Το θέατρο δεν κατασκευάστηκε σε φυσικό ύψωμα, αλλά επάνω σε θεμέλια και ψηφιδωτά δάπεδα λουτρού των μέσων του 4ου αι. π.Χ., καθώς και σε θεμέλια οικιών της κλασικής και αρχαϊκής πόλης.
Η ορχήστρα, σε σχήμα τέλειου κύκλου, έχει διάμετρο 6,70 μ. Η περιφέρειά της απέχει 2 μ. από την εξωτερική πλευρά του στυλοβάτη του προσκηνίου. Το δάπεδό της δε σώζεται, πιθανότατα όμως ήταν κατασκευασμένο από ασβεστολιθικές πλάκες. Οι πάροδοι, πλάτους 5 μ. αποκαλύφθηκαν σε μήκος 5 μ. η ανατολική και 3,50 μ. η δυτική.
Ο στυλοβάτης του προσκηνίου, την πρόσοψη του οποίου κοσμούσαν –έξι πιθανότατα- ιωνικοί ημικίονες, αποκαλύφθηκε σε μήκος 7,50 μ., υπολογίζεται όμως ότι συνολικά είχε μήκος 10 μ. και ύψος 2,40 μ. Μπροστά και κατά μήκος του αποκαλύφθηκε αποχετευτικός αγωγός σε μήκος 11 μ., πλάτους 1 μ. και βάθους 0,60 μ. Έφερε μεγάλες καλυπτήριες πλάκες, η επάνω επιφάνεια των οποίων βρίσκεται στο ίδιο ύψος με τον στυλοβάτη του προσκηνίου.
Το κοίλο, όπως τα περισσότερα αρχαία θέατρα, έχει νότιο προσανατολισμό. Διαιρείται με δύο κλίμακες σε τρεις κερκίδες, από τις οποίες η κεντρική σώζει τέσσερις σειρές εδωλίων και υποδομή πέμπτης, ενώ οι πλάγιες τρεις σειρές. Τα εδώλια ήταν κατασκευασμένα από λαξευμένους ασβεστόλιθους, ενώ οι αναλημματικοί τοίχοι που συγκρατούν το κοίλο είναι κτισμένοι με ασβεστολιθικούς αλλά και αμμολιθικούς ογκόλιθους κατά το ισόδομο τραπεζιόσχημο σύστημα. Χαρακτηριστική είναι η απουσία προεδρίας, δηλαδή επισήμων θέσεων στην πρώτη σειρά.
Στο ανατολικό άκρο και σε επαφή με το ανατολικό ανάλημμα του κοίλου αποκαλύφθηκε το στόμιο λιθόκτιστου πηγαδιού κλασικών χρόνων, με χρήση έως και τους νεώτερους χρόνους. Τεμάχια λίθων από τα καθίσματα του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν για να ανυψωθεί το στόμιο του πηγαδιού.
Το σημαντικότερο από τα κινητά ευρήματα που βρέθηκαν κατά την ανασκαφική έρευνα του χώρου είναι ένας χρυσός στατήρας του Φιλίππου Β΄, το πρώτο χρυσό νόμισμα που βρέθηκε σε ανασκαφές στην Ήπειρο.
Το μνημείο διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση, γεγονός που οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο ντόπιο ασβεστόλιθο, από τον οποίο έχει κατασκευαστεί. Σε μεμονωμένα σημεία, ωστόσο, όπου ως δομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε ο πιο μαλακός πρασινωπός αμμόλιθος, έχει υποστεί αρκετές φθορές και διαβρώσεις.
Μικρό Θέατρο αρχαίας Αμβρακίας
Θέατρο
Το μικρό Θέατρο της αρχαίας Αμβρακίας κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου με αρχές του 3ου αι. π.Χ. στο ΒΔ τμήμα της αρχαίας πόλης, όπου και το θρησκευτικό και πολιτικό της κέντρο.
Σχεδιαστική και φωτογραφική τεκμηρίωση (αρχείο ΛΓ΄ ΕΠΚΑ).
Οδός Αγ. Κωνσταντίνου 13, Δήμου Αρταίων, Π.Ε. Άρτας.
Τέλη 4ου με αρχές 3ου αι. π.Χ. (σε χρήση μέχρι και τα μέσα του 2ου αι. π.Χ.).
