Σταύρος Μπένος: «Το μνημόνιο συνεργασίας είναι ένας ύμνος στα μνημεία και τους αρχαιολόγους μας»

Την στήριξη της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας έχει το νέο εγχείρημα που αναμένεται να δώσει ώθηση στην Αρχαία Ολυμπία, προκειμένου να κερδίσει τη θέση που της αξίζει, ως ένα από τα πιο ισχυρά brand name παγκοσμίως. Ειδικότερα το «πράσινο φως άναψε» πριν από μερικές μέρες κατά την συνεδρίαση του, το Περιφερειακό Συμβούλιο Δυτικής Ελλάδας, για την υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του Σωματείου ¨ΔΙΑΖΩΜΑ¨ για την υποστήριξη δημιουργίας και ανάδειξης Αρχαιολογικού Πάρκου στην Αρχαία Ολυμπία.

Το θέμα εισηγήθηκε στο Περιφερειακό Συμβούλιο ο ίδιος ο Περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριος Φαρμάκης επισημαίνοντας μεταξύ άλλων: «Η υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας γίνεται στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων που έχουν τεθεί για την ανάπτυξη, στήριξη και ανάδειξη της Περιφέρειας μέσω του πολιτισμού και του τουρισμού που είναι η κινητήρια δύναμη της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής. Η υλοποίηση πρωτοβουλιών που ενισχύουν και προωθούν την τουριστική και πολιτιστική ανάπτυξη και συμβάλουν στη διαμόρφωση ενιαίας τουριστικής ταυτότητας συνιστά μέσο ύψιστης σημασίας για την ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, την τόνωση της απασχόλησης και τη δημιουργία ενιαίας ταυτότητας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας…

Βασικό μέλημα της Περιφέρειας, αποτελεί η αναβάθμιση αλλά και ο εμπλουτισμός της εικόνας της πόλης και του περιεχομένου αυτής, τα οποία δύνανται να επιτευχθούν μέσω μια Ολοκληρωμένης Στρατηγικής Χωρικής Επένδυσης. «Με το σκεπτικό ότι η Αρχαία Ολυμπία αποτελεί μνημείο παγκόσμιας αναγνωσιμότητας και έλξης, του οποίου η παρουσία επηρεάζει το σύνολο της περιφερειακής οικονομίας, ειδικά σε ό,τι αφορά τον τουρισμό και τον πολιτισμό, πεδία όπου αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο. Αντιστοίχως με δεδομένη την έμφαση της περιφερειακής στρατηγικής καινοτομίας στον πολιτισμό, τον τουρισμό και την εξωστρέφεια γίνεται αντιληπτό ότι η υλοποίηση της ΟΧΕ ξεπερνά κατά πολύ την «ενδοπεριφερειακή χωρική ενότητα» αλλά μπορεί να επηρεάσει θετικά την περιφερειακή και την εθνική οικονομία» τόνισε ο Ν. Φαρμάκης κατά την τοποθέτηση του.

