Πολιτισμός και Ανάπτυξη – ICOMOS

Σχετικά Θέατρα

24 Ιουνίου 2015

Στις στρατηγικές αφύπνισης του ενδιαφέροντος των τοπικών κοινωνιών εντάσσεται και η καθιέρωση, σε συνεργασία με τις τοπικές και εθνικές αρχές, ενός προγράμματος ποιοτικών πολιτιστικών εκδηλώσεων συμβατών προς τους αρχαίους χώρους θεάματος και ακροάματος που αντέχουν φυσικά στην ταυτόχρονη παρουσία πλήθους ατόμων.

Τα φεστιβάλ αποτελούν διεθνώς εργαλεία για την τόνωση της οικονομίας και της ανάπτυξης μιας περιοχής. Συμβάλλουν στην προβολή των περιοχών διοργάνωσης και της τοπικής ταυτότητας. Η επιτυχία τους εξαρτάται και από το αν θα γίνουν θεσμοί ώστε να αποκτήσουν πιστούς, όπως το επιτυχημένο φεστιβάλ χορού της Καλαμάτας και το φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Tη τελευταία δεκαετία έχουν πραγματοποιηθεί διεπιστημονικά και πολυεθνικά προγράμματα υπό την αιγίδα και τη χρηματοδότηση του Συμβουλίου της Eυρώπης, τα οποία είχαν στόχο την ανάλυση των αναγκών για τη διαχείριση των πολιτιστικών αγαθών και στη δημιουργία ενός κώδικα επαγγελματικών προσόντων για την άσκηση μιας αποτελεσματικότερης διοίκησης και διαχείρισης. Το προφίλ ενός “site manager”, υπεύθυνου για την επικοινωνία μεταξύ των διάφορων επαγγελματικών ομάδων και ικανού να εναρμονίζει (συντονίζει) τις προσπάθειες και τις δραστηριότητές τους, δεν σημαίνει αναγκαστικά αναζήτηση ενός νέου επαγγελματικού curriculum, διπλώματος ή ειδικών προσόντων. Ο ιδανικός manager μπορεί να προέρχεται από διάφορους κλάδους της αρχαιολογίας, της αρχιτεκτονικής ή και άλλων επιστημονικών κλάδων. Πρέπει να εξασφαλίζεται η δυνατότητα ενδο-υπηρεσιακών εκπαιδευτικών σεμιναρίων ανοιχτών στις διάφορες κατηγορίες πεπειραμένων επαγγελματιών από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι απασχολούνται σε αρχαιολογικούς χώρους. Τέτοιου είδους σεμινάρια μπορεί να προσφέρονται με ή χωρίς τη συνεργασία των Πανεπιστημιακών Τμημάτων.

Ολοκληρώνοντας τη σύντομη παρέμβασή μου θα ήθελα να επισημάνω ότι στη χώρα μας, σε κεντρικό, περιφερειακό, ή αυτοδιοικητικό επίπεδο, ο πολιτισμός χρηματοδοτείται κατά κύριο λόγο από χρήματα των φορολογούμενων. Η επιλογή των προτάσεων που υποβάλλονται για χρηματοδότηση από τους διάφορους φορείς γίνεται συνήθως με κριτήρια που δεν έχουν σχέση με την απόδοσή τους στην τοπική και την εθνική οικονομία και κοινωνία. Η αποτίμηση του αποτελέσματος, του τελικού προϊόντος των χρηματοδοτούμενων από το κράτος προγραμμάτων είναι διαδικασίες σπάνιες (για να μην πω ανύπαρκτες).

Τα μέτρα λιτότητας που εφαρμόζονται στην περίοδο της κρίσης καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επιλογής των προγραμμάτων και των δράσεων προς χρηματοδότηση με γνώμονα τα απτά αποτελέσματά τους στην οικονομία και την κοινωνία. Στην αύξηση του αριθμού των επισκεπτών και κατ’ επέκταση των εσόδων, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, στη σταδιακή έστω απαλλαγή από τις συνεχείς κρατικές επιχορηγήσεις, και στη διαχειριστική και διοικητική αυτονομία.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε το Μάρτιο του 2010 για την εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής αυτήν της ‘Ευρώπης 2020’ εστιάζοντας στην έξυπνη, βιώσιμη ανάπτυξη, χωρίς αποκλεισμούς. Ο πολιτισμός μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη και να αποτελέσει συνδετικό κρίκο μεταξύ των λαών της Ευρώπης ώστε να ενισχυθεί η θέση και η επιρροή της στη διεθνή σκηνή.

