Το ταξίδι μας: Το Θέατρο του Διονύσου Ελευθερέως – Διονυσιακό Θέατρο

Σχετικά Θέατρα

Το Θέατρο του Ιερού του Διονύσου Ελευθερέως είναι το μεγαλύτερο μνημείο της Νότιας Κλιτύος της Ακροπόλεως, αν και ό,τι σώζεται σήμερα δεν είναι παρά ένα μικρό τμήμα του αρχικού γιγάντιου έργου. Τα κατάλοιπα του θεάτρου του Διονύσου Ελευθερέως βρίσκονται στο ανατολικό τμήμα της νότιας πλαγιάς της Ακρόπολης και είναι σε άμεση σχέση με το ομώνυμο ιερό. Ο αρχαιολογικός αυτός χώρος συνδέεται με τη γένεση και εξέλιξη του δράματος και τη σύλληψη του «θεάτρου» ως καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική δημιουργία.

Το μεγαλύτερο μέρος των σωζομένων καταλοίπων ανήκουν, με τις όποιες μεταγενέστερες μετατροπές και αλλαγές, στη μνημειακή ολόλιθη ανακαίνιση του αθηναϊκού θεάτρου στα μέσα του 4ου π.Χ., που ξεκίνησε από τον Εύβουλο και ολοκληρώθηκε από το ρήτορα και διαχειριστή των οικονομικών, Λυκούργο, θαυμαστή των μεγάλων τραγικών ποιητών του 5ου αι. π.Χ. και των επιτευγμάτων της εποχής του Περικλή. Ο ολόλιθος κυκλικός σχεδιασμός σε συνδυασμό με την επιλογή κατασκευής του θεάτρου σε κατωφέρεια  κατέχουν αρχετυπικό ρόλο στην ιστορία της αρχιτεκτονικής των θεατρικών χώρων. Το κοίλο του θεάτρου διαιρείται σε θέατρο και επιθέατρο από το διάζωμα, το οποίο αποτελούσε και τμήμα του δημόσιου δρόμου (Περιπάτου) που περιέβαλε τον  βράχο της Ακροπόλεως. Στους ρωμαϊκούς χρόνους ένα νέο σκηνικό οικοδόμημα υψώθηκε στη θέση του παλαιού, το οποίο κοσμήθηκε με αγάλματα κατά την εποχή του Αδριανού, ενώ η ορχήστρα, απέκτησε ημικυκλικό σχήμα. Μπορείτε να δείτε να δείτε το πρόσφατα επικαιροποιημένο Επιστημονικό Δελτίο του Αρχαίου Θεάτρου, εδώ.

Το 2009 στα πλαίσια της Β΄ Γενικής Συνέλευσης του Διαζώματος, η οποία διεξήχθη την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009 στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως, τα μέλη του Διαζώματος επισκέφθηκαν  τρεις πολύ σημαντικούς χώρους θέασης της Αθήνας: το θέατρο του Διονύσου, το Ωδείο του Περικλή και το Ηρώδειο. Η ξενάγηση για τα μέλη του Διαζώματος πραγματοποιήθηκε από τον κο Κωνσταντίνο Μπολέτη, αρχιτέκτονα – αναστηλωτή του Διονυσιακού Θεάτρου (βλ. εδώ).

Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο του Διονύσου και είναι πραγματικά συγκινητική η συμμετοχή των σχολείων σε αυτόν (βλ. εδώ).  Το Διονυσιακό θέατρο είναι πολύ δημοφιλές και αγαπητό στους μαθητές και μέχρι σήμερα έχει υλοποιηθεί μεγάλος αριθμός δράσεων στο πλαίσιο του Εκπαιδευτικού Προγράμματος του Διαζώματος  «Υιοθεσία αρχαίων θεάτρων. Μαθητές ξεναγούν μαθητές στα αρχαία θέατρα» (βλ. εδώ).

Τον Απρίλιο του 2010 η Νομαρχία Αθηνών, με προτροπή του Διαζώματος και την προσωπική συμβολή του τέως Νομάρχη και Περιφερειάρχη, κου Ιωάννη Σγουρού, διέθεσε μέσω Προγραμματικής Σύμβασης στο ΥΠ.ΠΟ.Τ. 6.000.000 ευρώ για το έργο «Αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου του Διονύσου». Τα υποέργα αφορούσαν : α) την Ολοκλήρωση αναστήλωσης του Χορηγικού μνημείου του Θρασύλλου, β) τη Σταδιακή αποκατάσταση και ανάδειξη του κοίλου του Διονυσιακού Θεάτρου – Α΄ φάση (και ειδικότερα οι τρεις κεντρικές κερκίδες), γ) την Ολοκλήρωση αποκατάστασης του ανατολικού πλευρικού αναλήμματος του θεάτρου και δ) την Ολοκλήρωση της αποκατάστασης των βάθρων και του αντιγράφου του αγάλματος του Μενάνδρου στην ανατολική πάροδο.

Μετά την κατάργηση του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. και κατόπιν συντονισμένων προσπαθειών των κεντρικών υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Σωματείου Διάζωμα και της Επιστημονικής Επιτροπής Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως και σύμφωνα με την από 28/07/2014 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ΣΑΕ014-ΠΔΕ 2014, AΔΑ: ΩΡΗΣΦ-ΒΞΒ), το έργο «Αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου Διονύσου» εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Τα έτη 2002, 2005 ολοκληρώθηκαν τα έργα αποκατάστασης των αναλημμάτων της ανατολικής και δυτικής παρόδου αντίστοιχα και το 2017 το έργο της αναστήλωσης του χορηγικού μνημείου του Θρασύλλου. Το 2016, δύο υποπρογράμματα, που βρίσκονταν σε εξέλιξη, παρελήφθησαν ως συνεχιζόμενα έργα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών ενταγμένα πια στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Τα υποπρογράμματα αυτά αφορούν στο ανατολικό πλευρικό ανάλημμα και τον κεντρικό τομέα του κοίλου του θεάτρου και είναι μέχρι σήμερα σε εξέλιξη.