Ύμνος στα μνημεία μας

Ο τέως Υπουργού Πολιτισμού, ιδρυτής και πρόεδρος του σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ Σταύρος Μπένος μίλησε στην «Πρώτη για το μνημόνιο συνεργασίας που φέρνει στο επίκεντρο την Αρχαία Ολυμπία τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Το μνημόνιο συνεργασίας είναι ένας «ύμνος» στα μνημεία μας και τους αρχαιολόγους μας. Κινητοποιούμε τον ευρύτερο χώρο, πέρα από τον αυστηρά αρχαιολογικό χώρο, δηλαδή όχι μόνο εκεί που είναι οι επισκέψιμες αρχαιότητες αλλά και εκεί που είναι όλες οι αρχαιολογικές μας ζώνες. Αυτό είναι στην απόλυτη ευθύνη και στην δικαιοδοσία του υπουργείου Πολιτισμού, των Εφορειών και των Αρχαιολόγων μας. Η αποστολή μας, στο ΔΙΑΖΩΜΑ είναι να κινητοποιούμε τις τοπικές  κοινωνίες, τους θεσμούς (σ.σ. δήμους, Περιφέρειες), την Κεντρική Κυβέρνηση, ακόμα και τον ιδιωτικό τομέα και τους χορηγούς – δωρητές, την επιχειρηματικότητα και κυρίως το μεγάλο κομμάτι της αγροτοδιατροφής προκειμένου όλοι μαζί να δημιουργούμε μία συμμαχία κοινωνική και οικονομική, με την μορφή συγκεκριμένων προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού, των Πολιτιστικών Διαδρομών και των Αρχαιολογικών Πάρκων. Όλα αυτά συμβαίνουν στο περιβάλλον, το στενό και το ευρύτερο, των μνημείων μας με σκοπό, να τα φροντίζουμε καλύτερα, να τα αναδεικνύουμε καλύτερα και να δημιουργούμε όλοι μία ασπίδα αγάπης γύρω από τα μνημεία μας». Ερωτηθείς από την «Πρώτη» για την αντίδραση που υπήρξε πριν από μερικές μέρες από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, ο Στ. Μπένος τόνισε: «Θεωρούμε ότι πρόκειται για παρεξήγηση. Είμαστε στην ίδια πλευρά με τους αρχαιολόγους καθώς παλεύουμε για τα ίδια πράγματα. Υπήρξε μία παρερμηνεία ότι εμείς θα εισβάλουμε στον αρχαιολογικό χώρο και άρα θα αλλοιώσουμε τα χαρακτηριστικά του, και τους τρόπους προστασίας αλλά και τη σπουδαία δουλειά που έχει γίνει. Δεν ισχύει όμως αυτό. Η δικαιοδοσία της συμμαχίας αυτής που αναπτύσσεται, δρα εκτός του αρχαιολογικού χώρου, σε απόλυτη σύμπνοια και καθοδήγηση των αρχαιολόγων μας και των Εφορειών μας. Είναι άλλο πράγμα η διαχείριση του αρχαιολογικού χώρου και των μουσείων που είναι απόλυτη δικαιοδοσία του υπουργείου Πολιτισμού και των Αρχαιολόγων μας και άλλο πράγμα είναι η διαχείριση στο εξωτερικό περιβάλλον των νέων προϊόντων πολιτιστικού τουρισμού που παράγονται» διευκρίνισε με έμφαση ο Στ. Μπένος.

Οι στόχοι

Με την επιδίωξη του βασικού του στόχου που είναι η διαμόρφωση κοινωνικών συνεργειών μεγάλου εύρους για την υποβοήθηση της Γενικής Γραμματείας Πολιτισμού στην ανάδειξη και προστασία των μνημείων, αναπτύσσεται πλήθος και πλούτος δραστηριοτήτων που προέρχεται από πρωτοπόρες ιδέες των μελών και των εθελοντών του, όπως : ψηφιακές ξεναγήσεις μέσω κινητών τηλεφώνων, πολιτιστικές διαδρομές, τρισδιάστατες απεικονίσεις, εμπλουτισμός του χορηγικού θεσμού. Όλες οι παραπάνω ιδέες και δράσεις, που προτείνονται κυρίως από νέους, διαμορφώνουν το ιδεολογικό – συναισθηματικό και βιωματικό κεκτημένο. Με όχημα τους πολίτες και τις ιδέες τους αναπτύσσεται ένα κίνημα πολιτών για τα αρχαία θέατρα που δυναμώνει και πλουτίζεται κάθε μέρα. Με αυτή τη δυναμική τα μνημεία γίνονται το επίκεντρο δύο σημαντικών ιστορικών συναντήσεων: με την κοινωνία των πολιτών από τη μια μεριά και με την οικονομία του τουρισμού, του περιβάλλοντος και του πολιτισμού, από την άλλη. Η κοινωνικοποίηση των μνημείων, σε συνδυασμό με τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ελλάδος, είναι ο μεγάλος οραματικός στόχος του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ στη Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ο τουρισμός και ο πολιτισμός αναγνωρίζονται ως βασικές συνιστώσες της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας με στόχο την αειφόρο και ποιοτική ανάπτυξη και στη δημιουργία ενιαίας τουριστικής ταυτότητας σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε χωρικής ενότητας, αλλά με έμφαση στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου.

Η συνολική κατεύθυνση αναδεικνύει μια ταυτότητα της περιοχής ως ένα δίκτυο αξιόλογων προορισμών για διαφοροποιημένες κατηγορίες ζήτησης, με βασικές προτεραιότητες:

1. Την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

2. Την προσέλκυση διαφοροποιημένης ζήτησης (νέοι, τρίτη ηλικία, ομάδες με ειδικά ενδιαφέροντα).

3. Τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος με οργάνωση πόλων έλξης σε ολοκληρωμένα δίκτυα.

4. Την ανάπτυξη υποδομών και δυνατοτήτων για νέες δραστηριότητες.

