Απομαγνητοφώνηση ομιλίας κου Σταύρου Μπένου στη συνέντευξη τύπου, 10 Απριλίου 2008

Σας καλωσορίζουμε όλους με πάρα  πολύ μεγάλη συγκίνηση.

Αγαπητέ Δήμαρχε, φίλε Νικήτα, και μέσα από σένα θέλω να καλωσορίσω πολλούς δημάρχους που είναι σήμερα εδώ και δεν ήταν τόσο εύκολο να έρθουν,

Κύριοι καθηγητές,

Αγαπημένοι μου φίλοι,

Θέλω κατ΄ αρχήν να υποδεχθείτε τη συγκίνησή μου,  δε θέλω να σας μιλήσω σήμερα τυποποιημένα, θέλω να σας μιλήσω εκ βαθέων. Eίναι μια μεγάλη στιγμή για όλους μας  σήμερα, γιατί βγαίνει στο φως κάτι που κυοφορείται πολλά-πολλά χρόνια. Δίπλα μου, φαντάζομαι θα γνωρίζετε,  είναι εκ δεξιών ο κ. Βασίλης Λαμπρινουδάκης, πολύ σημαντικός άνθρωπος της επιστήμης, μια ζωή ολόκληρη στα θέματα των μνημείων της χώρας μας, όπως και εξ αριστερών μου ο κ. Θέμελης και τέλος ο Γιώργος ο Κουρουπός, ο Γιώργος μου όπως τον λέω εγώ από την περίοδο της Καλαμάτας και του Τρίτου Προγράμματος, τότε που ξεκίνησαν τα δίκτυα πολιτισμού και εξαπλώθηκαν σε όλη τη χώρα.  Μαζί με δύο  σημαντικούς αρχιτέκτονες, εργάτες πραγματικούς τον Μιχάλη τον Πιτένη και τον Κωνσταντίνο το Μπολέτη.  Είναι δύο αφανείς εργάτες για το θέμα που θα σας αναπτύξουμε σήμερα και δίπλα σε όλους εμάς η κινητήρια δύναμή μας η Σοφία η Ταράντου, αρχαιολόγος και δημοσιογράφος.

Είμαστε μια ομάδα πρωτοβουλίας που για πολλά χρόνια δουλεύαμε και θέλαμε να έρθει η κατάλληλη ώρα για να μπορούμε να εκτεθούμε απέναντί σας και μέσα από σας σε όλους τους πολίτες της χώρας μας.  Το θέμα μας, όπως βεβαίως γνωρίζετε, είναι τα μνημεία της χώρας, η ανάδειξή τους, η χρήση τους αλλά και η σχέση τους με τους πολίτες της χώρας και όχι μόνο με την πολιτιστική καθημερινότητα αλλά και με την καθημερινότητα των πολιτών της χώρας.  Αυτό είναι στο επίκεντρο του προβληματισμού μας.  Αυτό είναι που επί χρόνια συζητούμε εμείς κι άλλοι πολλοί φίλοι μας, πολλοί από αυτούς  είναι παρόντες εδώ σήμερα.  Και θέλοντας να είναι αυτή η κίνησή μας όσο γίνεται πιο αποτελεσματική, ξεχωρίσαμε το πιο διακριτό μέλος της πολιτιστικής κληρονομιάς, το πιο εμβληματικό που είναι το δίκτυο των αρχαίων θεάτρων, που δεν ήταν μόνον ένας υπέροχος θεσμός τα αρχαία θέατρα στην αρχαιότητα, αλλά θα έλεγε κανείς πως ήταν η απόθεση όλης της πολιτισμικής δημιουργίας της σκέψης.  Ηταν και χώροι πολιτικής ήταν κάτι σαν τα σημερινά βουλευτήρια, χώροι συνάντησης. Με όλη αυτή την κίνηση θέλουμε να δώσουμε μια ώθηση σε αυτό το μεγάλο θέμα.