Συγκεκριμένα, ως προς το παραπάνω, το υποδειγματικό έργο αναστήλωσης περιλαμβάνει εργασίες στο εσωτερικό του κοίλου με συγκολλήσεις θραυσμένων αρχιτεκτονικών μελών, συμπληρώσεις με νέο λίθο και κατασκευή νέων εδωλίων και βαθμίδων κλίμακας. Για την ολοκλήρωση της αναστήλωσης του ανατολικού  πλευρικού αναλήμματος, εκτελούνται εργασίες χύτευσης, διαμόρφωσης και τοποθέτησης νέων κροκαλοπαγών λίθων και συμπληρωμάτων των αρχαίων στη βόρεια απόληξη του τοίχου.

Μπορείτε να δείτε στη συνέχεια την Πρόοδο Εργασιών στο  Αρχαίο Θέατρο από το 2009 ως σήμερα:

• Στα πλαίσια της Β΄ Γενικής Συνέλευσης του Διαζώματος, η οποία διεξήχθη την Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009 στο Αμφιθέατρο του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως, τα μέλη του Σωματείου είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν τρεις πολύ σημαντικούς χώρους θέασης της Αθήνας: το θέατρο του Διονύσου, το Ωδείο του Περικλή και το Ηρώδειο. (βλ. εδώ)
• Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» έχει ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό (κουμπαρά) για το αρχαίο θέατρο του Διονύσου.
• Στις 27 Απριλίου 2010 η Νομαρχία Αθηνών, προτροπή του Σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ και με την προσωπική συμβολή του τέως Νομάρχη και Περιφερειάρχη, κου Ιωάννη Σγουρού, διέθεσε μέσω Προγραμματικής Σύμβασης στο ΥΠ.ΠΟ.Τ. 6.000.000 ευρώ για το έργο «Αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου του Διονύσου».
• Αντικείμενο της παραπάνω σύμβασης ήταν τα ακόλουθα υποέργα:
  • Ολοκλήρωση αναστήλωσης του Χορηγικού μνημείου του Θρασύλλου.
  • Σταδιακή αποκατάσταση και ανάδειξη του κοίλου του Διονυσιακού Θεάτρου – Α΄ φάση (και ειδικότερα οι τρεις κεντρικές κερκίδες).
  • Ολοκλήρωση αποκατάστασης του ανατολικού πλευρικού αναλήμματος του θεάτρου.
  • Ολοκλήρωση της αποκατάστασης των βάθρων και του αντιγράφου του αγάλματος του Μενάνδρου στην ανατολική πάροδο.
• Ένα μικρό μέρος του έργου στη μεσαία κερκίδα του μνημείου, με πιλοτικό χαρακτήρα, ολοκληρώθηκε το 2009.
• Μετά την κατάργηση του Τ.Δ.Π.Ε.Α.Ε. και κατόπιν συντονισμένων προσπαθειών των κεντρικών υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του σωματείου Διάζωμα και της Επιστημονικής Επιτροπής Νότιας Κλιτύος Ακροπόλεως, και σύμφωνα με την από 28/07/2014 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ΣΑΕ014-ΠΔΕ 2014, AΔΑ: ΩΡΗΣΦ-ΒΞΒ), το έργο «Αναστήλωση του Αρχαίου Θεάτρου Διονύσου» εντάχθηκε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
• Το 2017 ολοκληρώθηκε η αναστήλωση του Χορηγικού μνημείου του Θρασύλλου, από τον αρχιτέκτονα-αναστηλωτή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, Δρ. Κωνσταντίνο Μπολέτη.
• Σήμερα, είναι σε εξέλιξη δύο αναστηλωτικά προγράμματα: η αποκατάσταση του κεντρικού τομέα του κοίλου, καθώς και η αποκατάσταση του ανατολικού πλευρικού αναλήμματος του Διονυσιακού Θεάτρου.
• Οι εργασίες στο εσωτερικό του κοίλου περιλαμβάνουν συγκολλήσεις θραυσμένων αρχιτεκτονικών μελών, συμπληρώσεις με νέο λίθο καθώς και κατασκευή εξ ολοκλήρου νέων εδωλίων και βαθμίδων κλίμακας. Η αναστήλωση της VIIIης (μεσαίας) κερκίδας του θεάτρου ολοκληρώθηκε το 2019. Νέο μέτωπο εργασιών έχει δημιουργηθεί στην παράπλευρη κερκίδα VII, και στην  κερκίδα  VI, όπου έχει μεταφερθεί η γερανογέφυρα του έργου.
• Για την ολοκλήρωση της αναστήλωσης του ανατολικού  πλευρικού αναλήμματος, εκτελούνται εργασίες χύτευσης, διαμόρφωσης και τοποθέτησης νέων κροκαλοπαγών λίθων και συμπληρωμάτων των αρχαίων στη βόρεια απόληξη του τοίχου (περιοχή της γωνίας-σημείο εμπλοκής με το βορειοανατολικό ανάλημμα του θεάτρου).
• Δυναμική και υποδειγματική εξέλιξη των εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. (ΣΤΙΓΜΑ)
• Ολοκλήρωση εργασιών αποκατάστασης του μνημείου. (ΕΠΟΜΕΝΟ ΒΗΜΑ)