Σταύρος Μπένος: «Πάντα η μεγάλη εικόνα ήταν καθοδηγητής μου»
Ολοκλήρωση του Masterplan «ΕΒΡΟΣ ΜΕΤΑ» – Για έναν Έβρο δυνατό και ανθεκτικό, που αξίζει να ανθίσει και πάλι.
Aποκαλυπτήρια της προτομής Πέτρου Θέμελη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αρχαίας Μεσσήνης
Πέτρος Θέμελης: Το θαύμα και το τραύμα
Ετήσιο μνημόσυνο καθηγητή Πέτρου Θέμελη και αποκαλυπτήρια της προτομής του – Κυριακή 27 Οκτωβρίου 11.30 π.μ στον Αρχαιολογικό Χώρο Αρχαίας Μεσσήνης
Πηγή: the art newspaper
Αγγελική Κώττη
Ο Δήμος Αθηναίων μετέχει στο δίκτυο αρχαίων Ασκληπιείων, το οποίο «ενώνει» πόλεις που κατά την αρχαιότητα διέθεταν φημισμένα θεραπευτήρια- ιερούς χώρους. Φιλοδοξία για διεθνοποίηση
Τα Ασκληπιεία της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου ήταν ιερά και τόποι λατρείας του θεραπευτή θεού Ασκληπιού. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, ήταν τα πρώτα «νοσοκομεία», συγκροτήματα κτιρίων υγείας (από όπου ξεκίνησε η μαγική ιατρική, η οποία κατέληξε να είναι η ιατρική, η πρακτική και η επιστημονική), αλλά και κέντρα πολιτισμού του ελληνικού χώρου και όλου του δυτικού πολιτισμού, τα οποία προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στην ελληνική περιφέρεια και στην ευρύτερη Μεσόγειο για περισσότερα από 1.000 χρόνια.
Αυτό είναι το πρώτο σημείο του σκεπτικού που ώθησε το υπουργείο Πολιτισμού, τους Δήμους Τρικκαίων, Επιδαύρου και Κω, το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ιπποκράτειο Ιδρυμα Κω να συνεργαστούν για τη σύσταση και λειτουργία Δικτύου Πόλεων και Επιστημονικών Φορέων με την επωνυμία «Διεθνές Δίκτυο Αρχαίων Ασκληπιείων – Οι Δρόμοι της Ιασης». Πλέον, και ο Δήμος Αθηναίων μετέχει στο εγχείρημα. Ειδική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 19 Ιουλίου, στο Δημαρχείο της Αθήνας.
Όλα ξεκίνησαν πριν από μερικά χρόνια, με το όραμα του καθηγητή Βασιλείου Λαμπρινουδάκη για το Ασκληπιείο Επιδαύρου, το οποίο συνδέθηκε και με το σωματείο «Διάζωμα». Όπως ο ίδιος λέει, «τα Ασκληπιεία ήταν ιερά και τόποι λατρείας του ήρωα, ιερού ιατρού και θεραπευτή θεού Ασκληπιού. Ήταν στην πραγματικότητα τα πρώτα θεραπευτήρια. Στα Ασκληπιεία, εκτός από τον ίδιο τον Ασκληπιό, λατρεύονταν παράλληλα και περιπτωσιακά ο πατέρας του Απόλλων, τα μυθολογικά παιδιά του Υγεία, Πανάκεια, Τελεσφόρος, Ιασώ κ.α όπως και , τα θεωρούμενα φυσικά παιδιά του, ο Μαχάων και ο Ποδαλείριος. Αυτοί σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν γιατροί και πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο ως αρχηγοί των στρατευμάτων πόλεων της Θεσσαλίας.
Ο κ. Λαμπρινουδάκης, ομότιμος καθηγητής της φιλοσοφικής σχολής του ΕΠΚΑ και πρόεδρος της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Επιδαύρου, σημειώνει πως η λατρεία στην περιοχή της Επιδαύρου ξεκινά κατά την 3ηχιλιετία π.Χ. σε ένα βουνό, όπου αργότερα καθιερώνεται η λατρεία του Απόλλωνα Μαλεάτα. Μετά τη μυκηναϊκή εποχή οι κάτοικοι κατεβαίνουν προς την πεδιάδα, παίρνοντάς την μαζί τους.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντοτε με τους αρχαιολόγους, ο θεραπευτής Ασκληπιός ξεπήδησε στην Επίδαυρο από την πανάρχαιη λατρεία ηρωικών προγόνων, που με τον καιρό περιβλήθηκαν θεία δύναμη, έτσι ώστε στις αρχές της 1ης π.Χ. χιλιετίας να δώσουν τη θέση τους σε έναν Απόλλωνα προστάτη της περιοχής, τον Απόλλωνα του Μάλου, Απόλλωνα Μαλεάτα. Τα ευρήματα μάλιστα- διπλοί πελέκεις, ξίφη, λίθινα ρυτά, λατρευτικά δηλαδή αγγεία στο σχήμα του χωνιού για χοές, σφραγιδόλιθοι, πλήθος ειδωλίων και άλλα- δείχνουν ότι η σημασία της λατρείας ξεπερνούσε πολύ τα τοπικά όρια. Οι στάχτες του βωμού εξάλλου, που βρέθηκαν γεμάτες από κόκκαλα ζώων και πλήθος σπασμένων αγγείων πόσης και άλλων αφιερωμάτων δείχνουν καθαρά το τελετουργικό της λατρείας, που χαρακτηριζόταν από το δείπνο κατά τη θυσία.