Θέλω ευθύς αμέσως να ξεκαθαρίσω ένα ζήτημα.  Πολλοί συνομιλητές μέχρι να φθάσουμε σε αυτό το σημείο, με πολλούς που μας συντροφεύουν σε αυτή την προσπάθεια από τα 275 ιδρυτικά μας μέλη ρωτούσαν και φαντάζομαι θα είναι και απορία των δημοσιογράφων, που τους ευχαριστώ όλους που είναι σήμερα εδώ:  «Μα  για την  προστασία των μνημείων η αρμοδιότητα ανήκει στο Κράτος».  Βεβαίως και έτσι είναι. Και θα γνωρίζετε ότι αυτό το γνωρίζω από την πορεία μου στο δημόσιο βίο και από τη θητεία μου στο Υπουργείο Πολιτισμού. Εγώ όμως θα σας επιστρέψω μια ωραία φράση που είπε ο Κένεντυ: « Μην κοιτάς τι κάνει το Κράτος για σένα, κοίταξε και συ τι μπορείς να κάνεις για το Κράτος».

Κυρίες και Κύριοι,

Η εικόνα των μνημείων μας δεν είναι ενθαρρυντική σήμερα, ούτε βεβαίως και αυτή των αρχαίων θεάτρων. Η καταγραφή που έχει γίνει από τον Κωνσταντίνο τον Μπολέτη και το Μιχάλη τον Πιτένη μας δίνει, και δεν έχει τελειώσει ακόμα αυτή η δουλειά, την εξής εικόνα : Εχουμε 134 αρχαία θέατρα εκ των οποίων 30 έχουν είτε συστηματική είτε περιοδική χρήση, 76 είναι αρχαιολογικοί χώροι σε ερειπειώδη κατάσταση οι περισσότεροι, και είναι άλλα 28 τα οποία τα ξέρουμε από αναφορές, ξέραμε ότι υπάρχουν και πρέπει να γίνουν ανασκαφές. Σας ερωτώ: είναι καλή αυτή η εικόνα; Προφανώς δεν είναι καλή. Φταίει το Κράτος και το Υπουργείο Πολιτισμού; Αυτή είναι μια εύκολη και θα έλεγε κανείς μια λαϊκίστικη απάντηση. Νομίζω ότι ευθύνη έχουμε όλοι γι αυτό. Γι’ αυτό λοιπόν απαντώντας σε αυτό το ερώτημα τι νόημα έχει η δική μας κίνηση, αφού υπάρχει το Κράτος το ΥΠΠΟ, που είναι υπεύθυνο για τα μνημεία, η απάντηση είναι ότι εμείς θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ρωμαλέο κίνημα πολιτών για να βοηθήσει και να αναδείξει το ρόλο του Υπουργείου. Όχι μόνο να είναι ανταγωνιστικό, αλλά πραγματικά να αναδείξει το ρόλο, το θεσμικό ρόλο που έχει το Υπουργείο σ΄αυτή  τη μεγάλη υπόθεση. Θέλουμε με άλλα λόγια αυτό το θέμα που είναι περίκλειστο, που συζητείται σε εσωτερικά τείχη, με την παρουσία του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ και σταδιακά να γίνει μια αφήγηση λαϊκή. Πως θα το πετύχουμε αυτό;