Το μικρό θέατρο της Αμβρακίας ήρθε στο φως το 1976 στη δυτική πλευρά της σημερινής πόλης Άρτας, όταν εντοπίστηκαν αρχαία θεμέλια κατά τον έλεγχο εκσκαφών για ανέγερση οικοδομής και ακολούθησε σωστική ανασκαφική έρευνα από την τότε ΙΒ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων σε εφαρμογή του Αρχαιολογικού Νόμου. Με την ίδια διαδικασία έχουν αποκαλυφθεί στην ίδια περιοχή, καθώς και σε άλλες θέσεις της Άρτας, μερικά ακόμα δημόσια οικοδομήματα της Αμβρακίας, τα οποία διατηρούνται ορατά μέσα στον πολεοδομικό ιστό της σημερινής πόλης.
Η ανασκαφική έρευνα για την αποκάλυψη του μικρού θεάτρου πραγματοποιήθηκε υπό την διεύθυνση του Επιμελητή Αρχαιοτήτων Ηλία Ανδρέου (νυν Επίτιμου Εφόρου Αρχαιοτήτων) και η ταύτισή του στηρίζεται στη μαρτυρία του Διονυσίου Αλικαρνασσέως, σύμφωνα με τον οποίο στην Αμβρακία, κοντά στο ιερό της Αφροδίτης και το ηρώο του Αινεία, βρισκόταν το μικρό θέατρο. Η αναφορά περιλαμβάνεται στην περιγραφή των παραδόσεων για το μακρύ ταξίδι του Αινεία και των συντρόφων του από την Τροία μέχρι την Ιταλία, κατά τη διάρκεια του οποίου αποβιβάστηκαν σε πολλές πόλεις των νησιών και της κυρίως Ελλάδας και ίδρυσαν ιερά της Αφροδίτης αλλά και ηρώα προς τιμήν του Αινεία, μεταξύ τους και στην Αμβρακία.
Πρόκειται για το μικρότερο από τα αρχαία ελληνικά θέατρα, που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα. Βρίσκεται στο κέντρο της σημερινής πόλης της Άρτας, κοντά στο ναό του Αγ. Κων/νου, θέση που συμπίπτει με το ΒΔ τμήμα της αρχαίας πόλης, όπου και το θρησκευτικό και πολιτικό της κέντρο, σε μικρή απόσταση από τον υστεροαρχαϊκό ναό του Απόλλωνα. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου με αρχές του 3ου αι. π.Χ. (ομοίως με το μεγάλο θέατρο της αρχαίας Αμβρακίας) και παρέμεινε σε χρήση μέχρι και τα μέσα του 2ου αι. π.Χ.
Το θέατρο δεν κατασκευάστηκε σε φυσικό ύψωμα, αλλά επάνω σε επιχωματωμένο πρανές, που κάλυψε τα θεμέλια και τα ψηφιδωτά δάπεδα λουτρού των μέσων του 4ου αι. π.Χ., καθώς και τα θεμέλια οικιών της κλασικής και αρχαϊκής πόλης.
Από το θέατρο έχουν αποκαλυφθεί η ορχήστρα, το κοίλο, μέρος των παρόδων, καθώς και το δυτικό τμήμα του στυλοβάτη του προσκηνίου.
Η ορχήστρα έχει σχήμα τέλειου κύκλου με διάμετρο 6,70μ. και κέντρο κοινό με τα εδώλια του κοίλου. Η περιφέρειά της απέχει δύο μέτρα από την εξωτερική πλευρά του στυλοβάτη του προσκηνίου. Το δάπεδό της δεν σώζεται, πιθανότατα όμως ήταν κατασκευασμένο από ασβεστολιθικές πλάκες. Οι πάροδοι, πλάτους 5 μ. αποκαλύφθηκαν σε μήκος 5 μ. η ανατολική και 3,50 μ. η δυτική.
Ο στυλοβάτης του προσκηνίου αποκαλύφθηκε σε μήκος 7,50μ., υπολογίζεται όμως ότι συνολικά είχε μήκος 10 μ. και ύψος 2,40 μ. Την πρόσοψή του κοσμούσαν –έξι πιθανότατα- ιωνικοί ημικίονες. Μπροστά και κατά μήκος του προσκηνίου αποκαλύφθηκε αποχετευτικός αγωγός σε μήκος 11 μ., πλάτους 1 μ. και βάθους 0,60 μ. Έφερε καλυπτήριες πλάκες, η επάνω επιφάνεια των οποίων βρίσκεται στο ίδιο ύψος με το στυλοβάτη του προσκηνίου.
Το κοίλο, όπως τα περισσότερα αρχαία θέατρα, έχει νότιο προσανατολισμό. Διαιρείται με δύο κλίμακες σε τρεις κερκίδες, από τις οποίες η κεντρική σώζει τέσσερις σειρές εδωλίων και υποδομή πέμπτης, ενώ οι πλάγιες τρεις σειρές. Τα εδώλια ήταν κατασκευασμένα από λαξευμένους ασβεστολιθικούς ογκόλιθους ενώ είναι αξιοσημείωτη η απουσία προεδρίας, δηλαδή επισήμων θέσεων στην πρώτη σειρά. Κατά μήκος των παρόδων το κοίλο συγκρατείται από αναλημματικούς τοίχους κτισμένους με ασβεστολιθικούς αλλά και αμμολιθικούς ογκόλιθους κατά το ισόδομο τραπεζιόσχημο σύστημα.
