη, στα μνημεία της φύσης και του πολιτισμού – σε ένα εύλογο βάθος π.χ. 30 χιλιομέτρων ή χρονοαπόστασης ημιώρου πέριξ των αυτοκινητοδρόμων – συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στο έργο όλων των θεσμών της πολιτείας για την ανάδειξη των μνημείων της φύσης και του πολιτισμού.
Μέσα από το πρόγραμμα και αξιοποιώντας τη δυναμική των συνεργειών, οι αυτοκινητόδρομοι γίνονται οι «καταλύτες» για την πρόσβαση, ανάδειξη και διαρκή φροντίδα των μνημείων που τους περιβάλλουν. Με τον τρόπο αυτό αναβαθμίζεται ο ρόλος των αυτοκινητόδρομων, ώστε πέρα από τη βασική τους αποστολή, τη μεταφορά ανθρώπων και εμπορευμάτων, να αποτελέσουν συγχρόνως και λεωφόρους «πολιτισμού» και «ιδεών».
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πολιτιστικών διαδρομών κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων που σχεδιάζονται ή και υλοποιούνται ήδη (π.χ. Διαδρομή «Αρχαία Θέατρα της Ηπείρου», Διαδρομή «VIA EGNATIA», Διαδρομή «Ολυμπίας Οδού», Διαδρομή «ΜΟΡΕΑ», Διαδρομή «ΟΙΔΙΠΟΥΣ», Διαδρομή «Τριλογία της Αττικής» με όχημα την Αττική Οδό, Διαδρομή στα μνημεία κατά μήκος της Νέας και Κεντρικής Οδού, της Ιόνιας Οδού κ.α.). Η σύνδεση των μνημείων με τους αυτοκινητοδρόμους είναι τόσο μεγάλη που ορισμένες διαδρομές φέρουν και το όνομα των αυτοκινητοδρόμων.
Το πρόγραμμα αυτό προτάθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού, σε συνεργασία με το Σωματείο και εντάχθηκε στο Ταμείο Ανάκαμψης στον «Άξονα 4.6: Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας (6/10)» με τίτλο «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ» και συνολικό προϋπολογισμό 30 εκ. ευρώ. Σε πρώτο επίπεδο προκρίθηκαν οι αυτοκινητόδρομοι «ΜΟΡΕΑΣ Α.Ε», «ΟΛΥΜΠΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.» και «ΙΟΝΙΑ ΟΔΟΣ». Το επόμενο στάδιο είναι η τελική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να ξεκινήσει το πρόγραμμα.
Η πρώτη φάση του προγράμματος περιλαμβάνει τη δημιουργία ψηφιακού χαρτογραφικού υποβάθρου μνημείων και επιλεγμένες δράσεις για την αναβάθμιση της προσβασιμότητας των μνημείων που συσχετίζονται άμεσα με το δίκτυο των αυτοκινητόδρομων. Το πρόγραμμα, επίσης, θα συνδυαστεί με τον σχεδιασμό του προγράμματος «5G Διαδρομές» (5G Corridors), του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης που αφορά στην εγκατάσταση υποδομών δικτύων κινητής τηλεφωνίας 5ης γενιάς (5G) στους ελληνικούς αυτοκινητοδρόμους.