Στο ΔΙΑΖΩΜΑ συμμετέχουν τρεις μεγάλες οικογένειες:  Είναι η οικογένεια της επιστημονικής κοινότητας κατ΄αρχήν.  Ευχαριστώ σήμερα όλους όσοι είναι παρόντες εδώ. Από την κοινότητα των αρχαιολόγων, των μηχανικών, των αναστηλωτών.  Ξέρετε, είναι μια ομάδα ανθρώπων που προσωπικά την τιμώ ιδιαίτερα. Όχι μόνο για την απέραντη αφοσίωσή της γι΄αυτό που κάνει. Το έχω πει και δημόσια πολλές φορές και σε δύσκολες εποχές όχι μόνο τώρα που έχω την ασφάλεια της μη συμμετοχής μου στην τρέχουσα πολιτική, αλλά μεταξύ όλων των άλλων, γιατί είναι ίσως το μόνο αδιάφθορο κομμάτι της δημόσιας διοίκησης της χώρας.  Θέλουμε λοιπόν να εργασθούμε δίπλα στο μόχθο των αρχαιολόγων  και να προσθέσουμε και εμείς το δικό μας λιθαράκι, όπως αργότερα θα εξηγήσω, για το πώς έχουμε αντιληφθεί την παρέμβαση του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ στο μέγα αυτό θέμα. Υστερα είναι η μεγάλη οικογένεια των καλλιτεχνών και των διανοουμένων. Είναι αυτοί που καλούνται να δώσουν σάρκα και οστά στη χρήση του μνημείου.  Σήμερα τι αντιμετωπίζουμε. Πολλές φορές αντιμετωπίζουμε τραυματικές  καταστάσεις και μια αντιπαλότητα, όταν πρόκειται να γίνει μια συζήτηση στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, γιατί δεν έχει γίνει ποτέ ένας συστηματικός διάλογος στην πατρίδα μας, για φανταστείτε σε άλλες χώρες που λιγότερο τους αφορά ο διάλογος είναι συστηματικός.  Υπόψη ότι ο διάλογος, όπως πολύ καλά ξέρει ο Κωνσταντίνος (Μπολέτης) και ο Σπύρος (Μερκούρης) και ο Μιχάλης (Πιτένης)  ξεκίνησε από το Συμβούλιο της Ευρώπης, από τη μεγάλη συνάντηση της SEGESTA, που έδωσε κάποια πρώτα θα έλεγε κανείς ιδεολογικά δείγματα, για το τι είναι μνημείο ποια είναι η χρήση του, ποια είναι η σχέση του με τους πολίτες και την καθημερινότητά τους. Θέλουμε λοιπόν να συναντηθούμε και με όλες αυτές τις δυνάμεις. Ηδη ενώ δεν έχουμε ξεκινήσει ακόμα βλέπουμε υπέροχες πρωτοβουλίες να εκδηλώνονται, είναι εδώ ο καθηγητής ο θεατρολόγος ο κύριος Σάββας Γώγος μαζί με το επιτελείο του και κάνουν μια υπέροχη δουλειά, έχουν μια βάση δεδομένων, τη ΣΕΜΕΛΗ. Με την ομάδα αυτή πρόκειται να συνεργασθούμε. Είναι επίσης ο Πλάτωνας ο Μαυρομούστακος που και αυτός κάνει μια παράπλευρη σημαντική δουλειά.  Είναι ο Κώστας ο Γεωργουσόπουλος με το Κέντρο Αρχαίου Δράματος με τη Λυδία την Κονιόρδου και με το Γιώργο το Μιχαλακόπουλο, που είναι εδώ. Κάνουν κι αυτοί μια σπουδαία δουλειά. Με όλους αυτούς λοιπόν θέλουμε να συναντηθούμε.

Υπάρχει όμως και το τρίτο μέρος. Ξέρετε με όλες αυτές τις οικογένειες εγώ προσωπικά έχω υπέροχους δεσμούς και με το σώμα των αρχαιολόγων και με τους καλλιτέχνες.

Το τρίτο μέρος είναι η Αυτοδιοίκηση.

