Ωδείο της Κω

Ωδείο Κω

Ωδείο

Το ρωμαϊκό ωδείο είναι προσανατολισμένο στα ΒΑ. Το περίγραμμα του κτιρίου συντίθεται από ένα ορθογώνιο (31,80 x 29,9μ.), που ορίζεται από τέσσερις λιθόκτιστους τοίχους, ενισχυμένους με νευρώσεις, και μια ορθογωνική προεξοχή (16,2 x 2,85) στο μέσον της βόρειας πλευράς.

Υφίσταται πλήρης φωτογραφική τεκμηρίωση σε επιμέρους αρχεία (Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας, αρχείο Δωδεκανήσου, αρχείο ΚΒ’ ΕΠΚΑ., αρχείο Δ.Α.Α.Μ., αρχείο δήμου Κω κ.λπ), καθώς και σχεδιαστικές αποτυπώσεις της ορχήστρας, του σκηνικού οικοδομήματος, του κοίλου, της υποδομής κοίλου, αξονομετρικά σχέδια υφιστάμενης κατάστασης, λεπτομέρειες κ.λπ., που βρίσκονται στα αρχεία της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής της Αθήνας, της ΚΒ’ ΕΠΚΑ και του δήμου Κω.

L.Laurenzi, “L’ odeion di Coo”, Historia 5, 1931, 592-602, εικ. 1-6, πιν. 1-4. E.A.Chlepa, The architecture of the roman odeion at Kos, Annual of the British School at Athens (BSA) 94, 1999, 415-435.

Θέση Νέα Πόρτα δυτικού αρχαιολογικού χώρου Κω.

Το ωδείο βρισκόταν στο κέντρο της ρωμαϊκής πόλης της Κω. Πιθανότατα ανήκει στην τρίτη κατασκευαστική φάση της πόλης ( 2ο – 3ο αι. μ.χ.) , μετά τον καταστροφικό σεισμό του 142 μ. χ. Εμφανείς είναι οι μεταγενέστερες επισκευές στη δυτική περιοχή του κτιρίου (βλάβες από πυρκαγιά) και στην υποδομή του κοίλου(κατασκευή διαχωριστικών τοίχων και σφράγιση πλάγιων εισόδων) στην υποδομή. ‘Όλες στην ρωμαϊκή και υστερορωμαική περίοδο. Το ωδείο της Κω εγκαταλείφθηκε πλήρως μετά το τέλος της αρχαιότητας, ενώ τα ίχνη του σταδιακά εξαφανίστηκαν κάτω από επιχώσεις, που διατηρήθηκαν μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

Το ρωμαϊκό ωδείο είναι προσανατολισμένο στα ΒΑ. Το περίγραμμα του κτιρίου συντίθεται από ένα ορθογώνιο (31,80 x 29,9μ.), που ορίζεται από τέσσερις λιθόκτιστους τοίχους, ενισχυμένους με νευρώσεις, και μια ορθογωνική προεξοχή (16,2 x 2,85) στο μέσον της βόρειας πλευράς. Στο ορθογώνιο εγγράφεται το κοίλο, (άνω και κάτω με πλατύ διάζωμα) σε σχήμα κυκλικού πετάλου, με κυκλική ορχήστρα επιστρωμένη με opus sectile. Το κοίλο οριοθετείται από τους τοίχους των παρόδων και δεν εφάπτεται στον ανατολικό και δυτικό τοίχο. Εκεί μεσολαβούν διάδρομοι με κλίμακες (σώζονται εν μέρει) που οδηγούσαν στο άνω κοίλο. Το κάτω κοίλο διαιρείται σε 3 κερκίδες από 4 κλίμακες και έχει 8 σειρές μαρμάρινων εδωλίων. Το άνω κοίλο σώζει 4 σειρές εδωλίων, δηλ. το υπόστρωμά τους (χυτό λιθόδεμα) χωρίς να διακρίνονται οι θέσεις των κλιμάκων και ο διαχωρισμός τους σε κερκίδες. Από τους περιμετρικούς τοίχους ο νότιος σώζεται σε καλή κατάσταση ενώ ο ανατολικός και δυτικός έχουν ερειπωθεί. Το κοίλο εδράζεται σε ισχυρή φέρουσα κατασκευή από διασταυρούμενους θόλους σε ακτινική (11) και κυκλική (2) διάταξη, κατασκευασμένους με χυτό λιθόδεμα που στηρίζονται με τη σειρά τους σε 26 πεσσούς, διατεταγμένους κυκλικά σε 2 σειρές. Οι πεσσοί είναι από λιθοπλίνθους σε δεύτερη χρήση με πλήρωση από χυτό λιθόδεμα. ‘Όλες οι τοιχοδομές και οι θόλοι ήταν επιχρισμένοι. Ο φέρων οργανισμός του θεάτρου συμπληρώνεται στα νότια από επιμήκη κυλινδρικό θόλο που στεγάζει πέντε χώρους εν σειρά (καταστήματα), οι οποίοι είχαν πρόσβαση από το δρόμο. Στον βόρειο τοίχο του ωδείου διαμορφώνεται το προσκήνιο και εφαπτόμενο στην ορχήστρα το λογείο, που επικοινωνεί με τις παρόδους με πλάγιες κλίμακες. Στην ορθογωνική προεξοχή διαμορφώνεται το πίσω σκηνικό οικοδόμημα. Η σκηνή ήταν εξολοκλήρου επενδυμένη με μάρμαρα, ίχνη των οποίων σώζονται κατά θέσεις.