Με την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας προσδοκούν και επιδιώκουν (σε συνέχεια της πρώτης ΟΧΕ Κατάκολο-Πύργος-Αρχαία Ολυμπία που υλοποιήθηκε για την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020), ο καθένας στον τομέα ευθύνης του και από κοινού, με το βέλτιστο τρόπο, το σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας νέας Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (OXE), στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτικής Ελλάδας 2021-2027, με στόχο την βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη της Αρχαίας Ολυμπίας και της ευρύτερης περιοχής και την καλύτερη προστασία και προώθηση του πολιτιστικού και περιβαλλοντικού αποθέματος της περιοχής.

Κεντρικός πυρήνας της νέας Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (OXE) και της συνεργασίας του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του μη κερδοσκοπικού σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», θα αποτελεί η δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Πάρκου στην Αρχαία Ολυμπία, έτσι ώστε η περιοχή να αποκτήσει συνεκτική πολιτιστική και τουριστική ταυτότητα προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα και στην ανάγκη μιας ευρύτερης αξιοποίησης .

Βασικά σημεία αυτής της προσπάθειας αποτελούν:

Η στρατηγική στόχευση στην βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη της Αρχαίας Ολυμπίας μέσα από την χωρική ανασυγκρότηση του αρχαιολογικού χώρου και της ευρύτερης περιοχής. Θα προβλέπει βασικά έργα υποδομής με ιδιαίτερη έμφαση στην προσβασιμότητα και την προσπελασιμότητα της περιοχής και τα δίκτυα μεταφορών καθώς και άυλες δράσεις διασύνδεσης του τουρισμού με τον πρωτογενή τομέα και το αγροδιατροφικό σύστημα της ευρύτερης περιοχής.

• Κυρίαρχο σημείο της ΟΧΕ θα είναι η ανάπτυξη του θεματικού τουρισμού με βάση τον πολιτισμό (πολιτιστικός τουρισμός), ώστε να αναδειχθεί το πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής και να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για τους κατοίκους και για όλη την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. Συγκεκριμένα, η εν λόγω ΟΧΕ θα πρέπει να στοχεύει να καταστήσει την ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας πιο ελκυστική για τον τουρισμό, να αυξήσει τις τουριστικές ροές και τον μέσο χρόνο παραμονής των επισκεπτών, να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο και να αυξήσει τη μέση δαπάνη ανά επισκέπτη. Επίσης, θα προωθήσει την ύπαρξη συνεκτικής πολιτιστικής και τουριστικής ταυτότητας της περιοχής μέσα από την δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Πάρκου της Αρχαίας Ολυμπίας. Το πάρκο θα έχει συγκεκριμένα όρια, διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές με στάσεις για ξεκούραση και θέα και άλλες απαραίτητες υποδομές που θα υλοποιηθούν σε όλη την Αρχαία Ολυμπία. Παράλληλα με την ανάπτυξη των τεχνικών έργων, η ΟΧΕ θα πυροδοτήσει και άυλες δράσεις, που αφορούν σε θέματα marketing και προβολής του προορισμού, κατάρτισης επαγγελματιών, παροχής στοχευμένων κρατικών ενισχύσεων στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις της Αρχαίας Ολυμπίας, ενίσχυσης της δημιουργικής βιομηχανίας, υποστήριξης τοπικών δικτυώσεων επιχειρήσεων. Για την λειτουργία του Πάρκου θα συσταθούν και θα λειτουργήσουν δύο θεσμοί, ένας Φορέας Λειτουργίας και Διαχείρισης του Αρχαιολογικού Πάρκου (DMO), ο οποίος θα μεριμνά ώστε όλη η «αλυσίδα» πόρων και υπηρεσιών της διαδρομής να είναι ενεργή και να διατηρεί υψηλή ποιότητα και μία «συστάδα (cluster) επιχειρήσεων» στη βάση ενός κοινά αποδεκτού Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας, που θ’ αποτελεί εθελοντική πρωτοβουλία δικτύωσης των τοπικών επαγγελματιών και επιχειρηματιών.

Τι προβλέπει το μνημόνιο συνεργασίας

Πιο συγκεκριμένα στο μνημόνιο συνεργασίας προβλέπεται:

1. Η ΟΧΕ θα στοχεύει στην ισόρροπη ανάπτυξη της περιοχής της Αρχαίας Ολυμπίας με την ανάπτυξη θεματικού τουρισμού (πολιτιστικού-αθλητικού τουρισμού) και την διάχυση της τουριστικής ανάπτυξης της Αρχαίας Ολυμπίας στην «ενδοχώρα» μέσω της δημιουργίας τουριστικών υποδομών, της ανάδειξης νέων εσωτερικών τουριστικών προορισμών, καθώς και την διασύνδεση των τουριστικών δραστηριοτήτων με δραστηριότητες του πρωτογενούς τομέα και του αγροδιατροφικού συστήματος της ευρύτερης περιοχής.