Η Αυτοδιοίκηση, η οποία δυστυχώς στη χώρα μας κατά ένα παράδοξο τρόπο, είναι απομονωμένη από το μνημείο.  Ακόμα και Δήμαρχοι που θέλουν να προσφέρουν και πολλά χρήματα για τα μνημεία δυσκολεύονται να το κάνουν.  Και αυτό δυστυχώς ξεσπάει με ένα τρόπο, σας το λέω όπως το έχω βιώσει, εντελώς περίεργο και συγκρουσιακό. Είναι σαν το φαινόμενο του εκκρεμούς ξέρετε. ‘Η έχουμε δημάρχους που τα δίνουν όλα για τα μνημεία ή έχουμε δημάρχους που στην αγωνία τους να έχουν σχέση με το μνημείο περίπου θέλουν να κάνουν κατάληψη του μνημείου.  Πάμε στην άλλη άκρη δηλαδή.  Είναι δυνατόν να σκεπτόμαστε ένα σχέδιο για τα θέατρα και να μην έχει συμμετοχή σοβαρή η τοπική αυτοδιοίκηση;  Γι αυτό έχουμε πει με το Δήμαρχο Αθηναίων ότι ένα από τα πρώτα πράγματα που θα κάνουμε θα είναι ένα Δίκτυο Πόλεων Αρχαίων Θεάτρων, που να δουλεύει παράλληλα με το ΔΙΑΖΩΜΑ, καθώς και με όλες τις άλλες δυνάμεις που είναι διάσπαρτες, που είναι διάχυτες, που είναι ασυντόνιστες,  που δεν έχει ποτέ παρουσιαστεί η όλη δυναμική τους.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο.  Που για μένα πάντα στη δημόσια ζωή μου ήταν το μεγαλύτερο κοίτασμα.  Είναι οι πολίτες αυτής της χώρας. Υπέροχοι πολίτες που δουλεύουν σε όλη τη χώρα, χωρίς να επιδιώκουν δημοσιότητα, ακατάπαυστα. Θέλω να κάνω μια τιμητική αναφορά, γιατί έχουμε και αυτή την κατηγορία σήμερα κοντά μας και χαιρόμαστε πάρα πολύ γι αυτό. Εχουμε κατ΄αρχήν τον Παρασκευά τον Καραθανάση.   Ο Παρασκευάς είναι από την «Παρέμβαση της Μεγαλόπολης» και δίνει μεγάλους αγώνες για το θέατρο της Μεγαλόπολης. Μέσα από το  Σύλλογο «Παρέμβαση Μεγαλόπολης». Είναι φίλος μου που μας τραγούδησε στα εφηβικά μας χρόνια ο τραγουδοποιός ο υπέροχος ο Θανάσης ο Γκαϊφίλλιας. Ο Θανάσης μας ήρθε από την Κομοτηνή. Δουλεύει για το θέατρο της Μαρώνειας. Σας το λέω γιατί τέτοιες κινήσεις υπάρχουν παντού.  Είναι επίσης μια καθηγήτρια, η οποία δεν είναι εδώ παρούσα, που μέσα από τη δυναμική του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ, είναι αυτά τα κοιτάσματα που θα φέρουμε στην επιφάνεια,  είναι η Μεταξούλα η Μανικάρου μια καθηγήτρια στο Αγρίνιο, η οποία έχει κάνει μια υπέροχη έκδοση και  κάνει διδασκαλία στα σχολεία με αυτή την έκδοση. Είναι το εκπαιδευτικό σκέλος μια από τις πολλαπλές δραστηριότητες που σκοπεύει να αναπτύξει το ΔΙΑΖΩΜΑ, γιατί το ΔΙΑΖΩΜΑ θα έχει ένα καταιγισμό δραστηριοτήτων και οριζοντίων για να μπορέσει επιτέλους να πραχθεί ιδεολογία γύρω από το μνημείο και τη χρήση του, που δεν έχει γίνει ποτέ συστηματικά ένας διάλογος, οριζόντιος διάλογος, αλλά και κάθετος διάλογος για το κάθε θέατρο ξεχωριστά.

Και πέρα από αυτό θέλουμε να σας μιλήσουμε για το πώς σκεπτόμαστε, γιατί δεν θέλουμε να γίνουμε ένας όμιλος φιλολογικού προβληματισμού.  Καθυστερήσαμε χρόνια να παρουσιαστούμε μπροστά σας, γιατί θέλαμε πραγματικά να είμαστε αποτελεσματικοί.  Θέλουμε λοιπόν με πολύ αδρές γραμμές να σας παρουσιάσουμε τα πρακτικά βήματα που σκεπτόμαστε να κάνουμε για να βοηθήσουμε αυτό το πρόγραμμα.

