Το θέατρο τοποθετείται στη θέση “Βιγλιά” σε ακίνητο που βρίσκεται επί της δημοτικής οδού Ιεράπετρας-Βιάννου, όπου έχουν εντοπιστεί αρχιτεκτονικά μέλη και αγάλματα. Η πληρέστερη μέχρι σήμερα περιγραφή του μεγάλου θεάτρου οφείλεται στον περιηγητή Onorio Belli ο οποίος το 1586 αναφέρει ότι το θέατρο ήταν σκαμμένο σε ύψωμα, πως η σκηνή του ήταν πλούσια διακοσμημένη με κίονες, θριγκούς και άλλα διακοσμητικά στοιχεία, ενώ εκθειάζει τα θαυμάσιας κατασκευής κιονόκρανα.
Ο Άγγλος ναύαρχος Spratt στα μέσα του 19ου αι. εντόπισε το θέατρο, που ήταν πια ελάχιστα ορατό και μέτρησε τη διάμετρό του 154 πόδια (47μ. περίπου). Σε προπολεμικές φωτογραφίες του ακινήτου είναι ορατά ερείπια ύψους 6-7μ.
Μικρής κλίμακας σωστική έρευνα έγινε το 1980 από την ΚΔ΄ ΕΠΚΑ και εντοπίστηκαν ίχνη ρωμαϊκών κτισμάτων, τρία αγάλματα και μια επιγραφή. Η γεωφυσική διασκόπηση που έγινε το 2010 έδωσε ενδείξεις για την ύπαρξη θεάτρου ελλειπτικού σχήματος, αρχιτεκτονικών δομών και δρόμων.
Από το 2012 είναι σε εξέλιξη νέα ανασκαφή του μνημείου από την αρμόδια σήμερα Εφορία Αρχαιοτήτων Λασιθίου.
Το κτίριο που ήρθε στο φως αποτελεί τυπικό δείγμα ρωμαϊκού χώρου θεαμάτων. Έχει ακτίνα ορχήστρας 6μ. εξωτερικό πλάτος 32μ., μήκος 36μ. και η χωρητικότητά του υπολογίζεται στα 1500 άτομα. Χρονολογείται στις αρχές του 2ου μ. Χ. αιώνα και ίσως κατασκευάστηκε στα χρόνια της αυτοκρατορίας του Αδριανού.
H ανασκαφική έρευνα πιο συγκεκριμένα, έφερε στο φως το κοίλο και τμήμα της ορχήστρας ενός θεάτρου με προσανατολισμό ΒΔ-ΝΑ. Ανασκάφηκαν 6 σωζόμενες σειρές εδωλίων. Η κατασκευαστική τεχνική είναι συνηθισμένη στη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και ονομάζεται opus caementicium. Ουσιαστικά αυτό που είναι ορατό σήμερα, είναι ένα σχεδόν απογυμνωμένο από τα εδώλια του θέατρο. Τα εδώλια που εντοπίστηκαν είναι μονολιθικά και αποτελούνται από δύο τμήματα, το κάθισμα και το χώρο για τα πόδια των θεατών της πίσω σειράς. 4 κλίμακες χώριζαν το κάτω θέατρο σε 5 κερκίδες. Στην περίμετρο της ορχήστρας εντοπίστηκε ο εύριπος, ο αγωγός που κατεύθυνε τα όμβρια έξω από το χώρο του θεάτρου και στα σημεία που καταλήγουν οι κλίμακες καλύπτεται από λίθινες πλάκες για την όδευση προς την ορχήστρα. Στο ανατολικό τμήμα του κοίλου ανασκάφτηκε μια κυκλική κατασκευή που μοιάζει με καμίνι αδιευκρίνιστης εποχής, μέσα στο οποίο πιθανότατα έλιωσαν τα έδρανα του θεάτρου και άλλα αρχιτεκτονικά. Επίσης, αποκαλύφθηκε το ανατολικό και το νότιο τμήμα της ορχήστρας. Είναι στρωμένη με μεγάλες ορθογώνιες πλάκες πάνω σε καλά πατημένο πηλόχωμα. Στο ανατολικό τμήμα της εντοπίστηκε ένα χάσμα, μια οπή που δείχνει πως κάτω από την ορχήστρα υπάρχει κενό, στοά, διάδρομος ή δεξαμενή ομβρίων.
Χρύσα Σοφιανού
Αρχαιολόγος
(τελευταία ενημέρωση Νοέμβριος 2020)
Μεγάλο θέατρο Ιεράπυτνας.
Θέατρο
Το θέατρο δεν έχει ακόμη ανασκαφεί. Σύμφωνα με τις περιγραφές περιηγητών του 19ου αι. διέθετε κοίλο, ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα.
Δεν υπάρχουν σήμερα ορατά μέρη του θεάτρου. Υπάρχει δημοσιευμένο σχέδιο του θεάτρου που έγινε από τον περιηγητή Οnorio Belli το 1586.
1. Spratt T.A.B., Travels and Researches in Crete, 1865.
2. Falkener E, A description of Some Important Theatres and Other Remains in Crete, from a MS History of Candia by Onorio Belli in 1586. A Supplement to the “Museum of Classical Antiquities”, 1854.
