Μια παράσταση σαν ευχή για τη Βόρεια Εύβοια

πηγή: Εφημερίδα Συντακτών

Στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής η βραδιά της Κυριακής ήταν αφιερωμένη στην ομαδική μουσικοθεατρική δημιουργία, η οποία είχε πρωτοπαρουσιαστεί το καλοκαίρι στις Κεχριές ως καρπός καλλιτεχνικών εργαστηρίων που έγιναν με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021.

Ένα βροντερό «φτάνει πια» από τους πυρόπληκτους της Βόρειας Εύβοιας. Που μέσα σε αυτό συμπεριλαμβάνουν όλη την Ελλάδα και πρωτίστως εκείνα τα σημεία που δοκιμάστηκαν και φέτος από τα στοιχεία της φύσης και της ανθρώπινης απρονοησίας: από τη Ρόδο στον Εβρο και από εκεί στη Θεσσαλία.

Γύρω από ένα νησί που «μεταφέρθηκε» στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος με τη μορφή ενός σκάμματος με χώμα από την Βόρειο Εύβοια, αλλά και μέσα από αυτό αναδύθηκαν οι μνήμες για εκείνη τη μέρα που άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων. Εμφανίστηκαν αντικείμενα που συμβολίζουν τη σχέση με τον τόπο: από μια πέτρα και ένα κουκουνάρι μέχρι μια πίτα και ένα σεγκούνι, μέρος της παραδοσιακής φορεσιάς κάποτε των γυναικών στην περιοχή. Βγήκε η ανθρωπιά, το ότι οι άνθρωποι έδωσαν πλάι πλάι και μαζί τη μάχη κατά της φωτιάς από την πρώτη στιγμή, προτού γίνει ανεξέλεγκτη η πυρκαγιά όταν «οι εντολές ήταν για εκκένωση όχι για πυρόσβεση». Και οι πυροσβέστες που όταν τελείωνε η βάρδιά τους και πετούσαν τη στολή, ρίχνονταν ξανά κι αυτοί στη μάχη…

Ολα αυτά συνέθεταν τις ιστορίες των ανθρώπων, που μετά από κείνη τη μέρα η ζωή τους άλλαξε για πάντα. Μα πάνω απ’ όλα επικράτησε η θέλησή τους να πουν ότι η ζωή συνεχίζεται, να μιλήσουν για την ομορφιά που έζησαν και πάει και ίσως να μην την ξαναδούν τόσο άφθονη στη ζωή τους, διατηρώντας όμως και άσβεστη μέσα τους την ελπίδα της αναγέννησης με τον τρόπο που μόνο η φύση γνωρίζει.

Το «Τόπος Ατελείωτος» ήταν μια παράσταση στην οποία τα παιδιά κατέθεσαν τη φαντασία τους: να είναι υπερήρωες, να είναι αόρατοι ώστε όσοι βοηθούν να μην τους «βλέπουν για να μην ντρέπονται», για να μπορούν να διατυπώσουν την ευχή που τους καίει: «Να μη συνέβαινε ό,τι συνέβη και ό,τι δεν συνέβη να γινόταν».

Ηταν μια γιορτή για το ανέφικτο που έθεσε αμείλικτα ερωτήματα για το κατά πόσο ήταν αναπόφευκτο το κακό που τους βρήκε. Και όχι μόνο αυτούς. Σαν να μιλούσαν εξ ονόματος όλων όσοι έζησαν και ζουν πικρά καλοκαίρια, χάνουν το βιος τους και αυτή τη σχέση με τη φύση που μόνο αν την έχεις ζήσει την αναπολείς λες και χάνεις ένα κομμάτι από τον εαυτό σου. Και ήταν αυτές οι απλές ανθρώπινες ιστορίες που μοιράστηκαν μαζί μας οι ίδιοι οι κάτοικοι των εννέα χωριών της Βόρειας Εύβοιας -Αγία Αννα, Αχλάδι, Βασιλικά, Ιστιαία, Κεχριές, Λίμνη, Μαντούδι, Μουρτιάς και Ροβιές- οι οποίοι γέμισαν την Εναλλακτική Σκηνή με συγκίνηση και έφεραν δάκρια στα μάτια όσων την παρακολούθησαν, την Κυριακή του Σεπτεμβρίου που γιορταζόταν η αγάπη, η πίστη, η σοφία και η ελπίδα σύμφωνα με το χριστιανικό εορτολόγιο.