2. Κεντρικός πυρήνα της νέας Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης (OXE) και της συνεργασίας του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και του μη κερδοσκοπικού σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», θα αποτελεί η δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Πάρκου στην Αρχαία Ολυμπία, και η σύνδεση του διπόλου αθλητισμός-τουρισμός, έτσι ώστε η περιοχή να αποκτήσει συνεκτική πολιτιστική και τουριστική ταυτότητα προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα και στην ανάγκη μιας ευρύτερης αξιοποίησης του πολιτιστικού και ιστορικού δυναμικού της. Ως «αρχαιολογικό πάρκο» νοείται γενικά μια καθορισμένη σημαντικού μεγέθους έκταση, που περιλαμβάνει πολιτιστικούς πόρους δηλαδή αρχιτεκτονήματα κάθε μορφής (ναούς. θέατρο, στάδιο, κ.λπ.) και γενικά ακίνητα στοιχεία αρχαιολογικής και ιστορικής σημασίας, αλλά και κινητά στοιχεία που έχουν βρεθεί επιφανειακά ή μετά από ανασκαφή εντός της έκτασης αυτής, καθώς και μουσεία, όπου υφίστανται. Το συνδετικό στοιχείο είναι η έκταση και το τοπωνύμιό της. Επομένως, το αρχαιολογικό πάρκο μπορεί να περιλαμβάνει στοιχεία διαφόρων περιόδων, όσων και η ζωή της αντίστοιχης πόλης ή οικισμού ή ακόμη και σύγχρονα στοιχεία, συνδεόμενα, όμως, με την ιστορική παράδοση ή με τη γεωγραφική ενότητα της περιοχής του πάρκου. Το αρχαιολογικό πάρκο από τουριστικήΈνα καλά οργανωμένο Αρχαιολογικό Πάρκο προϋποθέτει: σκοπιά οργανώνεται και να λειτουργεί ως «τουριστικός προορισμός».

Ένα καλά οργανωμένο Αρχαιολογικό Πάρκο προϋποθέτει:

– Όρια.

– Ικανοποιητική προσπέλαση.

– Διαμορφωμένες εσωτερικές διαδρομές (με πολλαπλές επιλογές για να αποφεύγεται ο συνωστισμός).

– Στάσεις για ξεκούραση και θέα.

– Σήμανση (εξωτερική και εσωτερική).

– WC και αναψυκτήριο (ενδεχομένως περισσότερα ανάλογα με το μέγεθος της έκτασης).

– Υποδομές ανάλογα με τις ανάγκες (φωτισμό, δίκτυο ύδρευσης, δίκτυο απορροής ομβρίων, αντιπλημμυρική, αντικεραυνική και αντιπυρική προστασία κ.λπ.).

– Συντήρηση ή και αναστήλωση των ακίνητων και κινητών ευρημάτων και των υφιστάμενων μουσείων.

– Εξασφάλιση της συνέχισης των ανασκαφών (εφ’ όσον ενδείκνυται).

– Αρχιτεκτονική τοπίου (διαμορφώσεις, φυτεύσεις κ.λπ.), όπου προσφέρεται.

– Πωλητήριο (ίσως και περισσότερα ανάλογα με το μέγεθος της έκτασης).

– Ενοποίηση του αρχαιολογικού χώρου με το ευρύτερο περιβάλλον, αισθητικά, λειτουργικά και αναπτυξιακά.

Χρειάζεται, επίσης, τις ακόλουθες οργανωτικές ενέργειες:

– Επιστημονικά τεκμηριωμένο μάρκετινγκ και branding.

– Επαγγελματικά σχεδιασμένη προβολή.

– Σύνδεση με τις τοπικές επιχειρήσεις (τουριστικές, αγροτικές, μεταποιητικές κ.λπ.) της περιοχής και με αξιόλογα τοπικά προϊόντα.

– Ψηφιακά μέσα που να καταλαμβάνουν χρονικά τις περιόδους πριν, κατά και μετά το ταξίδι του επισκέπτη. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται και μέσα in situ (π.χ. ψηφιακή ξενάγηση), αλλά και ηλεκτρονικό πωλητήριο (e-shop)

– Παραγωγή και διάθεση ενθυμίων π.χ. αντιγράφων χαρακτηριστικών ευρημάτων της περιοχής ή και αντικειμένων σύγχρονης τέχνης κ.λπ.