Πολύ καλή.

Το 1929 το ωδείο αποτελούσε έναν λόφο στην κορυφή του οποίου υπήρχαν δένδρα και ερείπια σπιτιών. Αποκαλύφθηκε από τον L.Laurenzi, πολλά αγάλματα, επιγραφές και θραύσματα αγαλμάτων ελληνιστικής και ρωμαϊκής τέχνης βρέθηκαν στην υποδομή του ωδείου.

Πιθανότατα στο ωδείο συνεδρίαζε η γερουσία που ήταν υπεύθυνη για την οργάνωση των θεαμάτων. Υπό τον μηχανικό της Ιταλικής Αρχαιολογικής Αποστολής Δωδεκανήσου Τerenzi εκτελεστήκαν οι πρώτες στερεωτικές εργασίες στα εδώλια το 1930.Τοτε πραγματοποιήθηκε και αρχαιοπρεπής λεωφόρος πρόσβασης στο ωδείο, η οποία τροποποιήθηκε στη συνέχεια (1936), αποκτώντας τη σημερινή μορφή της.

Το 1936 έγιναν οι εργασίες συμπλήρωσης και ανακατασκευής των μαρμάρινων εδωλίων του κάτω κοίλου που περιλάμβαναν: επένδυση της υποδομής των εδωλίων του κοίλου (χυτό λιθόδεμα) με μαρμάρινες πλάκες (μέτωπο και καλυπτήρα) και ανακατασκευή του διαζώματος. Το άνω κοίλο δεν συμπληρώθηκε. Συμπληρώθηκαν επίσης τμήματα των τοίχων παρόδων που είχαν καταρρεύσει. Νεωτερικές στερεωτικές επεμβάσεις στην υποδομή, έγιναν στο β’ μισό του 20ου αι.

Στο διάστημα 1998-2000 έγιναν εργασίες συντήρησης, στερέωσης των μαρμάρινων εδωλίων και του σκηνικού οικοδομήματος. εργασίες συμπλήρωσης στο χυτό λιθόδεμα του άνω κοίλου. εργασίες ανάκτησης θόλων, συμπλήρωσης και στερέωσης λιθοδομών σε εσωτερικές και εξωτερικές τοιχοποιίες καθώς και σε πεσσούς και θολοδομές της υποδομής. Τέλος, στην υποδομή διαμορφώθηκε εκθεσιακός χώρος με πληροφοριακό υλικό για την ιστορία του ωδείου και τις επεμβάσεις αποκατάστασης σε αυτό.

Επιλεγμένες μικρής κλίμακας. Μετά τις πρόσφατες εργασίες στερέωσης, αποκατάστασης και συντήρησης το ωδείο είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για μουσικές κυρίως εκδηλώσεις συμβατές προς τις διαστάσεις και τον χαρακτήρα του μνημείου.

Το ωδείο είχε χρησιμοποιηθεί από το δήμο Κω στη δεκαετία του 1970. Σήμερα φιλοξενεί επιλεγμένες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις την περίοδο του καλοκαιριού.

ΥΠΠΟ/ ΚΒ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

36.889699°

27.284659°