Βήμα πρώτο. Διαχείριση της πληροφορίας. Μεγάλη δύναμη που δεν την έχουμε σε πολύ μεγάλη εκτίμηση στη χώρα μας.  Εγώ έχω την εμπειρία, ξέρετε, της διαχείρισης της δημόσιας πληροφορίας με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών.  Πόσο μεγάλη δύναμη είναι αυτό το πράγμα.  Φανταστείτε λοιπόν ότι θα κάνουμε συγκέντρωση όλης της πληροφορίας που υπάρχει, που υπάρχει μέσα στο Υπουργείο, σε Πανεπιστήμια σε ιδιώτες, σε μελετητές, σε ερευνητές.  Και θα κάνουμε μια πολύ μεγάλη βάση δεδομένων, ένα μεγάλο  «ψηφιακό απόθεμα».   Είναι μαζί μας ο κύριος Θόδωρος Παπαθεοδώρου, καθηγητής ομάδας καθηγητών από το Πανεπιστήμιο της Πάτρας με το υπέροχο Εργαστήριο Πληροφορικής που έχουν και έχουμε αρχίσει ήδη να δουλεύουμε.  Ο κύριος Λαμπρινουδάκης, ο κύριος Θέμελης ο κύριος Μπολέτης έχουν κάνει πιλοτικά τα πεδία για τα τρία πρώτα θέατρα, Επίδαυρο, Διόνυσο, Μεσσήνη προκειμένου όταν ολοκληρωθούν θα κάνουμε ένα δίκτυο επιστημονικό σε όλη τη χώρα για να δημιουργήσουμε την ηλεκτρονική ταυτότητα του κάθε θεάτρου, η οποία επιδιώκουμε να είναι τόσο απλή και τόσο χρηστική και τόσο προσβάσιμη  από τον απλό πολίτη μέχρι και τον πιο απαιτητικό ερευνητή.  Αυτό κυρίες και κύριοι θα είναι το πρώτο μας βήμα.  Θα το δείτε πολύ σύντομα μπροστά, ίσως και μέχρι το τέλος του χρόνου να εμφανίζεται, γιατί κάνουμε γοργά βήματα σ΄αυτό, καθώς παράλληλα οργανώνουμε και τον ιστότοπο του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ.

Το άλλο βήμα θα είναι να συνεργαστούμε με το Δήμαρχο Αθηναίων  σε δεύτερο χρόνο και να κάνουμε το Δίκτυο Πόλεων των Αρχαίων Θεάτρων, που θα έχει παράπλευρες δραστηριότητες. Ένα τρίτο βήμα που σας το ανακοινώνουμε σήμερα και το έχουμε δώσει και στους δημοσιογράφους είναι ένας διαγωνισμός ιδεών, μια προκήρυξη για το λογότυπο του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ. Εχει και βραβεία χρηματικά, το πρώτο βραβείο είναι 3.000 ευρώ, το δεύτερο 2.000 ευρώ το τρίτο 1.000 ευρώ και στην επιτροπή αυτή συμμετέχουν ο Κωνσταντίνος ο Μπολέτης, ο κύριος Θέμελης, ο κύριος Λαμπρινουδάκης, ο Δημήτρης ο Παπαϊωάννου ο χορογράφος, ο Ζάφος ο Ξαγοράρης, ο ζωγράφος  που είναι σήμερα μαζί μας, η Λιλή η Πεζανού η σκηνογράφος, ο Παύλος ο Τσίμας ο δημοσιογράφος και ο Μανώλης ο Κορρές ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής. Και έχουμε πει με την πλέον αγαπημένη μου σε αυτή την αίθουσα επιτρέψτε μου να κάνω αυτή τη διάκριση που είναι η κα Αννα Καφέτση αυτή η εξαιρετική κυρία, ότι μετά θα κάνουμε μια έκθεση  με το Μουσείο, δηλαδή με τα έργα των παιδιών για να τιμήσουμε τα παιδιά, όχι μόνο με τα βραβεία τους, θα οργανώσουμε με το Μουσείο και μια έκθεση των έργων που θα δώσουν τα παιδιά.