Ηταν η ξεχωριστή παράσταση μουσικού θεάτρου «Τόπος Ατελείωτος» που πρωτοπαρουσιάστηκε τον περασμένο Ιούλιο στις Κεχριές Ευβοίας: μια σκηνική σύνθεση στιγμών, τραγουδιών και αφηγήσεων, ένα ομαδικό έργο ανασύστασης του παρελθόντος, καρπός των καλλιτεχνικών εργαστηρίων «Μέλισμα», που υλοποιήθηκαν το δεκάμηνο Σεπτεμβρίου 2022-Ιουνίου 2023 στη Βόρεια Εύβοια με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021.

Οι βασικές θεματικές του εργαστηρίου, όπως η συλλογική μνήμη, η φύση και το περιβάλλον, η βιωμένη εμπειρία μέσα από τα λόγια των κατοίκων της Βόρειας Εύβοιας όλων των ηλικιών σε μια συνομιλία με τη φαντασία, έπλεξαν μια ποιητική μουσική ιστορία για τη σύγχρονη ιστορία της περιοχής που γράφεται ακόμα. Και που είναι λες και αντικατοπτρίζεται στα νερά της πνιγμένης Θεσσαλίας ή στις στάχτες του δάσους της Δαδιάς. Αυτή η πάλη ανάμεσα στη μνήμη και τη λήθη, ανάμεσα στο χθες και στο σήμερα της καταστροφής, στις παραλείψεις και τις ολιγωρίες, στη νοσταλγία για ό,τι χάθηκε και την ανάγκη να συνεχιστεί η ζωή με την υπόσχεση της αντίστασης στη λήθη.

Και ίσως είναι τότε, όταν αφηγείσαι το τραύμα και το μοιράζεσαι, όταν καταφέρνεις να μιλάς για τα ανείπωτα, που αποκτά νόημα να βρίσκεις τη φωνή σου, όταν συναντιέσαι και απευθύνεσαι, όταν τραγουδάς, συγκινείσαι, γελάς ή πονάς και ενώνεις τα χέρια με τον άλλο για να χορέψεις μαζί του, συλλογικά και κυκλικά, ίσως είναι τότε που δίνεις υπόσταση στην έννοια της κοινότητας.

Ισως τότε, όπως επισημαίνουν οι σκηνοθέτριες του έργου Ελένη Ευθυμίου και Μαριλένα Κατρανίδου, αυτός ο τόπος «έχει τη δύναμη να μετασχηματίζεται και να χωράει μέσα του κι άλλους τόπους, τον τόπο των προγόνων και των απογόνων, τον τόπο της χαράς, της παράδοσης, των ονείρων, τον τόπο της καταστροφής, τον τόπο της απουσίας και της ερημιάς. Μνήμες και εμπειρίες τον συνθέτουν. Οι μνήμες μας. Και εμείς στέκουμε εδώ στον τόπο αυτό τον ατελείωτο και τραγουδάμε για όσα έγιναν κι όσα θα ‘ρθουν. Και είθε εκείνη τη μέρα που ο τόπος αυτός θα εγκολπώνει μέσα του τα σπάργανα της αναγέννησης να περιλάβει μέσα του και εμάς».

Οι δυο τους με τη Γιώτα Κουιτζόγλου -που βοήθησε και στη σκηνοθεσία- σε συνεργασία με την ομάδα θεατρικής έκφρασης και δημιουργικής γραφής των συμμετεχόντων στα εργαστήρια υπογράφουν και τα κείμενα, η μουσική σύνθεση ανήκει στον Γιώργο Δούσο, η έρευνα έγινε από τις Μαριλένα Κατρανίδου και Γιώτα Κουιτζόγλου, η δραματουργική επεξεργασία από την Ελένη Ευθυμίου. Τη δημιουργική ομάδα συνθέτουν ακόμη η Διδώ Γκόγκου στα σκηνικά και τα κοστούμια στα οποία έβαλε το χεράκι της και η ομάδα ενδυματολογίας & ειδικών σκηνικών κατασκευών των συμμετεχόντων, η Πωλίνα Κρεμαστά στη χορογραφία και η Ζωή Μολυβδά-Φαμέλη στους φωτισμούς. Τη διδασκαλία της μουσικής σύνθεσης καθοδήγησε η Σοφία Καμαγιάννη, ενώ στην ηχοληψία υπεύθυνος ήταν ο Κώστας Μπώκος.

Το μουσικό σύνολο που συνόδευσε την παράσταση απάρτιζαν οι Αλέξανδρος Δανδουλάκης (ηλεκτρική κιθάρα, λαούτο), Γιώργος Δούσος (κλαρίνο, φλάουτο), Βασίλης Παναγιωτόπουλος (τρομπόνι, ακορντεόν), Μενέλαος Μωραΐτης (τούμπα), Αγγελος Πολυχρόνου (κρουστά), Σοφία Καμαγιάννη (πιάνο, ακορντεόν).