– Οργάνωση των «φίλων του αρχαιολογικού πάρκου», ώστε να έχει κάποια άμεσα έσοδα από συνδρομές, πέραν των εισιτηρίων, και να αυξάνει διαρκώς την εμβέλεια και την επισκεψιμότητά του.

– Εκδηλώσεις εντός του πάρκου με πολιτιστικό περιεχόμενο, εφόσον αυτό ενδείκνυται. Το Αρχαιολογικό Πάρκο της Αρχαίας Ολυμπίας θα περιλάβει όσα από τα ανωτέρω στοιχεία υφίστανται ή/και μπορούν να διαμορφωθούν κατά τρόπο συμβατό με το χαρακτήρα και την αξία του ευρύτερου χώρου.

3. Ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας μέσα από την εν λόγω ΟΧΕ προβλέπει το σχεδιασμό βασικών έργων υποδομής σε όλο το εύρος της περιοχής αναφοράς προκειμένου να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής κατοίκων και των επισκεπτών, να διευκολύνουν τη διακίνηση των επισκεπτών και να εξασφαλίσουν ένα βελτιωμένο αισθητικά και λειτουργικά αποτέλεσμα για όλη την πόλη. Επιπλέον, η ΟΧΕ θα προβλέπει την εξασφάλιση ικανού επιπέδου δημοσίων υποδομών για όλη την περιοχή της Αρχαίας Ολυμπίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην προσβασιμότητα και την προσπελασιμότητα της περιοχής και τα δίκτυα μεταφορών.

Ενδεικτικά αναφέρονται κομβικά έργα αναφοράς όπως:

α) η παράκαμψη του Αρχαιολογικού Χώρου,

β) η δημιουργία πάρκινγκ τουριστικών λεωφορείων και οχημάτων,

γ) η αξιοποίηση και επανάχρηση του κτιρίου του Ξένιου Ζευς σε χώρο πολιτισμού και εκπαίδευσης,

δ) η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας των 100στρ. μέσω δημιουργίας ενός  πολύ-λειτουργικού συγκροτήματος αθλητισμού-πολιτισμού, εκπαίδευσης και δημιουργικότητας,

ε) η ενεργειακή αναβάθμιση και αξιοποίηση κτιριακών υποδομών υψηλής αισθητικής και πολιτιστικής σημασίας,

στ) έργα ψηφιακής υποδομής,

ζ) ανάδειξη φυσικού πλούτου και ιστορικών μνημείων οροπεδίου Φολόης,

η) δίκτυα μονοπατιών Λασιώνος-Λαμπείας και Αντρωνίου, κλπ.

4. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας μέσα από την ΟΧΕ «Αρχαιολογικό Πάρκο Αρχαίας Ολυμπίας» επιδιώκει την ουσιαστική ενδυνάμωση και ενίσχυση του διπόλου τουρισμός πολιτισμός για ολόκληρη την Περιφέρεια, με ιδιαίτερη έμφαση στον άξονα Αχαΐα-Ηλεία. Στη Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ο τουρισμός και ο πολιτισμός αναγνωρίζονται ως βασικές συνιστώσες της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας με στόχο την αειφόρο και ποιοτική ανάπτυξη και στη δημιουργία ενιαίας τουριστικής ταυτότητας σύμφωνα με τις φυσικές, πολιτισμικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες κάθε χωρικής ενότητας, αλλά με έμφαση στην προστασία, ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου.

Η συνολική κατεύθυνση αναδεικνύει μια ταυτότητα της περιοχής ως ένα δίκτυο αξιόλογων προορισμών για διαφοροποιημένες κατηγορίες ζήτησης, με βασικές προτεραιότητες:

• την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου
• την προσέλκυση διαφοροποιημένης ζήτησης (νέοι, τρίτη ηλικία, ομάδες με ειδικά ενδιαφέροντα)
• τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος με οργάνωση πόλων έλξης σε ολοκληρωμένα δίκτυα
• την ανάπτυξη υποδομών και δυνατοτήτων για νέες δραστηριότητες Η ΟΧΕ αυτή ξεκινάει από την αμφίδρομη σχέση τουρισμού-πολιτισμού και την «Διαδρομή» που απαιτείται να διανύσει ένας τόπος-μια περιοχή για να μπορέσει να αποτελέσει έναν σύγχρονο και ανταγωνιστικό πολιτιστικό και τουριστικό πόλο, μέσα από οργανωμένο σχεδιασμό και συνεργασία των φορέων. Οδηγεί δηλαδή από τον Τουρισμό στον Πολιτισμό (με υπόβαση τον πρωτογενή τομέα) και ανατροφοδοτεί έτσι έναν αναπτυξιακό κύκλο που θα κινηθεί αντίθετα από τον υφιστάμενο φαύλο κύκλο της ύφεσης που δημιουργεί η σημερινή οικονομική συγκυρία.