Προς το τέλος του 7ου π.Χ. αιώνα όταν η λατρεία μεταφυτεύθηκε από το Κυνόρτιο όπου ήταν αρχικά, στην μεγάλη πεδινή έκταση όπου βρίσκεται σήμερα, η αναζήτηση της θεϊκής συνδρομής για την υγεία εκφράσθηκε από την αρχή στο νέο ιερό μέσα από δύο παράλληλες, αλληλοσυμπληρούμενες διαδικασίες. Η πρώτη ήταν η παραδοσιακή που μεταφέρθηκε από το χώρο του Απόλλωνος Μαλεάτα, δηλαδή η μετάληψη της θείας τροφής συνοδευόμενη από διαδικασία που ελάμβανε χώρα σε ένα μυστηριώδες κτίριο με πολλές φάσεις στο κέντρο του ιερού.
Η άλλη ήταν η εγκοίμηση. Η κατεξοχήν θρησκευτική, θεραπευτική πράξη που συνδεόταν ιδιαίτερα με τον Ασκληπιό. Για την εγκοίμηση δημιουργήθηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα μια μεγάλη στοά μονώροφη στο ανατολικό και διώροφη στο δυτικό της μέρος, όπου το έδαφος κατέβαινε απότομα . Στην Επίδαυρο την αποκαλούσαν εγκοιμητήριο ή άβατον. Δηλαδή χώρο στον οποίο δεν μπαίνει κανείς, χωρίς τη θεία άδεια. Ο ασθενής επισκεπτόταν το ναό του θεού, όπου ιέρειες έψαλλαν τον παιάνα και έμπαινε στο Άβατο, στο μονώροφο μέρος, όπου ετοιμαζόταν ψυχικά για να κοιμηθεί και να δει στο όνειρό του το θεό.
«Στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου και στον βωμό τέφρας του 7ου αι. π.Χ. που λειτουργεί εκεί βρίσκουμε επιγραφές στις οποίες μνημονεύονται μαζί ο Απόλλων και ο Ασκληπιός» λέει ο κ. Λαμπρινουδάκης. «Σιγά- σιγά, η λατρεία του Απόλλωνα μεταβιβάζεται στον γιο του, Ασκληπιό.» Ύστερα από ένα νέο εύρημα, ένα υπόγειο κτίριο που χρονολογείται στον 7ο αι π.Χ. οι αρχαιολόγοι οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα «πως η λατρεία του Ασκληπιού ξεκινάει πολύ νωρίτερα από ό,τι γνωρίζαμε μέχρι τώρα δηλαδή από το τέλος του έβδομου αιώνα τουλάχιστον.»
Το Ασκληπιείο της Επιδαύρου απέκτησε τεράστια φήμη που εξαπλώθηκε όχι μόνο στον ελλαδικό, αλλά σε όλο το μεσογειακό κόσμο, με αποτέλεσμα τη δημιουργία περισσότερων από 170 Ασκληπιείων, δηλαδή θυγατρικών ιερών – νοσηλευτικών κέντρων, διαδίδοντας τη θεραπευτική λατρεία του Ασκληπιού και την ιατρική επιστήμη στην Αττική, την Πελοπόννησο, τη Δυτική Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου, την Κρήτη, τη Μικρά Ασία μέχρι τη μακρινή Κιλικία, τη Ρώμη και την Κυρήνη στην Αφρική.
Ωστόσο, στη σύγχρονη εποχή, η αποκατάσταση και η χρήση του αρχαίου θεάτρου έχει οδηγήσει σε μια εσφαλμένη πρόσληψη του αρχαιολογικού χώρου από το ευρύτερο, ελληνικό αλλά και ξένο, κοινό. Ο χώρος δεν γίνεται κατανοητός ως αυτό που ήταν, δηλαδή ένα ιδιαίτερα μεγάλου μεγέθους συγκρότημα λατρείας και άσκησης της ιατρικής, αλλά απλά και μόνο ως ένα, ομολογουμένως εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και αισθητικής, θεατρικό οικοδόμημα.