Στο ανατολικό άκρο και σε επαφή με το ανατολικό ανάλημμα του κοίλου αποκαλύφθηκε το στόμιο λιθόκτιστου πηγαδιού κλασικών χρόνων, με χρήση έως και τους νεώτερους χρόνους. Τεμάχια λίθων από τα καθίσματα του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν για να ανυψωθεί το στόμιο του πηγαδιού.
Το σημαντικότερο από τα κινητά ευρήματα που βρέθηκαν κατά την ανασκαφική έρευνα του χώρου είναι ένας χρυσός στατήρας του Φιλίππου Β΄, το πρώτο χρυσό νόμισμα που βρέθηκε σε ανασκαφές στην Ήπειρο.
Το μνημείο διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση, γεγονός που οφείλεται, σε μεγάλο βαθμό, στο ντόπιο ασβεστόλιθο -σκληρό και ανθεκτικό δομικό υλικό- από τον οποίο έχει κατασκευαστεί. Σε μεμονωμένα σημεία, ωστόσο, όπου ως δομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε ο πιο μαλακός πρασινωπός αμμόλιθος, έχει υποστεί αρκετές φθορές και διαβρώσεις.
Bρίσκεται σε εξέλιξη αρχαιολογική έρευνα σε όλη την απαλλοτριωμένη από το ΥΠ.ΠΟ.Τ. έκταση περιμετρικά του μνημείου, στα πλαίσια της ενταγμένης στο Ε.Π. «Θεσσαλία – Στερεά Ελλάδα – Ήπειρος 2007-2013» Πράξης «Ανάδειξη – Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων αρχαίας Αμβρακίας: Δυτική Νεκρόπολη – Ναός Απόλλωνα – Μικρό Θέατρο». Σε ετήσια βάση πραγματοποιούνται καθαρισμοί και αποψιλώσεις στο μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο του. Στο παρελθόν έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες συντήρησης των εδωλίων, των κιόνων του προσκηνίου και των καλυπτήριων πλακών του αποχετευτικού αγωγού.
Δεδομένου ότι πραγματοποιούνται εργασίες στο πλαίσιο του έργου «Ανάδειξη – Ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων αρχαίας Αμβρακίας: Δυτική Νεκρόπολη – Ναός Απόλλωνα – Μικρό Θέατρο», η πρόσβαση εντός του αρχαιολογικού χώρου δεν είναι προς το παρόν δυνατή.
Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία του ΥΠ.ΠΟ./ΛΓ΄ΕΠΚΑ.
Το μνημείο ανήκει στη δικαιοδοσία του ΥΠ.ΠΟ./ΛΓ΄ΕΠΚΑ.
39.161019°
20.98383°
29 μ.
Όνομα | Ημερομηνία | Ποσό (€) |
---|---|---|
ΣΑΒΒΟΥΛΑ ΝΙΚΟΛΟΥ | 100.00 |
Περιγραφή | Budget | Target | Remarks |
---|---|---|---|
Συμπληρωματικές εργασίες που θα προκύψουν | 10.000.00 | 10.000.00 | Το ποσό που θα συγκεντρωθεί στον κουμπαρά θα είναι χρήσιμο για συμπληρωματικές εργασίες που θα προκύψουν. |
Funding Level | Πηγή χρηματοδότησης | Περιγραφή των έργων | Remarks |
---|---|---|---|
2.000.000 | Ολοκλήρωση των ανασκαφικών εργασιών και των απαιτούμενων μικρής κλίμακας στερεωτικών επεμβάσεων. | Το ποσό αφορά τον ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Αμβρακίας και ένα ποσό θα χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες του μικρού θεάτρου. Tο έργο έχει ξεκινήσει. | |
750.000 | Ε.Σ.Π.Α.- Π.Ε.Π Ηπείρου | Μέσω του προγράμματος Πολιτιστική Διαδρομή στα αρχαία θέατρα της Ηπείρου θα υλοποιηθεί το έργο ”Εργασίες ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου του μικρού θεάτρου αρχαίας Αμβρακίας”. | |
749.400 | ΠΕΠ ΗΠΕΙΡΟΥ 2014-2020- ΟΧΕ Πολιτιστική Διαδρομή Αρχαίων Θεάτρων της Ηπείρου |