Στο πλαίσιο αυτό η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας εξετάζει την δυνατότητα ενίσχυσης των πρωταρχικών έργων και δράσεων που θα γίνουν εντός της ζώνης επιρροής της ΟΧΕ Αρχαιολογικό Πάρκο Αρχαίας Ολυμπίας, μέσω

a. υποστηρικτικών υποδομών σε χώρους επιρροής του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Ολυμπίας,

b. υποδομών προσπελασιμότητας σε περιοχές που χρήζουν «διασύνδεσης» με την Αρχαία Ολυμπία,

c. προβολή-προώθηση,

d. έξυπνες εφαρμογές και χρήση καινοτομικών εργαλείων,

e. επεμβάσεις σε μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους «γειτνιάζοντα» με τον Αρχαιολογικό Χώρο της Ολυμπίας,

f. ενίσχυση «ζώντων» στοιχείων πολιτισμού,

g. ενίσχυση επιχειρήσεων, εκπαίδευση προσωπικού

h. η γνώση και εμπειρία της ΠΔΕ και των υπηρεσιών της στην αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων, στον εν γένει αναπτυξιακό σχεδιασμό και στον συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων δημόσιων και ιδιωτικών την καθιστούν βασικό και κρίσιμο παράγοντα της επιτυχούς υλοποίησης της ΟΧΕ.

5. Η εν λόγω ΟΧΕ θα προβλέπει το σχεδιασμό και υλοποίηση κατάλληλα επιλεγμένων τεχνικών έργων αρχαιολογικού χαρακτήρα και γενικής υποδομής και προστασίας της Αρχαίας Ολυμπίας (π.χ. ενδεικτικά αναβάθμιση και ανάδειξη μνημείων της Αρχαίας Ολυμπίας, βελτιώσεις υποδομών πρόσβασης σε αυτά και στην ευρύτερη περιοχή, εσωτερικές διαδρομές για τον επισκέπτη, πλήρη σύγχρονα δίκτυα αντικεραυνικής και αντιπλημμυρικής προστασίας και πυροπροστασίας κ.λπ.), που θα αναδείξουν περαιτέρω την παγκόσμια αξία του χώρου. Βασικό στόχο στον νέο σχεδιασμό αποτελεί η ομαλή και αμφίδρομη λειτουργία του αστικού ιστού της πόλης και των χωριών της με τον αρχαιολογικό χώρο. Επιπλέον, θα αναβαθμίσουν ποιοτικά το τουριστικό προϊόν της περιοχής, θα προσφέρουν στους επισκέπτες βιωματικές εμπειρίες κατά την επίσκεψή τους στην Αρχαία Ολυμπία και θα δημιουργήσουν δικτυώσεις μεταξύ του κορυφαίου πολιτιστικού αποθέματος της περιοχής με την τοπική οικονομία, την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία. Οι τυχόν παρεμβάσεις εντός του αρχαιολογικού χώρου θα προταθούν και θα σχεδιαστούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, που θα έχουν και την επίβλεψη των αναγκαίων μελετών και την ευθύνη της υλοποίησης των έργων.

6. Η εν λόγω ΟΧΕ θα προβλέπει επίσης την υλοποίηση αναγκαίων οργανωτικών παρεμβάσεων / δράσεων «ήπιου» (soft) χαρακτήρα που αποτελούν προϋπόθεση για τη δημιουργία ολοκληρωμένου προϊόντος/ εμπειρίας στον πολιτιστικό τουρισμό. Οι δράσεις αυτές αφορούν σε θέματα marketing και προβολής του προορισμού, κατάρτισης επαγγελματιών, παροχής στοχευμένων κρατικών ενισχύσεων στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις της Αρχαίας Ολυμπίας, ενίσχυσης της δημιουργικής βιομηχανίας, υποστήριξης τοπικών δικτυώσεων επιχειρήσεων κ.λπ.