Ήλθε λοιπόν η ώρα να επενδύσουμε ως κράτος σε μη ρυπογόνες δραστηριότητες, κατά κύριο λόγο στον ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, έναν αναπτυξιακό τομέα που αποδίδει αποδεδειγμένα καρπούς, τομέα όπου η χώρα μας διακρίνεται και μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια άνοιξη όχι απλώς οικονομική, αλλά πολιτιστική και κοινωνική. Απαιτείται αναγνώριση εκ μέρους του κράτους και ενίσχυση της συμβολής του Πολιτισμού ως εργαλείου τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, οικονομικής και κοινωνικής αναγέννησης. O πολιτισμός, όπως η υγεία, η παιδεία, η άμυνα είναι εθνικό θέμα πρώτης προτεραιότητας.
[1] Σ. Λαζαρέτου, Η έξυπνη οικονομία: Πολιτιστικές και δημιουργικές βιομηχανίες στην Ελλάδα. Μπορούν να αποτελέσουν προοπτική εξόδου από την κρίση; Τράπεζα της Ελλάδος, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών, Αθήνα 2014, 1-75.
[2] Λαζαρέτου, όπ., 6.
[3] Λαζαρέτου, όπ., 7.
[4] Χ. Ντούμας, Προβλήματα διαχείρισης ενός μεγάλου αρχαιολογικού χώρου, στο R. Etienne (ed.), Les Politiques de l’ archeologie du milieu du XIX siecle a l’ ore du XXIe. Colloque organise par l’ Ecole francaise d’ Athenews a l’ occasion de la celebration du 150e aniversaire de la fondation, Athenes 2000, 399-405; L. Mendoni, The Protection and Presentation of Archaeological Sites in Connection with sustainable Development: The Archaeological Site of Karthaia, in P. Doukellis-L. Mendoni (eds.), Perrception and Evaluation of Cultural Landscapes, 197-221/ (ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ 38), Athens 2004, 187-221; Β. Λαμπρινουδάκης, Η αναγκαιότητα της διαχείρισης των αρχαιολογικών χώρων: η εμπειρία της Νάξου και γενικότερες σκέψεις, στο Etienne (ed.), 363-370.
[5] Κ. Νικολέντζος, Όψεις της διαχείρισης της αρχαιολογικής πολιτικής. Οι σχέσεις του ΥΠΠΟ με τις Ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Αθήνα 2003.
[6] “η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας συνίσταται μεταξύ άλλων και στη διευκόλυνση της πρόσβασης και της επικοινωνίας του κοινού με αυτήν, στην ανάδειξη και την ένταξή της στη σύγχρονη κοινωνική ζωή και στην παιδεία, την αισθητική αγωγή και την ευαισθητοποίηση των πολιτών για την αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς”.
[7] Έρχομαι σήμερα να συμφωνήσω με τον συνάδελφο Δημήτρη Κωνστάντιο, ό οποίος είχε υπογραμμίσει τα παραπάνω πριν από 25 ολόκληρα χρόνια στο Έκτακτο Συνέδριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων για τον Ογανισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του 1984Δ. Κωνστάντιος, Προστασία των Μνημείων και Τοπική Αυτοδιοίκηση, στο Ο. Γκράτζιου, Π. Παπαγγελή, Ε. Σπαθάρη (επιμ.), Έργο και λειτουργία μιας Υπηρεσίας για την ποστασία των μνημείων σήμερα, Έκτακτο Συνέδριο Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων για τον Οργανισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, Αθήνα 9-13 Μαρτίου 1984, Αθήνα 1987, 517-520.
[8] Μ. Μελάς, Η Αρχαιολογία σήμερα, Αθήνα 2003, 110.
[9] L. Mendoni (supra n. 1), 188.
[10] I. Hodder, Sustainable Time Travel: Toward a Global Politics of the Past, στο S, Kane (ed.), The Politics of Archaeology and Identity in a Global Context, Boston Massachusetts 2003, 139-147.
[11] I. Hodder, ό.π., 146
Πέτρος Θέμελης
[email protected]
ΙΟΥΝΙΟΣ 2015

Το άρθρο του καθηγητή κ. Πέτρου Θέμελη σε αρχείο PDF.