Ακόμα όμως είμαστε στην εισαγωγή.  Το κρίσιμο θέμα, το πιο κρίσιμο θέμα είναι και θέλω να σας το δηλώσω κατηγορηματικά ότι στο ΔΙΑΖΩΜΑ δεν πρόκειται ποτέ να διεκδικήσουμε πόρους από το Υπουργείο Πολιτισμού.

Εμείς θέλουμε να φέρουμε πόρους από τον ιδιωτικό τομέα. Όχι τις εύκολες λύσεις, γιατί η Ε.Ε. εύκολη λύση είναι. Το όνειρό μας είναι όλες οι οικονομικές δυνάμεις  της χώρας να υιοθετήσουν ένα θέατρο.   Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί η ΔΕΗ,  δεν μπορεί να αναλάβει το θέατρο της Μεγαλόπολης με τόσο περιβαλλοντική καταστροφή που υπάρχει στην περιοχή. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν μπορεί η κάθε τράπεζα να αναλάβει ένα θέατρο.  Και πλάι σε αυτό, με τους Δημάρχους θα αναπτύξουμε και τη λαϊκή χορηγία. Να προσανατολίσουμε τους πολίτες, όταν  θέλουν από το περίσσευμά τους να προσφέρουν για το μνημείο να μπορούν να το κάνουν.  Το κάνουν για άλλες πολλές περιπτώσεις, γιατί όχι για τα μνημεία της χώρας;  Είναι αυτό το δίπτυχο, οι οικονομικές δυνάμεις και οι απλοί άνθρωποι που θα κινηθούμε μαζί με την αυτοδιοίκηση για τη χρηματοδότηση του προγράμματος.  Και βεβαίως, περιττό να σας πω, ότι στο Καταστατικό μας με πρόταση του κυρίου Παντερμαλή περιέχουμε και ορκωτούς λογιστές που δεν το προβλέπει η νομοθεσία εμείς το θέλαμε για να λάμπουν τα πάντα και θέλω να δεσμευτούμε απέναντί σας πως κάθε οικονομική πράξη θα ανεβαίνει αμέσως στο διαδίκτυο.  Δηλαδή όλη η οικονομική κίνηση του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ θα είναι ανοιχτή στο διαδίκτυο και παράλληλα φανταστείτε πως το ΔΙΑΖΩΜΑ θα είναι και ένα παρατηρητήριο για όλη η εξέλιξη των θεάτρων, δηλαδή ο καθένας και εσείς οι δημοσιογράφοι θα βλέπετε κάθε στιγμή  όχι μόνο στο ερευνητικό στο επιστημονικό και στο μελετητικό μέρος αλλά και το οικονομικό και το προγραμματικό πως πορεύεται το κάθε θέατρο.

Κυρίες και Κύριοι

Αυτά είναι τα σχέδιά μας όπως σας το ξεδιπλώσαμε.

Σας ευχαριστούμε από την καρδιά μας που είσαστε σήμερα κοντά μας.  Αμέσως μετά από μένα θα μιλήσει κατά σειρά ο κ. Λαμπρινουδάκης, ο κ. Θέμελης  και ο Γιώργος ο Κουρουπός.  Εγώ μαζί με ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ  για τη συμμετοχή σας σε όλους σας αλλά και στους καλούς δημοσιογράφους θέλω να τελειώσω με μία ευχή: Καλό ταξίδι στο ΔΙΑΖΩΜΑ.
Σας ευχαριστώ θερμά.