7. Η υλοποίηση των προβλεπόμενων παρεμβάσεων της ΟΧΕ και ειδικά της δημιουργίας του Αρχαιολογικού Πάρκου και η εν συνεχεία διαχείριση αυτού προϋποθέτει τη λειτουργία δύο θεσμών:

Α) Του Φορέα Λειτουργίας και Διαχείρισης του Αρχαιολογικού Πάρκου (DMO), ο οποίος μεριμνά ώστε όλη η «αλυσίδα» πόρων και υπηρεσιών της διαδρομής να είναι ενεργή και να διατηρεί υψηλή ποιότητα και

Β) Της «συστάδας (cluster) επιχειρήσεων» στη βάση ενός κοινά αποδεκτού Τοπικού Συμφώνου Ποιότητας, που θ’ αποτελεί εθελοντική πρωτοβουλία δικτύωσης των τοπικών επαγγελματιών και επιχειρηματιών, στόχος της οποίας είναι η υποστήριξη και η ανάπτυξη του Πάρκου, καθώς και η εξασφάλιση υψηλής ποιότητας των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών εντός και γύρω από αυτό. Με την ολοκλήρωση των έργων και την υλοποίηση των ήπιων δράσεων στο πλαίσιο της ΟΧΕ, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και φυσικά ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας θα διαθέτουν ένα ισχυρό επώνυμο τουριστικό προϊόν βασισμένο στα μοναδικά πολιτιστικά στοιχεία (αρχαία έως και σύγχρονα, π.χ. συμπεριλαμβανομένης της γαστρονομίας, της σύγχρονης πολιτιστικής παραγωγής κ.λπ.), το οποίο δύναται να βελτιώσει τη θέση τους στη διεθνή τουριστική αγορά, διότι θα έχει ένα ολοκληρωμένο χαρακτήρα και θα ενσωματώνει προστιθέμενη αξία σε σύγκριση με τη σημερινή προσφορά πολιτιστικής εμπειρίας. Η παράλληλη και συγχρονισμένη επίτευξη των ανωτέρω στόχων -αναβάθμιση μνημείων, βελτίωση υποδομών πρόσβασης, κινητοποίηση της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας, προβολή επώνυμου ολοκληρωμένου προϊόντος πολιτιστικού τουρισμού- επιδιώκει να καταστήσει την ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Ελλάδας πιο ελκυστική για τον τουρισμό, να αυξήσει τις τουριστικές ροές και τον μέσο χρόνο παραμονής των επισκεπτών, να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο και να αυξήσει τη μέση δαπάνη ανά επισκέπτη.

8. Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», στο πλαίσιο των σκοπών του, επιθυμεί να υποστηρίξει την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και το Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του Αρχαιολογικού Πάρκου και μέσω αυτού: α) την ποιοτική διαφοροποίηση και αναβάθμιση του πολιτιστικού τουριστικού προϊόντος της Περιφέρειας και της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Αρχ. Ολυμπίας β) την αύξηση της επισκεψιμότητας των μνημείων και την παροχή βιωματικής εμπειρίας στους επισκέπτες του Πάρκου. Για το λόγο αυτό, το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» θα αξιοποιήσει την εμπειρία που έχει αποκτήσει από την επεξεργασία ολοκληρωμένων σχεδίων σύνθεσης πολιτιστικών πόρων σε εξειδικευμένο τουριστικό προϊόν/εμπειρία και σύνδεσής του με την τοπική οικονομία σε αντίστοιχα προγράμματα Πολιτιστικών Διαδρομών για άλλες περιφέρειες της χώρας (π.χ. Πολιτιστική Διαδρομή των Αρχαίων Θεάτρων της Ηπείρου, Διαδρομή Φύσης και Πολιτισμού «ΟΙΔΙΠΟΥΣ» κ.α.). Η συνδρομή του ΔΙΑΖΩΜΑΤΟΣ στοχεύει στην διασφάλιση του ολιστικού χαρακτήρα σε όλες τις φάσεις του αναπτυξιακού αυτού εγχειρήματος, που αποτελεί μια καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα. Στο πλαίσιο αυτό το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» δύναται να υποστηρίξει την Περιφέρεια και το Δήμο:

• Στην προβολή/προώθηση/marketing του προορισμού και
• στην παρουσίαση των μνημείων με τη βοήθεια τεκμηριωμένων, αλλά προσιτών στο πλατύ κοινό αφηγήσεων με τη χρήση ψηφιακών εφαρμογών, κατάλληλων για συσκευές κινητής τηλεφωνίας και tablets.
• Στην εκπόνηση σχεδίου δημιουργίας δικτύου επιχειρήσεων που θα συνδέονται μεταξύ τους με σύμφωνο ποιότητας και ανάπτυξης και θα στοχεύει στην ποιοτική αναβάθμισή τους μέσα από ολιστικού χαρακτήρα δράσεις. Το σχέδιο αυτό μεταξύ των άλλων θα προτείνει μικρό αριθμό κριτηρίων μέσω των οποίων η κάθε επιχείρηση θα έχει τη δυνατότητα με στοχευμένες κινήσεις, προσιτές σε κάθε σύγχρονη μικρομεσαία επιχείρηση και με επενδύσεις χαμηλού κόστους, να προχωρήσει στην ανάπτυξη και στην προσφορά όλο και πιο ποιοτικών υπηρεσιών και προϊόντων στους επισκέπτες. Το σχέδιο, πριν την οριστικοποίησή του, θα συζητηθεί με την τοπική επιχειρηματική κοινότητα και στην συνέχεια τα αποτελέσματα θα παρουσιαστούν σε τοπικές ημερίδες (διαβούλευση με τοπικούς φορείς και επιχειρηματίες).
• Στην προετοιμασία των «ήπιων» δράσεων που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό για την Ο.Χ.Ε., είτε με την συνδρομή των εθελοντών του, είτε με την αξιοποίηση του δυναμικού των 50 περίπου εταιρικών του μελών.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, οι τρεις φορείς, συμφωνούν και συναποδέχονται τα ακόλουθα:

Α. Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» θα υποστηρίξει στο βαθμό που θα απαιτηθεί με τις δυνάμεις του το Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας στο σχεδιασμό της παραπάνω παρέμβασης, προκειμένου να αποτελέσουν μια ΟΧΕ στο Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Δυτικής Ελλάδας 2021-2027. Επίσης, θα υποβάλει τις προτάσεις του για τις αναγκαίες οργανωτικές (soft) δράσεις για την προβολή και καθιέρωσή του Αρχαιολογικού Πάρκου της Αρχαίας Ολυμπίας.

Β. Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» θα συμβάλλει με τις δικές του δυνάμεις σε θέματα σχεδιασμού των αναγκαίων παρεμβάσεων, τα οποία θα επιλεγούν από τα αρμόδια όργανα δημοκρατικού προγραμματισμού του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία, που απέκτησε ή αποκτά από μελέτες οργανωτικού χαρακτήρα, που έχουν ανατεθεί και υλοποιηθεί για παρόμοιες Ο.Χ.Ε. ή Β.Α.Α σε άλλες Περιφέρειες της χώρας.

Συγκεκριμένα το “ΔΙΑΖΩΜΑ” μπορεί να συμβάλει μεταξύ άλλων στις παρακάτω μελέτες και δράσεις:

•  Προδιαγραφές για την Μελέτη Marketing Plan για τη δημιουργία επώνυμου προϊόντος πολιτιστικού προορισμού.
•  Μελέτη «Οργάνωση της συμμετοχής της τοπικής οικονομίας στην Πολιτιστική Διαδρομή». · Μελέτη «Ψηφιακή Στρατηγική για τον Πολιτισμό, ως Οδηγός για τη χρήση των τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας στο χώρο του πολιτισμού».
•  Υποστήριξη των υπηρεσιών της Περιφέρειας στην εξειδίκευση και προετοιμασία των “ήπιων” δράσεων, που ήδη προβλέπονται ή θα κριθεί ότι απαιτούνται συμπληρωματικά, στο πλαίσιο του εν λόγω έργου.

Γ. Το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ» θα συμβάλει στο μέτρο που θα απαιτηθεί στο σχεδιασμό και την οργάνωση των δύο θεσμών (α) του DMO και (β) του cluster, μέσω της ειδικής δομής που έχει συσταθεί στο Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», της θερμοκοιτίδας “D-Hub”, αποτελούμενης από στελέχη του Διαζώματος και εξωτερικούς συνεργάτες. Όλες οι μελέτες που θα εκπονηθούν από το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», στο πλαίσιο των παραπάνω υποχρεώσεων θα χρηματοδοτηθούν από τα μέλη, τους δωρητές και χορηγούς του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» και θα προσφερθούν στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας δωρεάν, όπως και κάθε υπηρεσία που θα παρέχει το «ΔΙΑΖΩΜΑ» στο πλαίσιο του παρόντος Μνημονίου. Κατά τη χρονική περίοδο ισχύος του παρόντος, ο Δήμος Αρχαίας Ολυμπίας και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών τους, θα αξιολογούν τις επιμέρους προτάσεις του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ», προκειμένου αυτές να υλοποιούνται στο πλαίσιο του ευρύτερου αναπτυξιακού σχεδιασμού τους.

Μπορείτε να διαβάσετε το δημοσίευμα στην ηλεκτρονική του έκδοση στο ακόλουθο σύνδεσμο:

«Σάρκα και οστά» λαμβάνει το αρχαιολογικό πάρκο της Ολυμπίας – www.protinews.gr