3. Σπανάκης Σ.Γ., Το Θέατρο στη Ρωμαϊκή Κρήτη, Πεπρ. Β΄ Διεθνούς Κρητ. Συνεδρίου, τ. Β, 142-168.
4. Παπαδάκης Ν., Ιεράπετρα, η Νύμφη του Λιβυκού, 1982.
5. Α.Δ.1980, Β2, σ. 518.
6. Αρχαιο-τηλεπισκοπικά Νέα, Τεύχος 10, Μάρτιος 2011.
Η θέση του θεάτρου που δεν είναι ανασκαμμένο τοποθετείται στη θέση “Βιγλιά” σε ακίνητο που βρίσκεται επί της δημοτικής οδού Ιεράπετρας-Βιάννου, όπου έχουν εντοπιστεί αρχιτεκτονικά μέλη και αγάλματα. Σε προπολεμικές φωτογραφίες του ακινήτου είναι ορατά ερείπια ύψους 6-7 μ.
Ρωμαϊκό. Ακριβέστερη χρονολόγηση είναι επισφαλής λόγω έλλειψης στοιχείων.
Η πληρέστερη μέχρι σήμερα περιγραφή του μεγάλου θεάτρου οφείλεται στον περιηγητή Onorio Belli ο οποίος το 1586 αναφέρει ότι το θέατρο ήταν σκαμμένο σε ύψωμα, πως η σκηνή του ήταν πλούσια διακοσμημένη με κίονες, θριγκούς και άλλα διακοσμητικά στοιχεία, ενώ εκθειάζει τα θαυμάσιας κατασκευής κιονόκρανα. Διέκρινε ακόμη τις θέσεις -που ήταν οι πιο ακέραιες από όσες είχε ο ίδιος δει – των εναρμονίων αγγείων.
Ο Άγγλος ναύαρχος Spratt στα μέσα του 19ου αι. εντόπισε το θέατρο, που ήταν πια ελάχιστα ορατό και μέτρησε τη διάμετρό του 154 πόδια (47μ. περίπου). Ανέφερε ακόμη ότι ήταν δίπλα σε χείμαρρο, στραμμένο προς τα ανατολικά. Ο ίδιος θεωρεί ότι κάποια από τα αγάλματα που το διακοσμούσαν μεταφέρθηκαν στη Βενετία, ενώ ένα βρίσκεται ακόμη και σήμερα εντοιχισμένο στην Κρήνη Bembo στο Ηράκλειο
Σε προπολεμικές φωτογραφίες του ακινήτου στη θέση “Βιγλιά” όπου τοποθετείται το θέατρο απεικονίζονται ερείπια ύψους 6-7μ. που όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες, ανατινάχτηκαν από το στρατό Κατοχής κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο επειδή εμπόδιζαν τα παράκτια πολυβολεία.
Η έκταση που υπολογίζεται ότι καταλαμβάνει το θέατρο σήμερα είναι αστικό οικόπεδο, περιφραγμένο από την ΚΔ΄ ΕΠΚΑ.
Η έκταση που υπολογίζεται ότι καταλαμβάνει το θέατρο σήμερα είναι αστικό οικόπεδο, περιφραγμένο από την ΚΔ΄ ΕΠΚΑ.
Μικρής κλίμακας σωστική έρευνα έγινε το 1980 από την ΚΔ΄ ΕΠΚΑ και εντοπίστηκαν ίχνη ρωμαϊκών κτισμάτων, τρία αγάλματα και μια επιγραφή. Η γεωφυσική διασκόπηση που έγινε το 2010 έδωσε ενδείξεις για την ύπαρξη θεάτρου ελλειπτικού σχήματος, αρχιτεκτονικών δομών και δρόμων.
Δεν επιρέπεται η χρήση του.
Εκτός από το μεγάλο θέατρο, οι περιηγητές που επισκέφτηκαν την περιοχή της αρχαίας Ιεράπυτνας από το 16ο έως το 19ο αι., ανέφεραν την ύπαρξη ενός ακόμη μικρότερου θεάτρου, ενός αμφιθεάτρου, μιας «ναυμαχίας» και θερμών που μαρτυρούν την αίγλη της πόλης κατά τη ρωμαϊκή περίοδο.
ΥΠ.ΠΟ.Τ./ ΚΔ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
ΥΠ.ΠΟ.Τ./ ΚΔ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
35.016659°
25.749963°
| Όνομα | Ημερομηνία | Ποσό (€) |
|---|---|---|
| ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΔΙΑΖΩΜΑ | 100.00 |
| Περιγραφή | Budget | Target | Remarks |
|---|---|---|---|
| Ανασκαφικές έρευνες και μελέτη αποκατάστασης | 30.000.00 | 29.999.00 |
| Funding Level | Πηγή χρηματοδότησης | Περιγραφή των έργων | Remarks |
|---|---|---|---|
| 9.942 | Προγραμματική Σύμβαση / Ν. Α. Λασιθίου | Γεωφυσική έρευνα | Η γεωφυσική έρευνα έχει ήδη ολοκληρωθεί. |
| 50.000 | Προγραμματική Σύμβαση/ Δήμος Ιεράπετρας | Η νέα Προγραμματική Σύμβαση χρηματοδοτεί με το ποσόν των 50.000,00 ευρώ την ανασκαφική έρευνα στο χώρο, όπου τοποθετείται το θέατρο. |
